«سعد الجبری» مشاور سابق امنیتی ولی‌عهد پیشین و وزارت کشور عربستان سعودی در یک سال گذشته به بحرانی برای دولت ریاض و شخص «محمد بن سلمان» تبدیل شده است. او اکنون در کانادا و تحت حفاظت شدید نیروهای امنیتی این کشور قرار دارد.
او را «خاشقچی زنده» عربستان می‌دانند. اما به مراتب خطرناک‌تر و حساس‌تر برای ولی‌عهد جوان سعودی و آن‌طور که رسانه‌ها نوشته‌اند، اسنادی در دست دارد که همچون شمشیر دو لبه عمل می‌کند. دستیابی بن سلمان به این اسناد هم می‌تواند جا پای او را در دستیابی به اریکه قدرت محکم‌تر کند و تهدیدات پیش رو را از مقابل وی بردارد و هم می‌تواند اسراری از او را فاش کند که دردسر ساز باشد. به هر حال ولی‌عهد سعودی فردی که زمانی به حساس‌ترین اسناد و اسرار شاهزادگان و مقامات سعودی دسترسی داشت را نمی‌تواند خارج از کنترل و تسلط خود ببیند. به طوریکه در تاریخ ۲۰ مرداد ماه دادگاهی در واشنگتن علیه محمد بن سلمان به اتهام تلاش برای ترور الجبری اعلام جرم کرده و او را به دادگاه فراخواند.
سعد الجبری کیست؟
«سعد الجبری» معاون «محمد بن نایف» پیش از کودتای بن سلمان در ژوئن ۲۰۱۷ بود و پست مشاور امنیت ملی وی در وزارت کشور سعودی را بر عهده داشت و گفته می‌شود، اسنادی که در دست دارد، می‌تواند برای حذف کامل بن نایف و دیگر رقبا مفید باشد و همزمان می‌تواند به شدت علیه بن سلمان به کار گرفته شود و بنابراین لزوم بازگشت وی به عربستان برای بن سلمان مسجل است.
یک مسئول امنیتی و دیپلمات سابق سعودی به رویترز گفته است که «سعد الجبری» همچنین اسنادی از معاملات حساس مسئولان رده بالای سعودی از جمله سلمان بن عبدالعزیز و بن سلمان را در دست دارد. این اسناد برای دوره‌ای است که سلمان در زمان ملک عبدالله حاکم منطقه ریاض بود.
مأموران سعودی پس از بازداشت «محمد بن نایف» در مارس ۲۰۲۰ (اسفند ۹۸) پسر ۲۱ ساله و دختر ۲۰ ساله «سعد الجبری» را نیز بازداشت کردند. برادر او نیز در ماه می گذشته دستگیر شد.
در این خصوص یک مسئول آمریکایی در ماه ژوئن گذشته به رویترز گفت که «سعد الجبری» مدت‌های طولانی با آمریکایی‌ها در حیطه مبارزه با تروریسم همکاری کرده و واشنگتن نگران وضعیت وی و خانواده‌اش است.
«خالد الجبری» فرزند ارشد « سعد الجبری » نیز به این خبرگزاری گفت که در ابتدای کار رابطه پدرش با بن سلمان خوب بود، اما برخی از نزدیکان ولی‌عهد و افراد مرتبط با ابوظبی، الجبری را به جانبداری از اخوان‌المسلمین متهم کردند و به مرور موجب ایجاد فضای مسموم علیه او شدند؛ تا جایی که پدرش مجبور می‌شود به کانادا فرار کند.
الجبری، قربانی جنگ قدرت
شاید بزرگترین گناه الجبری، نزدیکی وی به «محمد بن نایف» عموی زاده بن سلمان باشد. فردی که در کنار «احمد بن عبدالعزیز» می‌تواند داعیه پادشاهی داشته باشد. هر چند هر دوی آن‌ها هم اکنون در زندان به سر می‌برند.
سعدالجبری را دست راست «محمد بن نایف» در دوره ولایت‌عهدی او می‌دانند. برای فرد حساسی همچون محمد بن سلمان، هر آن‌چه که رنگ و نشانی از «محمد بن نایف» یا «احمد بن عبدالعزیز» یا فرزندان «عبدالله بن عبدالعزیز» پادشاه سابق سعودی داشته باشد، غیر قابل تحمل است.
علاوه بر این گفته می‌شود سعد الجبری بارها با ورود عربستان به جنگ یمن مخالفت کرده و آن را بسیار پر هزینه دانسته است.
روزنامه واشنگتن پست در ماه می گذشته نوشت که برکناری «سعد الجبری» پس از آن صورت گرفت که او بدون اطلاع ولی‌عهد سعودی با «جان برنان» رئیس وقت سازمان سی.آی.ای در واشنگتن دیدار کرده و نظر مخالف خود را در خصوص جنگ یمن به اطلاع او رسانده بود. بن سلمان این دیدار را توطئه علیه خود قلمداد کرد و از همین رو بود که در دهم سپتامبر ۲۰۱۵ سعد الجبری به یکباره و از طریق تلویزیون متوجه برکناری خود شد.
سفر (فرار) به کانادا
الجبری پس از برکناری دو سالی در عربستان ماند و در ۱۷ می ۲۰۱۷ با مشورت محمد بن نایف که هنوز ولی عهد سعودی بود، از عربستان خارج شد. خود بن نایف نیز یک ماه بعد برکنار شد و جای خود را به بن سلمان داد.
به گفته «توماس جنو» استاد دانشگاه اوتاوای کانادا به وبگاه میدل ایست آی، الجبری و دیگر شاهزادگانی که از عربستان فرار کردند، نگران جان خود بودند. «بروس ریدل» تحلیلگر سابق سی.آی.ای نیز به این وبسایت گفت: «معتقدم که او ترسیده بود.»
همان داستانی که در خصوص خاشقچی می‌دانیم، برای سعد الجبری نیز رخ داد، با این تفاوت که الجبری یک فرد اطلاعاتی بود و توانست رفتار بن سلمان را پیش‌بینی کرده و از دولت کانادا درخواست حفاظت شخصی کند. اما خاشقچی نگون‌بخت که در ۱۷ می ۲۰۱۸ عربستان را به مقصد آمریکا ترک کرده بود، بی گدار به آب زد و وارد کنسولگری دولت سعودی در استانبول شد.
در پایان باید گفت که حضور این فرد ارزشمند برای رژیم سعودی در کانادا به معنای امنیت کامل وی نبود. در ۱۹ مرداد گذشته روزنامه «گلوب اند میل» کانادا در گزارشی نوشت که سازمان امنیت این کشور از تلاش جدیدی برای ترور «سعد الجابری» خبر داده و از این رو تدابیر امنیتی شدیدتری در محل اقامت وی اتخاذ شده است.
در ۱۱ مرداد ماه نیز الجبری با حضور در یک دادگاه آمریکایی در شهر واشنگتن از «محمد بن سلمان» به دلیل تلاش برای ترور او شکایت کرد. در دادخواست الجبری آمده بود که ولی‌عهد سعودی در سال ۲۰۱۸، تیم تروری را برای کشتن وی و قطعه قطعه کردنش به کانادا اعزام کرده است. به همان روشی که «جمال خاشقچی» ترور شد.
