«محمد علی سبحانی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در دوحه با روزنامه قطری «الشرق» به مناسب پایان دوره کاری خود در این کشور مصاحبه‌ای و در ارتباط با ابعاد مختلف روابط دو کشور توضیحاتی ارائه کرد.
روزنامه الشرق: جناب سفیر، شما پس از چهار سال کار دیپلماتیک در دوحه هم‌اکنون در حال ترک قطر هستید، روابط قطر و ایران را در مقطع کنونی چطور می‌بینید؟
محمد علی سبحانی در پاسخ به این سؤال ضمن اشاره به اینکه روابط دو کشور در حال رشد است، گفت، به عنوان مثال با نگاه به مسائل سیاسی و منطقه‌ای در خواهیم یافت که تبادل نظر و رایزنی‌هایی میان دو کشور در جریان است و نگرش‌های دو طرف در قبال مسائل مختلفی بسیار مطابقت دارد. سبحانی ادامه داد، روابط خوب و سازنده این امکان را فراهم می‌آورد که منافع دو طرف به صورت یکسان تأمین شود و من طی چهار سال گذشته، در راستای تقویت و استحکام این روابط بسیار تلاش کردم و امیدواریم که در آینده نزدیک به منصه ظهور برسد.
شما شاهد یکی از خطرناک‌ترین بحران‌های خلیج [فارس] بودید؛ بحرانی که ناشی از هک کردن خبرگزاری رسمی قطر و تحمیل محاصره فراگیر علیه این کشور بود.. خوانش شما از این تحولات صورت گرفته در روابط با کشورهای حاشیه خلیج فارس چیست؟
سفیر جمهوری اسلامی ایران در این خصوص گفت، کشورها باید بدانند که ایده محاصره و تحریم در نظام جهانی کنونی بی‌فایده و از پیش شکست خورده است و نتایج دلخواه کشورهای محاصره‌کننده را به همراه نخواهد داشت به عنوان مثال قطر علی‌رغم محاصره تحمیلی توانست امکان خودکفایی و صیانت از استقلال خود را به نمایش بگذارد. بازنده اصلی این معادله، همان کشورهایی هستند که قطر را تحریم کرده‌اند. ما همچنین باید بدانیم که راهبردهایی از این قبیل (تحریم و محاصره) به قرن نوزدهم میلادی باز می‌گردد و تنها مناسب همان برهه است.
روابط ایران و قطر و پایان دادن به آن، یکی از ۱۳ بند، سخنرانی جعلی بود که پس از هک شدن خبرگزاری رسمی منتشر شد، روابط ایران و قطر در مقایسه با روابط ایران و امارات چگونه است؟
محمد علی سبحانی در این ارتباط گفت، سیاستی که ایران در پیش گرفته است و بارها و بارها آن را اعلام کرده است، ایجاد روابط خوب با تمام کشروهای منطقه است. به عنوان مثال اگر به روابط جاری میان ایران و امارات بنگریم خواهیم دید که این روابط از نظر اقتصادی خوب است؛ در ارتباط با قطر نیز اینگونه است. ما روابط ایران و قطر را از نظر سیاسی خوب می‌دانیم.
با توجه به پافشاری و تمایل رهبری دو کشور در خصوص توسعه روابط در تمامی جوانب، بهتر است چشم‌اندازهای جدیدی را برای ارتقای روابط اقتصادی ایران و قطر ایجاد کنیم تا روابط دو طرف در زمینه اقتصاد نیز به همان سطحی برسد که روابط سیاسی‌شان رسیده است.
اجماعی وجود دارد درباره اینکه ایران از محاصره قطر و به دنبال آن، بسته شدن حریم هوایی و گذرگاه‌های زمینی این کشور، امتیازاتی به دست آورده است.. ایران از این بحران چه امتیازات اقتصادی و سیاسی کسب کرده است؟
سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سؤال گفت، درباره آنچه فرمودید، اجماعی صورت نگرفته و این مقوله کاملا اشتباه و به‌شدت مبالغه‌آمیز است زیرا عللی که ایران در حمایت از قطر و در مقابله با محاصره بدان تکیه کرده است، انسانیت محض است. ما دو کشور مسلمان و در عین حال، همسایه هستیم؛ همسایه‌هایی که روابط خوب میان آنها مبتی بر احترام است و مهم‌تر از آن، ما به عدم تغییر جغرافیای سیاسی منطقه باور داریم.
روابط کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نمی‌تواند به حالت سابق بازگردد. آیا ایران ابتکار منطقه‌ای برای ایجاد موجودیتی در موازات با شورای همکاری خلیج فارس ارائه می‌کند؟
محمد علی سبحانی پاسخ داد، رویکرد ایران ایجاد مکانیسمی منطقه‌ای است که تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس را در بر بگیرد. چرا همکاری اقتصادی، سیاسی و فرهنگی میان این هشت کشور منطقه صورت نگرفته است؟ ما خواهان تقویت همکاری‌های منطقه‌ای میان این کشورها هستیم.
روابط ایران و قطر از سیاسی مطابقت ندارد و دستاوردهای اقتصادی این روابط در قیاس با روابط با امارات ناچیز است.. آیا محاصره قطر باعث شده که میان دوحه و تهران به‌ویژه در ارتباط با مسئله سوریه امتیازدهی سیاسی صورت بگیرد؟
سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به این سؤال گفت، روابط ایران و قطر در بهترین مرحله خود قرار دارد؛ اما این روابط خوب به معنای مطابقت افکار و نگرشها در زمینه‌های مختلف نیست. مشترکات بسیاری میان ما وجو دارد و در عین حال، در ارتباط با پاره‌ای از مسائل اختلافاتی داریم.
قطر برای حل بحران، روش گفتوگو را در پیش می‌گیرد؛ اما از زمان درخواست «محمود احمدی نژاد» رئیس جمهور اسبق ایران در خصوص مشارکت در اجلاس خلیج فارس در سال ۲۰۰۷، شاهد ابتکارات اعتمادسازی از جانب ایران در قبال کشورهای همسایه نبودیم. پاسخ شما چیست؟
محمد علی سبحانی در جواب گفت، گفتوگو و تعامل سازنده با کشورهای همسایه سیاست همیشگی ما بوده است، زیرا در تمام دوره‌های ریاست جمهوری بویژه در دوره ریاست آقای «حسن روحانی»، ایران چندین پیشنهاد برای گفتوگو و همکاری ارائه کرده است و از کشورهای عربی همسایه خود خواسته است به این ابتکارها پاسخ مثبت بدهند و با آنها تعامل مثبتی داشته باشند. ابتکار صلح «هرمز» یکی از این درخواست‌ها بود که از جانب برخی کشورهای منطقه از جمله قطر واکنش‌های مثبتی در قبال آن دریافت کردیم؛ اما باید توجه داشت که فرایند اعتمادسازی، فرایندی متقابل است. از طرفی دیگر، این کشورها مسائل مهم‌تر دیگری نیز دارند؛ مسائلی که مایه نگرانی ایران شده است و لازم این کشورها خود اعتمادی‌سازی کنند. ما فراموش نمی‌کنیم که فرایند گفتوگو فرایندی دوجانبه است که پس از آن اعتمادسازی صورت می‌گیرد.
تنش در منطقه خلیج فارس به آتش زدن و توقیف کشتی، به آتش کشیدن برخی فرودگاه‌ها و تأسیسات رسیده است، دعوت به گفتوگو در این شرایط خشونت‌بار چه چشم‌اندازی دارد؟
سفیر جمهوری اسلامی ایران گفت، منطقه در شرایط بسیار دشواری قرار دارد. ما باید آگاه باشیم که دیپلماسی و گفتوگو با توجه به اصل برد-برد، ثمربخش‌ترین راه‌حل است.
روابط ایران با همسایگانش را در سایه اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا و برقراری ارتباط برخی کشورها با «اسرائیل» را چطور می‌بینید؟
محمد علی سبحانی در پاسخ به این سؤال گفت، آمریکا در تلاش است تا اهداف نامشروع خود را از راه سیاست فشار حداکثری تحمیل کند. همانطور که در ابتدای عرایضم گفتم، سیاست محاصره دیگر فایده‌ای ندارد و شکست آن اثبات شده است چه در ارتباط با محاصره آمریکا علیه ایران یا محاصره قطر. از طرفی روابط ما با همسایگانمان عناصر مؤثر دیگری به همراه دارد. شکی نیست که آن دسته کشورهایی که می‌خواهند در سیاست‌های ضدایرانی آمریکا مشارکت کنند، مرتکب اشتباه بزرگی می‌شوند. مواضع ایران در قبال توافق علنی با رژیم صهیونیستی برای همه واضح است. با توجه به سیاست‌های وحشیانه این رژیم، اقدام امارات و دیگر کشورها در امضای توافق با رژیم صهیونیستی کار بسیار خفت‌باری است که عرق شرم بر پیشانی می‌آورد.
گفته می‌شود که ایران تمایل ندارد «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا بار دیگر رئیس جمهور این کشور شود. همچنین گفته می‌شود که ایران در انتخابات آمریکا از راه گروه‌های ذی‌نفوذ وابسته به خود دخالت می‌کند، این اظهارات چقدر صحت دارند؟
سفیر جمهوری اسلامی ایران در این خصوص گفت، صراحتا بگویم که ایران برایش مهم نیست که چه کسی وارد کاخ سفید می‌شود و حکومت را به دست می‌گیرد بنابراین شایعاتی از این دست اساس محکمی ندارند. آمریکا یک توافق بین‌المللی امضا کرد و پس از مدتی آن را زیر پا گذاشت. اولا آمریکا باید به بزرگی اشتباه خود پی ببرد و به این توافق احترام بگذارد. با چشم پوشی از شخصی که مرتکب این خطا شده است، دولت آمریکا مسئول این اشتباه بزرگ است.
