آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی ظهر امروز در جمع اساتید دانشگاه آزاد مشهد در نخستین دوره تربیت استاد با موضوع "آزاداندیشی دینی" اظهار داشت: خوب است که چنین جلساتی برگزار شود و هرکس بتواند حرف خود را بزند؛ هدف نهایی که دنبال می‌کنم این است که فضایی در دانشگاه و پس از آن در جامعه به وجود بیاورم که هرکس، هر مطلب اسلامی در هر موضوع عقایدی و تفکری دارد، بتواند عنوان و به یک مقاله تبدیل کند.
وی افزود: به‌دنبال این هستیم که در دانشگاه آزاد فضایی برای آزاداندیشی دینی به صورت یک درس دانشگاهی در نظر گرفته و دو واحد نیز برای آن لحاظ شود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه یک اصل بسیار مهم ما "لا اکراه فی الدین" است، گفت: هیچ اکراهی در زندگی نیست که خداوند آن را جزو دین حساب کند چرا که خداوند به ما عقل و اختیار را به صورت فطری داده و این براساس هویت انسان است که در راستای آن، یک عده راه درست و یک عده راه غیر درست را اختیار می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: خداوند متعال می‌فرماید در واقعیات اکراهی نیست و خداوند می‌گوید کسانی که می‌پذیرند و نمی‌پذیرند سرنوشت‌شان و راه بهشت و جهنم آنها مشخص می‌شود.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: مقام معظم رهبری فرمودند کرسی‌های آزاداندیشی از دانشگاه‌ها شروع می‌شود، پس از این فرمایش مقام معظم رهبری دفتر تبلیغات اسلامی قم که دفتر با ارزشی است و جمعیت عالم، فاضل و خوشفکری آنجا جمع هستند به این فکر افتادند که این آزاداندیشی که رهبر انقلاب فرموده‌اند دلیلش چیست و چه باید بشود؟ در واقع به دنبال این هستند که راه اجرایی برای سخن رهبر انقلاب ایجاد کنیم.
وی گفت: باید کرسی‌هایی در دانشگاه‌ها باشد تا بتوانیم آنطور که مفید می‌دانیم این مسائل را برای نسل دانشجو توضیح دهیم که اگر این کار را کنیم قرآنی عمل کرده‌ایم. حکمت باید عقلانی و دلایل، مسیر و محتوای آن محکم و مفید باشد، اینگونه باید مردم را دعوت کنیم و در واقع ادبیات و گفتار موعظه حسنه باید انسانی باشد و با مخاطب، مکالمه دو طرفه برقرار کند.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی افزود: جدال نباید بر سر خصومت باشد بلکه باید به بهترین شیوه ممکن مباحثه انجام شود چرا که طرف مقابل عقل دارد و شما هم عقل دارید، او اختیار دارد و شما هم اختیار دارید، پس اگر عقلش قبول کرد مسئله را می‌پذیرد و اگر نپذیرفت خدا می‌داند که چه کند؛ پس ما هدایت خود را انجام می‌دهیم.
وی در ادامه سخنانش درباره انتخاب نام "دانشگاه آزاد اسلامی" تصریح کرد: ما برای این دانشگاه، نام اسلامی و آزاد را انتخاب کرده‌ایم که این آزاد ابعاد مختلفی داشته است، در بُعد اول این مسئله را مدنظر داشتیم که هرکس توان فهم علم و هزینه آن را دارد می‌تواند به دانشگاه بیاید که شورای عالی انقلاب فرهنگی قیودی را وارد کرد و ما هم پذیرفتیم. اما آزادی‌های بعدی باید از برخی عیوب دانشگاه‌های دولتی متفاوت باشد و ما باید در برخی قیود آزادتر باشیم و در دانشگاه آزاد مردم هزینه تحصیل را می‌دهند و چون خود مردم هزینه را پرداخت می‌کنند باید آزادی‌هایی داشته باشند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: کرسی‌های آزاداندیشی نباید محدود به جلسات حضوری باشد و باید در بخش مجازی گسترش یابد چراکه مردم بسیاری در دانشگاه‌ها نیستند اما شبهاتی دارند یا مطالب مهمی در اختیار دارند که می‌خواهند آن را به گوش دانشگاهیان برسانند که دانشگاه مجازی این قیود ابتدایی را ندارد.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی خاطرنشان کرد: این حرکت وسیع، عالمانه و با هدف بالابردن آگاهی و دانش مردم و به‌ویژه در نسل جدید جوان، آن هم نه به اجبار، انجام می‌شود چراکه هرجا بحثی انجام می‌شود نباید فشار وارد شود بلکه میدان تعلیم، گفت‌وگو و گفتمان باید آن‌قدر باز باشد که مردم بیایند و موضوع را بفهمند.
وی با بیان اینکه وقتی مخاطبی حرفی را شنید باید آن قدر ظرفیت داشته باشد که حرف موافق و مخالف آن را بشنود گفت: چنین فردی از «عبادالله» است، یکی از اصولی که ما می‌خوانیم این است که علم حجت است. در واقع اگر فردی به امری عالم شد این امر حجت است و باید به آن عمل کنند. لذا اگر بدانیم کاری را انجام دهیم دچار خسران می‌شویم حق نداریم عقل را نادیده بگیریم.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام خاطرنشان کرد: این مسئله باید جدی گرفته شود و بر سر آن بحث شود چراکه این امر را اسلام به ما گفته است و اگر راهی باز نکنیم مسائل بسیاری که وجود دارد دائماً رشد می‌کند.
آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی با بیان اینکه در اسلام به آزاداندیشی اشاره شده است، گفت: نتیجه جزوه آزاداندیشی این بود که بگویند عقل و شرع با هم مهم هستند و مسئله‌ای اگر خلاف عقل بود نمی‌توان آن را پذیرفت مگر آن که مسئله مهم تعبدی پشت آن باشد که چنین مسائلی محدود هستند.
وی افزود: می‌خواهیم این را ثابت کنیم که باید عقاید و افکار خود را با رویه عقلانی مورد بحث قرار دهیم پس در این راه باید کرسی آزاداندیشی داشته باشیم که البته نتیجه را نمی‌توانیم به مردم اجبار کنیم بلکه آن را به جامعه عرضه می‌کنیم تا یک گام به سمت تفکر عالمانه جلو برود.
