چهار دهه قبل، کشورمان درگیر یک جنگ تمام عیار شد. نیرو‌های ایرانی تلاش می‌کنند برای تهیه تجهیزات نظامی به خصوص دفاعی از خارج از کشور اقدام کنند، اما مشکلی پیش آمده، برخی کشور‌ها می‌گویند شما تحریم هستید، اجازه صادرات تجهیزات به شما را نداریم، حتی یک سیم خاردار! و این دلیلی بود برای اینکه ایران خارجی‌ها قطع امید کند. در واقع پیروزی در چنین جنگ نابرابری ممکن نبود مگر با چشم‌پوشی از خارجی‌ها و اتکا به توان داخلی.
حالا چهار دهه‌ای از آن نبرد می‌گذرد؛ غرب در سیاست نبرد دیگری راه انداخته. سیاست تحریم پشت تحریم علیه ایران. حالا در چنین شرایطی چاره کار احتمالا همان تدابیر زمان جنگ است. اتکا به داخل و چشم پوشی از تحریم، خلاصه اش می‌شود《استفاده از فرصت تحریم》. موضوعی که رهبر انقلاب در ۱۴ بهمن سال ۹۰ در خطبه نماز جمعه از آن اینطور یاد کردند:« هرچه ما را تحریم می‌کنند، ما به ظرفیت داخلی خودمان متوجه می‌شویم و رو می‌آوریم و این ظرفیت و استعداد روزبه‌روز مثل چشمه‌ی جوشانی شکوفا می‌شود».
البته رهبر معظم انقلاب حدود ۱۰ روز قبل در ارتباط تصویری با مراسم مشترک دانش‌آموختگی دانشجویان دانشگاه‌های افسری نیرو‌های مسلح در همین رابطه گفتند: «البته وضع امروز آمریکا با هزاران میلیارد دلار کسری بودجه و ده‌ها میلیون گرسنه و انسان زیر خط فقر بسیار بد است و ملت ایران به توفیق الهی با قدرت ایمان و عزم ملی و به کوری چشم مسئولان رذل، خائن و جنایت‌کار آمریکا بر مشکلات فائق خواهد آمد و از تحریم نیز به‌عنوان وسیله‌ای برای مقاوم‌سازی واقعی اقتصاد کشور استفاده خواهد کرد.»
حالا در این میان موضوع حائز اهمیت آن است که نقش دولت در استفاده از فرصت تحریم چیست؟
دولت با اختیارات گسترده‌ای که دارد می‌تواند با فراهم سازی تسهیلات مختلف، از واحد‌های تولیدی داخلی حمایت کند، زمینه‌های لازم برای سرمایه گذاری روی نخبگان را فراهم سازد، همه این‌ها در کنار سیاست اقتصاد مقاومتی می‌تواند استفاده از فرصت تحریم را از سوی دولت به بهترین شکل محقق کند.
سید کاظم موسوی، عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره وظایف دولت برای استفاده از فرصت تحریم گفت: معتقدم اگر دولت از توانمندی و ظرفیت‌های داخلی بیشتر استفاده کند، قطعا بخشی از مشکلات در حوزه وابستگی به خارج کم خواهد کرد. اگر اقتصاد مقاومتی و جهش تولید در برنامه‌ها باشد، دولت موفق خواهد بود.
او بیان کرد که تا کنون اقتصاد مقاومتی را به صورت مصداقی در برنامه‌های دولت نمی‌بینم که این ضعف بزرگی است. در حال حاضر در بازار ارز، بورس، سکه و خودرو فراز و فرود‌ها در قیمت‌ها تناقضی را به وجود می‌آورد که به صلاح مردم نیست. تاکید می‌کنم که استفاده از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های داخلی، کمک گیری از شرکت‌های دانش بنیان، نخبگان و اساتید دانشگاه‌ها از راهکار‌های استفاده از فرصت تحریم است.
نکته قابل توجه در خصوص تحریم‌ها علیه ایران این است که کشورمان در برخی صنایع جز بزرگترین تولید کنندگان است و این تحریم‌ها می‌تواند زمینه صادرات ایران به کشور‌هایی حاضر به همکاری هستند را تقویت کند؛ بنابراین جدای از موارد گفته شده، یکی از وظایف اصلی دولت برای استفاده از فرصت تحریم، تقویت بخش صادرات است.
موضوع دیگری که شاید تحریم‌ها خطرات آن را به ایران گوشزد کردند، اقتصاد نفتی بود. در واقع همه ساله یکی از پایه‌های اصلی بودجه کشورمان، درآمد حاصل از فروش نفت بود و حالا با وجود تحریم ها، صادرات نفت ما به کمترین حد ممکن رسیده و این موضوع به خوبی نشان می‌دهد که اقتصاد یک کشور نباید متکی به یک حوزه باشد.
رهبر انقلاب در دهم مرداد ۱۳۹۹ در سخنرانی تلویزیونی به مناسبت عید قربان در این خصوص فرمودند: 《تمرین جداسازی اقتصاد کشور از نفت. این خیلی کار سختی است، بنده هم سال‌ها بود این را مدام در دولت‌های مختلف تذکّر میدادم، خیلی پیش نمیرفت [امّا]الان به طور طبیعی این جور شده است. نفت ما را خب کمتر میخرند یا خیلی کم میخرند؛ یعنی همه مشتری‌های قبلی ما به مقدار کافی نفت نمی‌برند. این موجب شده که ارتباط اقتصاد کشور با نفت که بسیار ارتباط مضر و زیان‌باری بود، کم بشود و ان‌شاء‌الله این یک تمرینی است که ما بتوانیم این [کار]را بعداً ادامه بدهیم》.
با این اوصاف وظیفه دیگر دولت برای استفاده از تحریم ها، توزیع و برنامه‌ریزی صحیح بودجه و استفاده از تمامی منابع داخلی است که می‌توانند برای کشور درآمدزا باشند.
وظایفی که اگر دولت بتواند همه آنها را مو به مو و به شکل اصولی انجام دهد، می‌تواند معنای واقعی فرصت تحریم را تعبیر کند، موضوعی که احتمالا یک دهن کجی جانانه است از طرف ایران، برای کسانی که با تحریم سعی داشتند کشورمان را وادار به خواسته هایشان کنند.
