اعتیاد این معضل خانماسوز عامل بسیاری از آسیبها و معضلات اجتماعی در استان شده است که معضلاتی همچون فقر، طلاق، سرقت، کودک آزاری، همسر آزاری و روابط نامشروع تنها بخشی از آسیب‌های اجتماعی زایده شده از اعتیاد است و به گفته مسئولان استان 90 درصد سرقت‌ها و بیشترین طلاق‌های توافقی انجام شده در استان بدلیل اعتیاد رخ داده است
معضلی که این روزها همه توجه‌ها را به خود جلب کرد و اولین و مهمترین معضل اجتماع کشور را به لحاظ دربرگیری اعضای جامعه و آسیب‌های بالای آن به افراد تلقی می‌شود، اعتیاد تنها فرد را درگیر نساخته بلکه این معضل بر بسیاری از افراد جامعه تاثیرگذار بوده است واعتیاد یک فرد علاوه بر اعضای خانواده بر سایر افراد نیز تاثیر گذار بوده است.
آمار زندانیان استان زنجان نشان می دهد که 70 درصد زندانیان در بدو ورود معتاد هستند و 50 درصد جرائم زندانیان در ارتباط با موضوع اعتیاد و فروش مواد مخدر بوده است و ارائه آمار در این باره تنها بخش از مشکلاتی را نشان می دهد اما انبوه خانواده های دارای فرد معتاد و مسائل آنان در جایی قید نمی‌شود.
اعتیاد فرد و تبدیل شدن به مصرف کننده هزینه‌های زیادی را برای خانواده‌ها ایجاد می‌کند که بر اساس برآورد انجام شده با احتساب 10 هزار معتاد در استان به گفته دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر استان زنجان ،بیش از میلیاردها ریال از سرمایه استان در پای اعتیاد این افراد دود می‌شود سرمایه‌ای که می‌توانست برای رفاه، تغذیه و آسایش اعضای خانواده صرف شود.
در این بین با توجه به نداشتن مسئولیت وتعهد فرد معتاد در ارتباط با خانواده بیشتر معتادان نان خور اضافه تلقی می‌شوند و به جای آنکه نان آور خانواده باشند نان سفره خانه را به غارت می برند و این موضوع بر فقر خانواده اضافه می‌کند چرا که بیشتر خانواده‌های که سرپرست خانواده به اعتیاد گرفتار است جزو خانواده های بی بضاعت تلقی می‌شوند و همین امر سبب بروز مشکلات دیگری را نیز برای این خانواده ها رقم می زند.
گاهی گفتن از اعتیاد به امری رنگ و رو رفته و تکراری تبدیل شده است و همگی کارشناسانی خبره در موضوع اعتیاد هستیم اما با این وجود چرا به وجود اعتیاد در بین اعضای خانواده خود پی نبرده‌ایم بر اساس گزارش دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر استان زنجان خانواده ها پس از سه سال از ابتلای فرد متوجه اعتیاد فرد می شوند که این فاجعه ای برای خانواده ها تلقی می‌شود در این بین تنها توجه به معضلات نباید مورد توجه قرار گیرد بلکه بیشترین موضوع باید توجه به ریشه یابی گرایش افراد به اعتیاد مدنظر قرار داده شود نقش خانواده‌ها در پیشگیری از این معضل مورد تاکید قرار گیرد.
بسیاری از خانواده ها تنها زمانی به اعتیاد یکی از اعضای خانواده خود پی می برند که دیگر فرد تبدیل به مصرف کننده دائمی شده است و کمتر می توان او را از این معضل نجات داد حال آنکه خانواده ها می توانستند بسیار زودتر مداخله کنند که این امر مسیر نشده است.
عدم شناخت و آگاهی خانواده‌ها با علائم اعتیاد و عدم آشنایی در رفتار با یک فرد در معرض اعتیاد از مهمترین مواردی است که کمتر در خانواده‌ها به آن پرداخته شده است که برنامه های پیشگیری در استان نیز به همین سمت و سو هدایت شده است.
آگاه سازی عموم افراد از اهداف برنامه های پیشگیری از اعتیاد در استان است که این امر تنها با یک برنامه میسر نمی شود بلکه این امر با استمرار برنامه ها و همکاری همه آحاد مردم قابل رسیدن است.
هر دستگاهی در کنار مسئولیت خود باید به عنوان یک مسئولیت اجتماعی توجه جدی در امر مبارزه با مواد مخدر داشته باشد و برای افراد زیر مجموعه خود این خطر را احساس کند چرا که اعتیاد یک نیروی انسانی مولد را از چرخه خارج می کند .
یکی از مهمترین اقدامات پیشگیرانه باید در مجموعه های کاری باشد چرا که آگاهی افراد شاغل در مجموعه های کاری می تواند این اطلاعات را به خانواده ها وارد کند و با توجه به مسئولیت این افراد به عنوان پدران خانواده تاثیر موثری بر پیشگیری از اعتیاد فرزندان داشته باشد.
با پیمایش انجام شده در ارتباط با شیوع اعتیاد در جامعه کار و تولید در واقع بینانه ترین حالت شیوع اعتیاد در این جوامع 23.6 درصد برآورد شده است که همین امر ضرورت انجام مداخلات و انجام اقدامات پیشگیرانه در محل های کار و تولید را ضروری می‌سازد.
برای کاستن از اعتیاد در بین افراد جامعه کار وتولید نیز طرحی به نام طرح کاج در سطح کشور به اجرا گذاشته می شود که در اهداف این طرح بر کاهش 25 درصدی اعتیاد در جامعه هدف تاکید شده است که در استان زنجان نیز این موضوع در محل های کاری 50 تا 500 نفر به اجرا گذاشته می شود که افزایش سطح آگاهی و انجام مشاوره به کارگران و کارفرمایان در خصوص اعتیاد نیز در این طرح گنجانده شده است.
در امر پیشگیری تنها توجه به ارائه آموزش در خصوص اعتیاد مطرح نیست و بلکه باید در کنار این مسائل به آموزش مهارت‌های زندگی و آموزش چگونگی برخورد با مشکلات نیز توجه شود چرا که در گام نخست بسیاری از افراد بدلیل نداشتن راه و روش درست زندگی و نیز برخورد مناسب در مواجهه با مشکلات زندگی اعتیاد را به عنوان راه حل این مشکل قلمداد می‌کنند.
در طول هفته اخیر برنامه‌های متعدد در این راستا ارائه شد و سعی شد تا بتوان با ارائه این برنامه ها در مرحله اول هشدار جدی به خانواده‌ها برای آسیب پذیر بودن اعضای خانواده ها در ابتلا به این معضل ارائه داد و در مراحل بعد بر مصون سازی افراد سالم در مقابله با اعتیاد تاکید شد تا بتوان با آگاه سازی در برابر ابتلا افراد به اعتیاد ایستاد
چرا که در بحث درمان اعتیاد تنها 20 درصد افراد پس از ترک اعتیاد به زندگی عادی برمی گردند و در 80 درصد دوباره به سمت مصرف مواد روی می آورند و امید است برنامه‌های تدوین شده تنها بر روی کاغذ نبوده و ما در عمل نیز شاهد عزم و حرکت جدی مسئولان استان برای ریشه کنی این معضل در استان عزیزمان باشیم
