وقتی می‌گوییم کوهستان یعنی ریه‌هایمان را پر از هوای پاک کنیم. وقتی می‌گوییم کوهستان یعنی یک صبح خاطره‌انگیز در دل طبیعت را تجربه کنیم. وقتی می‌گوییم کوهستان یعنی نظاره‌گر شکوه طبیعت باشیم و چه کسی باورش می‌شود کوهستان بکر مدفن هزاران تن زباله شهری باشد. چه کسی باورش می‌شود نسیم کوهستان با خود بوی تعفن را در شهر بپراکند و چه کسی تصور می‌کند که کاروان‌های کوهنوردی و گردشگران داخلی و خارجی به‌جای چشم‌انداز زیبای طبیعت تلی از زباله‌هایی که شیرابه‌هایشان چشمه‌سارهای کوهستان را آلوده کرده است را نظاره کنند و همه این‌ها یعنی شاهکار مدیریت شهری که جایی جز کوهستان را برای دفن هزاران تن زباله نیافته است.
پنج سال پیش کارخانه کمپوست خراسان شمالی در ۲۵ کیلومتری بجنورد تأسیس شد که علاوه بر بازیافت زباله از ورود سالانه ۳۳ میلیون لیتر شیرابه زباله به منابع زیرزمینی جلوگیری کند. کارخانه کمپوست بجنورد در زمان فعالیت خود روزانه بازیافت بیش از ۲۵۰ تن زباله شهرستان‌های بجنورد، شیروان، آشخانه و اسفراین را پوشش می‌داد، اما پس از هفت ماه به خواب عمیقی فرورفت.
از آن زمان تاکنون منطقه کوه بابا موسی بجنورد به خوابگاه زباله‌های شهر بجنورد و چندین شهر دیگر تبدیل‌شده است که سالانه علاوه بر تخریب بیش از سه هکتار زمین برای دفن زباله، مشکلات زیست‌محیطی جدی برای این شهر به وجود آورده است به‌طوری‌که داد روستاهای هم‌جوار بجنورد هم در آمده است.
اعتراض اهالی روستاهای اطراف بجنورد
با توجه به اینکه هفت ماه پس از شروع فعالیت کارخانه کمپوست بوی تعفن و آلودگی‌های زیست‌محیطی در منطقه سبب اعتراض اهالی روستاهای هم‌جوار شده بود درنهایت مسئولان تصمیم به تعطیلی این کارخانه گرفتند. این تعطیلی نشان داد که مدیران شهری در جانمایی کارخانه پسماند اشتباه کرده‌اند و طرحی بدون کارشناسی اجراشده است.
پس از تعطیلی این کارخانه و دفن غیراصولی زباله‌های شهر بجنورد در دامنه‌های کوه بابا موسی، مشکلات عدیده‌ای همچون حضور زباله گردها را فراهم آورد و آنان بدون توجه به هرگونه مسائل بهداشتی اقدام به جمع‌آوری زباله می‌کنند.
کارخانه جدید کمپوست هنوز جانمایی نشده است
تأسیس کارخانه جدید کمپوست از زمان شهردار وقت بجنورد مطرح بود طرحی با آرزوی اینکه با ساخته‌شدن این کارخانه، زباله‌های شهری بجنورد و برخی از شهرستان‌ها دیگر در محل کوه بابا موسی ممنوع خواهد شد، آرزویی که هنوز محقق نشده است.
با توجه به اینکه مدیران شهری بجنورد اعلام کرده بودند برای راه‌اندازی این کارخانه بخش خصوصی مشارکت خواهد کرد اما از آن زمان تاکنون علاوه بر اینکه بخش خصوصی وارد این میدان نشد، بلکه کارخانه کمپوست همچنان در خواب به سر می‌برد.
مشکل کارخانه کمپوست حل نشده، مشکلات زیست‌محیطی نیز آغاز شد تا بوی نامطبوع و سرازیر شدن شیرابه‌های این زباله‌ها سبب ناراحتی اهالی روستاهای هم‌جوار بجنورد شود.
در حال حاضر شیوه مدیریت زباله‌ها د در بجنورد به شیوه سنتی است و کوه بابا موسی محل جمع‌آوری و دفن زباله‌ها است.
متأسفانه این بی‌دقتی از زمان تأسیس کارخانه تا به امروز علاوه بر هدر رفتن منابع مالی مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی بسیاری را به وجود آورده است.
شورای اسلامی شهر بجنورد جلسات متعددی برای راه‌اندازی و جانمایی زمین برای تأسیس کارخانه جدید کمپوست در منطقه نجف‌آباد برگزار کرده است و برخی از اعضای شورای شهر دلسوزانه برای رفع این معضل زیست‌محیطی طی این مدت قدم برداشته‌اند اما بااین‌وجود، پرونده این کارخانه همچنان در کش‌وقوس قرار دارد.
عدم مدیریت صحیح پسماند
رئیس کمیسیون خدمات و زیست شهری شورای اسلامی شهر بجنورد گفت: در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل محیط‌زیست خراسان شمالی عدم مدیریت صحیح پسماند است.
«علیرضا باغچقی» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: متأسفانه از زمان تولید زباله تا تفکیک، دفن غیراصولی و بازیافت آن با مشکل روبرو هستیم.
وی افزود: متأسفانه آموزش و فرهنگ‌سازی مناسبی برای کاهش تولید زباله و جایگزین مناسب آن به مردم معرفی نشده است.
این عضو شورای شهر بجنورد تصریح کرد: در حال حاضر همچنان در محل جمع‌آوری زباله‌ها مشکل‌داریم چراکه مشکلات زیست‌محیطی ازجمله نفوذ شیرابه‌ها و بوی نامطبوع وجود دارد.
وی تصریح کرد: متأسفانه هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که بتوانیم از زباله بهره‌برداری اقتصادی داشته باشیم و به چرخه بازیافت بازگردانیم.
رئیس کمیسیون خدمات و زیست شهری شورای اسلامی شهر بجنورد گفت: متأسفانه همچنان تصمیم نهایی برای تأسیس کارخانه جدید گرفته نشده و پرونده روی میز مدیران باقی‌مانده است.
مدیرکل حفاظت از محیط‌زیست خراسان شمالی نیز درباره علت تأخیر اجرای کارخانه کمپوست گفت: ازنظر محیط‌زیست استان طرح کارخانه کمپوست دارای مشکلاتی بود که قرار شد کارشناسان پس از رفع آن اصلاحیه را ارائه بدهند.
سید اصغر مطهری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: برای اجرای این طرح حدود پنج میلیارد ریال اعتبار نیاز هست که امیدواریم در سال جاری اختصاص یابد.
وی افزود: در صورت اختصاص اعتبار توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خراسان شمالی، طرح پسماند امسال اجرایی می‌شود.
طرح تبدیل زباله به گازوئیل
یک عضو دیگر شورای اسلامی شهر بجنورد نیز در این باره گفت: هم‌اکنون یک سرمایه‌گذار برای طرح تولید گازوئیل از زباله پیداشده است.
محمدحسن شادمهر اظهار داشت: بر اساس اعلام آمادگی بخش خصوصی، برای اجرای این طرح، ۱۵۰ تا ۱۸۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری می‌شود.
وی افزود: تنها درخواست این سرمایه‌گذار تأمین زمین است که در این خصوص زمین کارخانه کمپوست که در حال حاضر تعطیل‌شده را پیشنهاد داده‌ایم که در صورت موافقت سرمایه‌گذار، زمین واگذار خواهد شد.
این عضو شورای شهر بجنورد تصریح کرد: اجرای سیستم تولید گازوئیل از زباله، به لحاظ زیست‌محیطی، مشکلات گذشته کارخانه کمپوست را نخواهد داشت و مشکلی برای ساکنان روستاهای اطراف ایجاد نمی‌کند.
شادمهر گفت: با اجرای این طرح روزانه ۵۰۰ تن زباله به‌عنوان مواد اولیه جمع‌آوری و تبدیل به گازوئیل می‌شود.
وی تصریح کرد: برای اجرای این طرح، زباله‌ها از طرف سرمایه‌گذار جمع‌آوری و تا مرحله نهایی و تولید گازوئیل خواهد رسید.
این عضو شورای اسلامی شهر بجنورد گفت: طی چند روز آینده با سرمایه‌گذار جلسه نهایی برای قطعی کردن این موضوع برگزار خواهد شد.
مدیرعامل سازمان پسماند خراسان شمالی نیز گفت: مطالعات اولیه زمین کمپوست در استان انجام و به تهران ارسال‌شده و قرار است در این خصوص تصمیم‌گیری انجام شود.
روح‌الله عظیمی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: روزانه ۵۰۰ تن زباله در استان تولید می‌شود که ۲۰ تن آن را مواد پلاستیکی تشکیل می‌دهد که این حجم سالانه به ۱۸۲ هزار تن می‌رسد.
عظیمی افزود: بر اساس آمار سرانه تولید زباله هر نفر در استان روزی ۶۵۰ گرم زباله تولید می‌کند.
با این وجود همچنان باید منتظر بود و دید آیا با حضور سرمایه‌گذار، مشکلات زیست‌محیطی زباله خراسان شمالی خواهد شد.
