روند تحولات جاری در منطقه و بخصوص عراق، نشان می‌دهد که گویا آمریکایی‌ها قصد دارند، برای پیشبرد اهداف خود، بسان گذشته، بار دیگر از ظرفیت گروه‌های تروریستی و تکفیری استفاده کنند و به همین سیاق، داعش دوباره در عراق به عنوان یک عنصر تهدیدکننده ظاهر شده است.
اخبار بین الملل-تحرکات داعش در مناطق شمالی و شرقی عراق اخیرا افزایش چشمگیری داشته است و این گروه تروریستی، تکفیری تمرکز خود را بر شمال بغداد و بویژه سامرا قرار داده است، شهری که در پی دو حمله تروریستی در سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۷ میلادی و تخریب حرمین عسکریین(ع)، سبب جنگی داخلی و دامنه دار در این کشور شد.
حالا تحرکات جدید داعش در مناطق شمالی بغداد با سوالاتی همراه شده است و نظر محافل سیاسی و امنیتی منطقه را جلب کرده است، بخصوص این سوال که "ربط تحرکات اخیر با سیاست ها و برنامه های آمریکا در عراق و منطقه چیست؟" و "چرا داعش دوباره از سامرا شروع کرده است؟"
ربط داستان به آمریکا
دولت آمریکا در سال ۲۰۰۹ پس از فشار عراقی ها سرانجام به واسطه یک توافقنامه امنیتی پذیرفت که نظامیانش را از عراق خارج کند که در نهایت در سال ۲۰۱۰ میلادی این اتفاق افتاد، اما سیاست آمریکا بر پایه بازگشت دوباره به عراق یا به تعبیری برگشتن از پنجره بود، آمریکایی ها طی چه فرایندی می توانستند این کار را انجام دهند؟
برای این منظور آمریکایی ها که از دو سال پیشتر برای نشان دادن اشراف و کنترل خود بر اوضاع امنیتی عراق، دسته های مسلح تروریستی را که زمانی در لباس القاعده با ارتش عراق می جنگیدند، تحت لوای شوراهای بیداری متشکل کرده و ضمن تسلیح آنان به سلاح های مدرن آمریکایی، مواجب ماهانه نیز برایشان تعیین کرده بودند، به یک اهرم فشار برای بازگشت دوباره از آنان استفاده کردند.
اعضای این شوراها که امان نامه دریافت کرده بودند، در سال ۲۰۱۳ با ورود داعش به صحنه معادلات امنیتی، با تمام سلاح و تجهیزات خود به این گروه تروریستی پیوستند؛ گروهی که ابتدا هیلاری کلینتون و سپس ترامپ در جریان انتخابات ۲۰۱۶ اعتراف کردند که ساخت مشترک پنتاگون و وزارت خارجه آمریکاست.
همین نیروها در سال ۲۰۱۴ بدنه اصلی داعش را تشکیل دادند و تا دروازه های بغداد پیش رفتند و دستکم ۶ استان عراق را بین ۷۰ تا ۱۰۰ درصد به اشغال در آوردند و جنایات هولناکی را در کشتار جمعی اهالی این مناطق رقم زدند.
اما آمریکایی ها در پاسخ به درخواست کمک دولت عراق، تا هنگامی که روند سیاسی این کشور را وادار کردند به نظر دولت آمریکا تن داده و از نخست وزیری مجدد منتخب مردم(نوری المالکی) خودداری کند، از هرگونه کمک طفره رفته و در عین حال زمانی به پوشش هوایی عراق با تشکیل یک ائتلاف بین المللی و البته بی خاصیت، اقدام کردند که موفق شدند دوباره نیروهای خود را به پایگاه های نظامی در عراق بازگردانند؛ و این بهترین بهانه برای بازگشت به عراق بود.
تکرار سناریوی ۲۰۱۴
از هنگام آزادسازی موصل و پایان عملیات نظامی علیه داعش بر روی زمین نبرد در سال ۹۶ ، زمزمه ها برای اخراج نظامیان آمریکایی از عراق شروع شد. در رسانه ها این بحث مطرح بود که ضرورت این همه نیرو که به گفته آمریکایی ها بین ۴ تا ۵ هزار نفر و براساس گزارش های غیر رسمی، حدود ۱۲ هزار نفر را شامل می شود، چیست؟
برهمین اساس، در مرحله اول، تضعیف دولت قانونی عراق از طریق به خشونت کشیدن اعتراض های خیابانی، از اواسط ۲۰۱۹ کلید زده شد.
در مرحله دوم که خشونت ها، به حمله عراقی ها به سفارت آمریکا در بغداد کشیده شد، بهانه ها برای فشارهای سیاسی و حملات نظامی به مقرها و پایگاه های الحشدالشعبی به دست آمریکایی ها افتاد و این حملات تا جایی ادامه یافت که آمریکایی ها سرداران جنگ علیه تروریسم تکفیری، سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس را در بغداد هدف قرار داده و ناجوانمردانه به شهادت رساندند.
در مرحله بعد ، وقتی پارلمان عراق در فضای خشم عمومی به دلیل ترور ناجوانمردانه سرداران جنگ علیه تروریسم (قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس)، خروج نظامیان آمریکایی و ائتلاف بین المللی از عراق را در زمستان پارسال تصویب کرد، آمریکایی ها دوباره به تکاپو افتادند و بخش دیگر سناریوی خود را پی گرفتند.
آمریکا با زدن فرماندهان محور مقاومت و فشارهای سنگین به الحشدالشعبی، تصور می کرد، داعش می تواند خطرناکتر از قبل به صحنه امنیتی عراق بازگردد، تا حضور نظامیان خود را در عراق توجیه کنند.
مرحله دیگر اما مانور تخلیه پایگاه های نظامی بود؛ آمریکایی ها در حالی که به شکل واقعی اقدامی جهت خروج نظامیان خود از عراق نکردند اما با جابجایی نیرو و نمایش تخلیه، سعی در القا تخلیه کرده و پایگاه هایی را تحویل ارتش عراق دادند و جالب اینکه همزمان تحرکات داعش در همان مناطق شکل گرفت.
اما هدف از تخلیه نمایشی چه بود؟ بی شک هدف باید این بوده باشد که به عراقی ها ثابت کند، ارتش و الحشدالشعبی توان مقابله با داعش بدون حضور آمریکا را ندارند. این ترفند همچنین دست طرفداران عراقی حضور نظامیان آمریکا در پارلمان و دولت عراق را برای مخالفت با طرح اخراج نظامیان آمریکایی و ائتلاف بین المللی باز می گذارد.
چرا سامرا؟
سامرا در ۱۱۰ کیلومتری شمال بغداد ، در واقع یک منطقه راهبردی محسوب می شود که بر سر راه تکریت مرکز استان صلاح الدین و استان کرکوک و نینوا قرار دارد و صحرای غربی آن از یک سو به الانبار و از دیگر سو به نینوا متصل است.
اما از این مهمتر ، مرکزیت زیارتی این شهر در شمال منطقه سنی نشین عراق است که از حساسیت های بالایی برخوردار است و می تواند نقش تعیین کننده ای در روند تحولات امنیتی درعراق داشته باشد.
اولین بار جرقه های جنگ داخلی در عراق در سال ۲۰۰۵ با حمله گروه تروریستی تکفیری القاعده به حرمین عسکریین در این شهر زده شد که حاصل آن سال ها درگیری فرقه ای و کشته شدن هزاران شهروند عراقی بود.
همزمانی حمله ۱۲ اردیبهشت امسال داعش به شهر سامرا که با نبردی چند ساعته و شهادت دستکم ۱۱ تن از نیروهای الحشدالشعبی همراه بود، با آن تخلیه نمایشی آمریکایی چه ارتباطی باید داشته باشد؟
در یک جمع بندی از تحرکات آمریکایی ها می توان در نظر داشت که در اجرای سناریوی جدید خود قصد دارند، با ۳ هدف، تبدیل الحشدالشعبی به نیرویی خنثی، القای ناتوانی ارتش عراق در نبرد با داعش و زمینه سازی برای کشاندن عراقی ها به یک جنگ فرقه ای جدید و در نهایت هوا کردن مصوبه پارلمان عراق در خصوص اخراج نظامیان آمریکایی، بار دیگر امنیت عراق را به گروگان بگیرند و از داعش در پیشبرد برنامه های خود استفاده کنند.
