ضرورت توجه به مباحث آموزشی، اهمیت آن در جامعه و لزوم گسترش خدمات در این بخش بر کسی پوشیده نیست. درحالی‌که مدارس کشور روزبه‌روز از تجهیزات و امکانات بیشتری نظیر بهره‌مندی از تجهیزات و امکانات آزمایشگاهی، سالن های ورزشی و سیستم های هوشمند سازی برخوردار می‌شوند، هنوز هم برخی دانش‌آموزان خراسان جنوبی در سخت‌ترین شرایط و با حداقل امکانات در حال تحصیل هستند.
در مدارس روستایی این استان نه خبری از وایت برد است و نه از کولرهای آخرین سیستم... اینجا آفتاب هر روز به چهاردیواری های ۲۰ ساله مدرسه سلام کرده و نسیم صبحگاهی نیز بوی گچ را در فضای کلاس پراکنده می‌کند.
اینجا بچه‌ها در آغاز مهر آواز خوش «بوی ماه مهر، ماه مدرسه» سر نمی‌دهند چراکه نشستن بر صندلی های چوبی رنجی بر دلشان انداخته و یا گرد گچ های سفیدرنگ داغی سیاه بر ریه‌هایشان می‌نهد. آری اینجا مهرش سوزان است.
قصه پر غصه‌ای است که در چند سال اخیر شاهد اخذ شهریه از محروم‌ترین دانش‌آموزان روستایی هستیم. روستاییانی که شاید به لقمه‌ای نان شب محتاج هستند برای فرستادن فرزندانشان به کلاس درس باید شهریه‌های ۶۰۰ هزار ریالی را پرداخت کنند.
امید است مسئولان برای یک بار هم که شده کمربند همت به رفع مشکلات مرتبط با این قشر پاک که سرمایه‌های منحصربه‌فرد کشور به‌حساب می‌آیند، ببندند.
رویای وایت برد در ذهن دانش‌آموزان روستایی
روستاهای زیادی در سطح خراسان جنوبی بوده که از کمبود امکانات آموزشی نظیر اینترنت، فناوری و اطلاعات روز دنیا رنج می‌برند. و برخی از این مدارس هنوز بر بنای اولیه قد علم‌دارند و این در حالی است که مدارس شهری روزبه‌روز حتی به لحاظ ظاهری پیشرفته‌تر می‌شوند.
یکی از روستاییان بخش مرکزی بیرجند در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: دانش‌آموزان روستایی باید موردتوجه مسئولان قرار گیرند.
موسی قربانی با بیان اینکه باید در تجهیز امکانات مدارس عدالت صورت گیرد، افزود: برخی از مدرسه‌های روستایی استان از امکانات آموزشی خوبی برخوردار نیستند.
وی با بیان اینکه دانش‌آموزان در شهرها از بهترین امکانات آموزشی برخوردار هستند، افزود: همچنین دبیران و معلمانی که به مدارس اعزام می‌شوند، باید از تجارب بیشتری برخوردار باشند.
قربانی ادامه داد: درست است در روستا زندگی کرده و نسبت به عملکرد مسئولان سکوت می‌کنیم اما این مدیران باید بدانند که سکوت یک روستایی نشان‌دهنده عدم اطلاع از عملکردشان نیست.
قربانی افزود: در برخی از روستاها، دانش‌آموزان از چیزی به نام وایت برد استفاده‌ای نبرده و دیدن آن نیز به رؤیا و آمالی برایشان تبدیل‌شده است.
اخذ شهریه از دانش‌آموزان روستایی
یکی دیگر از روستاییان شهرستان فردوس در گفتگو با خبرنگار مهر بیان کرد: امکانات سرمایشی در برخی از روستاهای این شهرستان مناسب نیست.
جواد رضایی با بیان اینکه اقدامات شایسته‌ای در برخی از مدارس روستایی این شهرستان در راستای زیباسازی فضای مدرسه انجام شده است، گفت: در قبال این اقدامات، سالیانه مبلغی از دانش‌آموزان اخذ می‌شود.
وی ادامه داد: به‌طور متوسط علاوه بر پول دفتر و کتاب، دانش‌آموزان روستاهای شهرستان فردوس باید سالانه ۶۰ هزار تومان بپردازند.
رضایی با بیان اینکه با توجه به خشک‌سالی های پیاپی منبع درآمد روستاییان از بین رفته است، گفت: پرداخت این میزان پول برای بسیاری از خانواده کاری دشوار است.
وی ادامه داد: اخذ این میزان شهریه صرف هزینه سفیدکاری کلاس‌ها و شوفاژ شده و در صورت عدم پرداخت نیز رفتار مطلوبی با دانش‌آموزان نمی‌شود.
رضایی اظهار کرد: اگر اعتبارات دولت به بازسازی مدارس روستایی و تجهیز امکانت آموزشی نمی‌رسد، زیباسازی فضای مدارس را در دستور کار قرار دهند.
یکی دیگر از روستاییان خروان طبس در گفتگو با خبرنگار مهر، بیان کرد: این روستا در دل کوه و در فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهرستان طبس قرار دارد.
امیرحسین حامدی فر جمعیت این روستا را ۵۹ نفر عنوان کرد و گفت: بسیاری از امکانات این روستا اعم از آموزشی مناسب نیست.
وی با اشاره به امکانات مدرسه این روستا، بیان کرد: در این مدرسه از بخاری برای گرم کردن فضای آموزشی استفاده می‌شود.
حامدی فر با بیان اینکه امکانات آموزشی در عصر تکنولوژی کنونی در حال پیشرفت است، افزود: دانش‌آموزان روستایی مانند دانش‌آموزان شهری نیازمند فناوری های جدید و نوین در آموزش هستند.
این جوان روستایی ادامه داد: کمبود امکانات در روستاها بسیاری از جوانان را به شهرها کشانده و باید برای ایجاد انگیزه نوجوانان در روستاها نیز چاره‌اندیشی شود.
راه سخت تحصیل برای دانش‌آموزان عشایری
در منطقه سرایان نیز دانش‌آموزان عشایری علاوه بر نداشتن امکانات و تجهیزات آموزشی به‌روز مشکل آنها بزرگ تر نمود پیدا می‌کند.
دانش‌آموزان این منطقه مجبورند هر روز مسیر راه چند روستا را برای رسیدن مدرسه را در سرما و گرما با یک وانت طی کنند که گاهی عطای تحصیل را به لقایش می‌بخشند و انصراف می‌دهند.
روستای چاه غیاث یکی از روستاهای دورافتاده شهرستان سرایان است که دانش‌آموزان این منطقه باید ستی چند کیلومتری راه را برای تحصیل به جان بخرند و سوار بر وانت به مدرسه بروند.
دهیار روستای چاه طلب در خصوص مشکلات دانش‌آموزان این روستا می‌گوید: دانش‌آموزان این منطقه و روستاهای اطراف مجبورند برای تحصیل سوار بر وانت در سرمای زمستان به مدرسه بروند.
رمضانی با بیان اینکه مشکل رفت‌وآمد دانش‌آموزان موجب شده تا هرسال تعداد دانش‌آموزان برای رفتن به مدرسه ریزش داشته باشد، گفت: این مشکل را به گوش مسئولان رسانده‌ایم اما هنوز اقدام عملی در این زمینه انجام نشده است.
وی با بیان اینکه پیگیری تأمین سرویس رفت‌وآمد دانش‌آموزان عشایر از مصوبات جلسه شورای عشایری شهرستان در اوایل مهر ماه بود، ادامه داد: امکانات برای معلمان نیز در مناطق عشایری فراهم نیست.
وجود ۱۶۶۹ مدرسه روستایی در استان
مدیرکل آموزش‌وپرورش خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: هزار و ۶۶۹ مدرسه روستایی در سطح استان فعال است.
عباس لامعی با بیان اینکه کمبود فضای آموزشی همچنان از مشکلات آموزش‌وپرورش است، گفت: آموزش‌وپرورش استان بحران های مختلفی را پشت سر گذاشته اما کمبود فضای آموزشی همچنان مطرح است.
کمبود نیروی انسانی، کاهش آمار دانش‌آموزان در مدارس روستایی و عشایری به دلیل مهاجرت به شهرها و افزایش کلاس های چندپایه و مشکلات فرهنگی حاکم بر روستاها ائم از ترک تحصیل و بازمانده از چرخه تحصیل از مشکلات مدارس روستایی استان است وی با اشاره به امکانات آموزشی روستاهای استان بیان کرد: خراسان جنوبی دارای روستاهای پراکنده و کم جمعیت بوده و این امر مشکلاتی را به وجود می‌آورد.
لامعی با اشاره به مشکلات و کمبود های مدارس روستایی خراسان جنوبی، بیان کرد: کمبود اعتبارات جهت اجرای طرح های آموزش‌وپرورش در مدارس روستایی و عشایری از مهم‌ترین مشکلات است.
وی کمبود نیروی انسانی، کاهش آمار دانش‌آموزان در مدارس روستایی و عشایری به دلیل مهاجرت به شهرها و افزایش کلاس های چندپایه و مشکلات فرهنگی حاکم بر روستاها اعم از ترک تحصیل و بازمانده از چرخه تحصیل را از دیگر مشکلات مدارس روستایی دانست.
لامعی کمبود سرویس های بهداشتی و آب آشامیدنی سالم در مدارس روستایی را از دیگر مشکلات پیش رو دانست و گفت: عدم وجود فناوری و اطلاعات در روستاها و پراکندگی زیاد راه‌ها و تحمیل هزینه‌های ایاب‌وذهاب ناشی از آن از دیگر مشکلات موجود در روستاها است.
مدیرکل آموزش‌وپرورش خراسان جنوبی با بیان اینکه در حال حاضر قریب به ۴۸ هزار نفر از دانش‌آموزان استان در مدارس روستایی تحصیل می‌کنند، گفت: تاکنون ۱۸ درصد از مدارس روستایی هوشمند سازی شده‌اند.
در حال حاضر قریب به ۴۸ هزار نفر از دانش‌آموزان استان خراسان جنوبی در مدارس روستایی تحصیل می‌کنند وی با بیان اینکه مدارس بسیاری از روستاها با جمعیت زیر ۱۵ نفر دایر هستند، افزود: فاصله زیاد روستاها تا مرکز شهر، خشک‌سالی‌ها و قهر طبیعت بسیاری از روستاییان را به حاشیه شهرها کشانده و سبب پدیده حاشیه‌نشینی و کمبود فضای آموزشی شده است.
وی با اشاره به مدارس روستایی عشایری در استان اظهار کرد: ۱۴۸ مدرسه عشایری در سطح خراسان جنوبی فعال است.
لامعی از تحصیل ۱۰ هزار دانش‌آموز عشایری در استان خبر داد و گفت: این افراد، دانش‌آموزانی مستعد در عرصه‌های مختلف علمی، هنری و ورزشی هستند.
وی با بیان اینکه تاکنون ۲۰ درصد از مدارس عشایری هوشمند سازی شده‌اند، گفت: همچنین ۸۵۰ معلم آموزش دانش‌آموزان عشایری را بر عهده‌دارند.
۳۰۴ مدرسه روستایی استان تخریبی است
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی با بیان اینکه بیش از هزار مدرسه روستایی در استان فعال است، گفت: ۳۰۴ مدرسه روستایی تخریبی است.
محمدرضا بیکی با اشاره به امکانات سرمایشی و گرمایشی مدارس روستایی استان، اظهار کرد: هزار و ۲۷۸ مدرسه روستایی از سیستم گرمایشی غیر گرمایش مرکزی استفاده می‌کنند.
وی با بیان اینکه در فضاهای آموزشی دو کلاسه از بخاری های استاندارد کاربراتوری استفاده شده است، افزود: همچنین در مدارس کانکسی از بخاری‌برقی تابش استفاده می‌شود.
بنا به گفته مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی ۲۰۰ مدرسه روستایی خراسان جنوبی از سیستم گرمایشی حرارت مرکزی استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: مهاجرت بی‌سابقه روستاییان به حاشیه شهرها طی ۱۲ سال گذشته به دلیل خشک‌سالی و روند نزولی جمعیت ما را دچار مشکلات فراوانی کرده است.
بیکی اظهار کرد: خراسان جنوبی به دلیل پراکندگی بالای روستاها و مهاجرت روستاییان به اطراف شهرها اعم از بیرجند و شهرک های اقماری مشکلات زیادی را در تأمین مدارس و دیگر فضاهای آموزشی و فرهنگی متحمل شده است.
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس خراسان جنوبی تاکید کرد: هر آنچه از امکانات آموزشی به مدارس شهری می‌دهیم در اختیار مدارس روستایی هم قرار می‌دهیم.
عجیب است که راهکار نگهداشت جمعیت در روستاها برای مسئولان خراسان جنوبی به دغدغه‌ای بزرگ تبدیل‌شده و این در حالی است که از اجرای عدالت در بین ریز و بزرگ زندگی شهری و روستایی غافل هستند. تبعیض در تجهیز امکانات مدارس شهری و روستایی یکی از مهم‌ترین اموراتی است که باید مد نظر قرار گیرد. شاید مسئولان ذی‌ربط هم بر این عقیده‌اند که هزینه کرد در روستاهای کم جمعیت تنها اتلاف اعتبار است.
بی‌شک توجه به امورات، امکانات و حرف دل روستاییان می‌تواند راهکاری مناسب برای کاهش مهاجرت آنها به حاشیه شهرها شود.
