اسپوتنیک روسیه در بررسی پروژه کانال دریایی خزر تا خلیج‌فارس نوشت: بحث بر سر امکان عملی‌شدن پروژه کانال دریایی ایران از دریای خزر تا خلیج‌فارس از سال ۲۰۱۲ شروع شد؛ در آن زمان پیش‌بینی می‌شد که این پروژه حدود 7 میلیارد دلار هزینه بردارد.
دریای خزر با ۷۰۰۰ کیلومتر ساحل مشترک روسیه، قزاقستان، ترکمنستان، ایران و آذربایجان بزرگ‌ترین دریاچه دنیا محسوب می‌شود. ایجاد اتصال میان دریای خزر و خلیج‌فارس نیازمند بوجودآوردن کانالی از شمال به جنوب ایران است.
کارشناسان روس این پروژه را برای روسیه بسیار پرمنفعت می‌خوانند، زیرا کشتی‌های این کشور می‌توانند با سرعت بیشتری به اقیانوس هند دسترسی پیدا کنند. در حال حاضر کشتی‌های روسیه تا هند 40 روز را باید در سفر باشند، اما بعد از این پروژه مدت زمان سفر به 14 روز کاهش پیدا خواهد کرد.
دو مسیر بالقوه برای این پروژه وجود دارد که یکی از آن‌ها از سمت ایران رود است: مسیر ایران رود بین ۷۶۵ تا ۱۴۰۰ کیلومتر طول خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود که ۶ تا 10 میلیارد دلار هزینه داشته باشد. البته هزینه انجام‌شده در طول سه تا چهار سال قابل بازگشت خواهد بود؛ میزان درآمدی که ایران می‌تواند سالیانه از این کانال بدست آورد، ۱٫۴ میلیارد دلار از روسیه و در کل ۱٫۷ میلیارد دلار است.
ترکیه یکی از مخالفان اصلی این پروژه است، زیرا کانال دریایی ایران می‌تواند رقیب تنگه‌های دریایی ترکیه شود. کانال سوئز مصر نیز زیان‌های مالی زیادی خواهد دید.
ایوان اندریسکی، نماینده اتحادیه مهندسین روسیه با انتقاد از پروژه کانال دریایی خزر تا خلیج‌فارس گفت: از لحاظ فنی کانال‌های سوئز برای کشتیرانی بسیار خوب بوده‌اند، زیرا سطح دریای مدیترانه‌ای و دریای سرخ با یکدیگر برابر است. در عوض، در کانال خزر به خلیج‌فارس باید دریای خزر که ۲۷ تا ۲۹ متر پایین‌تر از سطح آب‌های آزاد قرار دارد را به خلیج‌فارس متصل کند. برای این کار به سیستم‌های هیدرولیکی و کنترلی نیاز است تا از سیل جلوگیری شود. زمین برداری، گذر از کوه‌های البرز، جبران خسارت به ساکنین محلی و زلزله از چالش‌های این پروژه خواهد بود.
آندره گروزین، رئیس مرکز مطالعات آسیا در موسسه CIS، اظهار داشته است که عامل بازدارنده در این پروژه امکان عملی‌شدن آن نیست، بلکه تمایلات اقتصادی و سیاسی جلوی این پروژه ایستاده است.
