بوم گردی روستای استاد خراسان شمالی ظرفیت مغفول مانده در گردشگری

صنعت گردشگری و توسعه آن، شکل های متنوعی دارد که بخشی از آن گردشگری روستایی است به طوری که این نوع از گردشگری در محیط های روستایی و حوزه های غیر شهری با هدف توسعه اقتصادی و تبلور فرهنگی اجتماعی شکل گرفته است.

روستای هدف گردشگری به محدوده ای جغرافیایی اطلاق می شود که دارای مجموعه ای از جاذبه های تاریخی، طبیعی و فرهنگی به عنوان انگیزه ای برای سفر و اقامت گردشگران باشد.

معرفی و شناسایی این گونه روستاها در ایجاد اشتغال پایدار، جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستائیان به شهرها، جذب گردشگر، معرفی و شناسایی نقاط بکر هر شهرستان و استان و حفظ بافت تاریخی روستاهای هدف گردشگری موثر است.

از همین رهگذر، توجه جدی به روستاهای هدف گردشگری در قالب تهیه طرح ویژه و جانمایی مراکز خدماتی مخصوص گردشگران و تعیین فضاها و مسیرهای گردشگری از جمله سیاست های موثر است.

عمران، آبادانی، هموار کردن راه های دسترسی، بهسازی معابر، ارتقای کمی و کیفی امکانات موجود در روستا و ایجاد سرویس های بهداشتی مناسب از مهمترین موارد زیرساختی برای توسعه گردشگری روستایی است که باید از سوی مسئولان مربوط به آنها توجه شود.

ارتقای فرهنگ گردشگری مسافران نیز برای توسعه همه جانبه این صنعت در روستاها ضرورت دارد، زیرا نباید به محیط زیست آسیب وارد یا مزارع و باغ ها تخریب یا با رهاکردن زباله های تجدیدناپذیر و آلودگی رودخانه ها، محیط طبیعی روستا نابود شود.

در بوم گردی؛ اهالی روستا، خانه های خود را با امکانات اولیه در اختیار مسافران قرار می دهند تا گردشگران با استفاده از این فضا، خاطره ای فراموش نشدنی از یک شب ماندن در روستا را تجربه کنند.

رونق حوزه گردشگری، اشتغالزایی و ارزش افزوده مالی از مزیت هایی است که گردشگری روستایی به همراه دارد و نباید از این فرصت در چرخه اصلاح اقتصادی شهرتان غافل بود.

روستای استاد شهرستان فاروج از چنین ظرفیتی برخودار است.

این روستا که از روستاهای هدف گردشگری شهرستان فاروج است روزانه مسافران و گردشگران زیادی را پذیرا است و تعداد مسافران و گردشگران در روزهای تعطیل و پایان هفته افزایش می یابد.

در این روزها شاهد اتراق خانواده های بسیاری در گوشه و کنار طبیعت زیبای این روستا هستیم دو اتوبوس دانش آموز دختر خراسان رضوی علاوه بر گردشگران دیگر، میهمان اهالی این روستا بودند.

اما جای خالی زیرساخت های بوم گردی برای همه گردشگران در این روستا به رغم بالا بودن ظرفیت های این صنعت در این روستا مشاهده می شود.

بیشتر گردشگران در مسیر آلاچیق های محدودی که میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان فاروج ایجاد کرده است، اتراق کرده بودند و حضورشان در طبیعت محدود به استفاده از هوای پاک، طبیعت در تیررس دیدشان، آب چشمه و.. بود.

جمعیت زیادی فقط در محدوده محل اتراقشان تردد داشتند در حالیکه طبیعت زیبای این روستا محدود به همان نقطه نبود، از چین خوردگی هایی که روستا را محصور کرده، باغ های زیبا، مسیر رودخانه، مسجد، حمام و قلعه تاریخی روستا، از همه مهمتر زندگی بی آلایش روستایی، نان محلی آنهم با گیاهان وحشی که این روزها عطر خوششان مشام اهالی و گردشگران را نشاط می بخشد، غفلت شده است.

دمنوش هایی که اهالی این روزها از گیاهان کوهی و طبیعت تهیه می کنند جمع های خانوادگی را نشاط دیگری بخشیده است.

تجربه یک شب زندگی روستایی آنهم در طبیعت زیبای این روستا، خنکای شامگاهی آن، عطر و بوی لبنیات تازه، خاطره ای است فراموش نشدنی که بسیارری از تجربه آن محروم می شوند.

جای خالی فعالیت بلدهای محلی هم کاملا مشهود است، اگر این افراد ساماندهی شده فعالیت کنند گردشگران مدت بیشتری را در این مناطق طی می کنند.

اکوتوریسم سفری است مسئولانه به مناطق طبیعی، که موجب حفظ محیط زیست و بهبود زندگی مردم محلی شود، این را یک کارشناس توریسم عنوان می کند و از بوم‌گردی به‌ عنوان شاخه‌ای از طبیعت‌گردی که در زمینه گردشگری روستایی فعالیت دارد یاد می کند.

طهورا قربانی با بیان اینکه بوم‌گردی با همکاری و مشارکت جوامع محلی در برنامه‌ریزی گردشگری مطرح می‌شود، اظهار کرد: مجوز مراکز اقامتی بوم‌گردی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با هدف جلوگیری از تخریب خانه‌های قدیمی و نگهداری از بافت‌های سنتی در روستاها و تبدیل‌شدن خانه‌های محلی به اقامتگاه‌های مسافران بوم‌گردی داده می‌شود.

وی بیان کرد: مدیریت اقامتگاه‌های بوم‌گردی از سوی مردم محلی منطقه روستایی صورت می‌گیرد و این اقدام علاوه بر اشتغال‌زایی سبب پیشگیری از مهاجرت روستائیان به شهرها می‌شود.

وی با بیان اینکه احترام به طبیعت و درنظرگرفتن مسائل زیست‌ محیطی در بوم‌ گردی بسیار اهمیت دارد، افزود: میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باید آموزش لازم را به افراد بومی واجد شرایط بدهد و جامعه میزبان، آمادگی پذیرایی از مسافران را دارا باشد.

قربانی در توضیح بوم‌ گردی روستایی، گفت: مسافران پس از ورود به روستای بوم ‌گردی یک روز از صبح تا غروب زندگی محلی را تجربه می‌کنند و شاهد دوشیدن شیر، پخت ‌نان محلی و باغداری و دامداری روستائیان می شوند.

وی افزود: راهنمایان "بلد محلی" نیز در مناطق بوم‌گردی باید حضور داشته باشند و گردشگران را برای بازدید از طبیعت، چشمه‌ها و مناطق دیدنی روستا راهنمایی کنند.

این کارشناس با بیان اینکه مسافران در طول بوم‌گردی می توانند از غذاهای سنتی و ارگانیک روستا استفاده کنند بیان داشت: برای دادن مجوز روستاهای بوم گردی آموزش گام اساسی است و در بخش بازاریابی و جذب مسافر نیز باید حمایت های لازم انجام شود.

یک گردشگر اتراق کرده در روستای استاد هم گفت: مسافران از پخت نان و غذای محلی خوش‌شان می آید و بیشتر علاقه‎مند به بازدید از صنایع دستی، طبیعت، آثار تاریخی وویژگی های منحصر به فرد منطقه گردشگری هستند.

سبحان قسمتی افزود: البته نباید از نقش تبلیغات رسانه ‌ها برای پیشرفت اقدامات گردشگری در منطقه های دارای شرایط غفلت کرد.

وی گفت: خانواده ها تمایل به اسکان حداقل یک شب در مناطق زیبایی مثل روستای استاد دارند اما این شرایط در این روستا فراهم نیست و نزدیک به غروب با توجه به کمبودهای زیر ساختی در حوزه گردشگری از جمله نبود سرویس های بهداشتی، واحدهای ارائه خدمات و.. بسیاری از مسافران و گردشگران این منطقه را ترک می کنند.

وی تاکید کرد: این روستای هدف گردشگری سرشار از مناظر منحصر به فرد دست نخورده طبیعی است که موقعیتی مناسب برای درآمدزایی اهالی روستا است.

گردشگر دیگری گفت: گردشگری که از آن به عنوان صنعت تمیز یاد می شود علاوه بر درآمدزایی، اشتغال وسیعی ایجاد می کند، بنابراین کم توجهی و غفلت از این صنعت، قابل جبران نیست.

به اعتقاد صابرغربتی که کارشناس عمران است، معماری و بافت زندگی مردم در برخی از روستاها برای سایرین جذاب است و باید از این فرصت به عنوان یک صنعت درآمدزا بهره گرفت.

وی با بیان اینکه روستائیان باید از نزدیک نتیجه اقتصادی ورود گردشگران به روستاهای خود را لمس کنند، گفت: در صورتی که اهالی روستا از فواید حضور مسافران درروستاها مطلع شوند میزان استقبال از گردشگری افزایش خواهد یافت و برای تحقق این امر باید از ظرفیت دانش آموختگان روستایی سود جست و برنامه منسجمی در راستای تبیین گردشگری هر منطقه با هماهنگی میان بخشی به مرحله اجرا درآورد.

وی تاکید کرد: از فضای مجازی نسبت به معرفی جاذبه های گردشگری و آثار فرهنگی با توجه به همه گیر بودن استفاده از آن نیز نباید غفلت کرد اما در حوزه روستای استاد چنین فضایی به نظر می رسد تعریف نشده است.

این گردشگر افزود: بی شک بازی های بومی و محلی، آداب و سنت های ویژه در مناسبت های مختلف در این روستا و بسیاری از روستاهای هدف گردشگری رایج است، اگر فرصت حضور گردشگران در این برنامه ها فراهم شود در جذب توریسم بسیار موثر است و از طرفی فرصت اقتصادی برای اهالی است.

گردشگری روستایی را می توان مترادف با عبارت "تجربه زندگی محلی" دانست. این تجربه، شامل موارد بسیار متنوعی از جاذبه های طبیعی، فرهنگی و فعالیت هایی می شود که در یک منطقه روستایی و کشاورزی خاص وجود دارند.

فعالیت هایی مانند گردشگری کشاورزی، کوهنوردی، سوارکاری و اقامت در خانه های محلی به طور کلی محور این نوع گردشگری، درک زیبایی ها و جاذبه های طبیعت و فرهنگ مردم آن منطقه است و بسته به جغرافیای منطقه فعالیت های متفاوتی می تواند در آن صورت پذیرد.

صنعت توریسم رو به رشد ترین و بزرگترین صنعت جهان است و در تمامی کشورها به عنوان ابزاری حیاتی برای رشد و توسعه ی فعالیت های اقتصادی مناطق مختلف و وسیله ای برای افزایش سطح درآمد ناخالص ملی محسوب می شود.

پر واضح است که رشد، اجرا و توسعه صحیح این صنعت بویژه در بخش گردشگری روستایی می تواند به رشد و توسعه کسب و کارهای محلی و بازگشت مردم از کلان شهرها به دیار خویش و تلاش برای حفظ میراث بومی خود کمک کند.

حفظ و گسترش مشاغل، ایجاد شغل، کسب و کارهای جدید و بهبود وضعیت حمل و نقل، فرصت های جدید برای جوان ترها و دوستی جوامع، پایداری محیط زیست شاید حداقل مزایای گردشگری روستایی باشد.

شاید بتوان گفت، رونق گردشگری روستایی یکی از گام های موثر در تحقق اقتصاد مقاومتی باشد وباید به این بخش در استان توجه ویژه تری شود.

امیدواریم میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی به دادن مجوز برای اقامتگاه بوم گردی بسنده نکند و برای رونق این صنعت از همه اهرم های آموزشی، تبلیغی و... استفاده کند، چرخه برای رونق صنعت تمیز باید تکمیل شود، افزایش آگاهی افراد محلی، معرفی روستاهای موفق در این حوزه، برگزاری دوره های آموزشی، کمک به احیا سنت های زیبای روستاها، بازار یابی وجذب گردشگر، انگیزه افراد محلی را در حرکت در این مسیر افزایش می دهد.

تا علاوه بر روستای هدف گردشگری دویدوخ شهرستان راز و جرگلان شاهد ایجاد اقامتگاه های بوم گردی دیگر در روستاهای استان باشیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: با انجام امور آموزشی و فرهنگی شوراها و دهیاران و همچنین مردم می توان زیرساخت های لازم در بخش های مختلف بویژه بوم گردی مهیا کرد.

محمد سویدانلویی در گفت وگو با ایرنا اظهار کرد: هم اکنون در استان 32 روستا و حدود 50 مکان به عنوان ظرفیت های طبیعت گردی برای معرفی وجود دارد که علاقه مندان می توانند در این مکان ها برای جذب گردشگر سرمایه گذاری کنند.

وی گفت: قرار گرفتن استان خراسان شمالی در مسیر حرکت زائران حرم رضوی این استان را به یکی از مناطق مهم کشور برای جذب گردشگرو زائرا با علایق و سلائق مختلف تبدیل کرده است.

وی افزود: تاکنون 26درخواست مکتوب برای سرمایه گذاری در مناطق و محل های گردشگری این استان 925 هزار نفری ارائه شده که با هفت مورد آن موافقت اولیه صورت گرفته است.

خراسان شمالی واقع در شمالشرق کشور هزار و 200 اثر تاریخی دارد که 560 اثر به ثبت ملی رسیده است.

هم اکنون این استان دارای 24 منطقه نمونه گردشگری و 8 روستای هدف گردشگری است.