میراث فرهنگی هر منطقه بعنوان هویت آن و بیانگر ریشه های تاریخی شناخته می شود و سرمایه ارزشمندی به شمار می رود.بسیاری از کشورهای جهان و همسایه های جنوبی کشورمان که قدمت آنها به 5 صده هم نمیرسد با خلق آثار کوچک و حفظ میراث ناچیز خود سعی در هویت بخشی به فرهنگ خود دارند در حالیکه کشور ما هزاران اثر تاریخی که قدمت بسیاری از آن ها به دوران پیش از میلاد مسیح و چه بسا بیشتر باز می گردد، در خاک خود به یادگار دارد.
استان سمنان با قدمتی دیرینه آثار باستانی و مواریث فرهنگی زیادی در دل خود جای داده که هرکدام در نوع خود دارای ارزش و مفهومی خاص است، اما حفاظت از این میراث و توسعه و شناساندن هرچه بیشتر آن ها همواره از موضوعات چالشی این استان در حوزه میراث فرهنگی بوده است.
حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی بعنوان سرمایه ملی وظیفه ای ملی و همگانی است. همانطور که جان باختن یک انسان، موجب ناراحتی و آزردگی خاطر می شود، تخریب و تاراج میراث فرهنگی که سرمایه و هویت یک جامعه شناخته می شود نیز تاسف بار است.
متاسفانه مطلع شدیم که در ایام تعطیلات نوروزی، "برج چهل دختران" که در خیابان حکیم الهی سمنان واقع شده است به شکلی عجیب تغییر شکل پیدا کرده است.
توضیح آنکه برج چهل دختران که از آثار به ثبت رسیده ملی بوده، در اواسط خیابان حکیم الهی و بر سر راه محلات ثلاث واقع شده است و قدمت آن به دوره قبل از اسلام و عهد زرتشتیان برمی گردد که برج مذکور زمانی آتشکده و یکی از اماکن متبرکه زرتشتیان بوده است.
در حال حاضر سه چهارم محیط این بنا در مجموعه سازمان دانش آموزی استان واقع شده و همچنان ارزش میراثی آن حفظ شده است.
اما در ایام تعطیلات نوروز، دیوار خارجی این بنا که از جنس آجر و گِل می باشد مورد رنگ آمیزی با رنگ های صنعتی قرار گرفت.
با مشاهده این اتفاق به رئیس سازمان دانش آموزی استان، که بنای برج در محدوده این سازمان قرار گرفته است مراجعه و شرح واقعه را از وی جویا شدیم.
سهل انگاری کارگر نقاش، عامل تغییر چهره برج چهل دختران!
عامریان در خصوص رنگ آمیزی دیوارهای برج گفت: محل سازمان دانش آموزی بواسطه وجود جاذبه موزه و امامزاده و امکانات اقامتی که در اطراف مجموعه واقع شده است بعنوان محیط گردشگری از سازمان میراث فرهنگی استان برای ایام نوروز کسب مجوز کرد.سپس با هماهنگی هایی که با شهرداری منطقه 1 سمنان صورت گرفت عملیات زیباسازی فضای مجموعه سازمان دانش آموزی آغاز شد.
وی آنچه را که خود، بیسوادی، نادانی و سهل انگاری کارگر نقاش می نامید بعنوان علت اصلی رنگ آمیزی دیوار برج چهل دختر که در امتداد دیوارهای محدوده سازمان دانش آموزی استان سمنان قرار دارد، یاد کرد.
عامریان اظهار کرد پس از اطلاع از موضوع، با کارشناسان میراث فرهنگی جهت مرمت و رفع مشکل ارتباط برقرار شد و آن ها نیز باحضور در محل برج با استفاده از مواد خاص خود بخشی از رنگ را از دیواره ی برج پاک کردند.
وی خسارت وارده را قابل جبران دانست و اعلام کرد تمام هزینه های این اتفاق برعهده سازمان دانش آموزی استان خواهد بود.
البته عامریان فرسایش برج بواسطه باران را مهمترین تهدید این بنای تاریخی عنوان کرد واز اعلام این موضوع به سازمان میراث فرهنگی شهرستان و استان سمنان خبر داد.
رییس سازمان دانش آموزی استان همچنین اظهار کرد بنای برج به همراه بخشی از زمین پیرامونی در اختیار شهرداری سمنان جهت نماسازی و استفاده از آن بعنوان اِلِمان شهری قرار گرفته است.
با متخلفین برخورد خواهد شد
آرزو گلکار سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان سمنان در گفتگو با خبرنگار مرآت با انتقاد از پیشامد اخیر اظهار کرد: سهل انگاری در حفاظت از میراث فرهنگی که ارزش آن ها غیرقابل قیمت گذاری است آسیبی غیرقابل چشم پوشی است.
وی در رابطه با وضعیت فعلی برج چهل دختران گفت: طرح هایی برای مرمت و حفاظت از این بنا در دستور کار قرار دارد اما تا کنون به دلیل اختصتص نیافتن بودجه لازم، اجرایی نشده است.
گلکار، سازمان میراث فرهنگی را مالک معنوی ابنیه تاریخی در سراسر کشور عنوان کرد و گفت: بنای برج چهل دختران که در محدوده سازمان دانش آموزی استان قرار گرفته، حکم امانت دارد و مسئولان مجموعه رسم امانت را به جای بیاورند.
وی در ادامه گفت: در صورت اثبات کوتاهی و تقصیر، با متخلفین به شکل قانونی برخورد خواهد شد.
شهرداری منطقه و سازمان نوسازی بافت قدیم شهرداری، بی اطلاع از موضوع!
با توجه به قرار گرفتن بنای برج در محدوده شهرداری منطقه 1 سراغ شهردار مربوطه رفتیم. اما قاسمی، شهردار منطقه 1 از موضوع اظهار بی اطلاعی کرد و گفت: شهرداری در این موضوع هیچ دخل و تصرفی نداشته و ممکن است سازمان نوسازی بافت قدیم شهری سمنان در جریان امر قرار داشته باشد.
پیگیری های به عمل آمده و گفتگو با دارایی، رییس سازمان نوسازی بافت قدیم شهرداری سمنان نیز حاصلی جز اظهار بی اطلاعی وی در پی نداشت.
البته شهر سمنان در گذشته نیز شاهد بی مهری با میراث فرهنگی و بناهای تاریخی خود بوده است و چه با تخریب بناهای قدیمی و چه با ایجاد سازه های غیر اصولی در حریم آثار باستانی، میراث فرهنگی خود را به حاشیه برده است.
اکنون نیز با رنگ آمیزی و نقاشی دیوار یک بنای تاریخی با پیشینه ای بسیار کهن، آن هم نه توسط اراذل و نا اهلان، بلکه توسط یک نهاد دولتی و فرهنگی، نگرانی ها را بیش از پیش کرد.
حفاظت از میراث فرهنگی، یک وظیفه همگانی
مشکل پیش آمده را نمیتوان به گردن یک نفر یا یک سازمان مشخص انداخت چرا که در این رابطه بخش های مختلفی به شکل زنجیره وار مرتبط هستند و حفاظت و حراست از آثار باستانی نیازمند مقدمات بسیاری است.
به هر شکل، بدیهی است که حفاظت از میراث فرهنگی بعهده سازمان مربوطه است اما هریک از آحاد مردم نسبت به حفظ و نگهداری آن می توانند نقش مهمی ایفا کنند و مطالبه مردم از مسئولین امر و تعمیق رابطه مردم با میراث فرهنگی و بناهای تاریخی شهر خود همواره می تواند به حراست ارزش های جامعه کمک کند. در عین حال نقش رسانه ها، نهادهای عمومی غیر دولتی و سازمان های مردم نهاد که در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری فعالیت می کنند، غیرقابل چشم پوشی است.
به امید آن که در سال جدید،با همت آحاد مردم با فرهنگ و مسئولان شهرستان سمنان که به شهر اخلاق شهرت یافته است شاهد این دست بی مهری ها و بی توجهی ها به میراث فرهنگی را شاهد نباشیم
