اخیراً منابع خبری متعدد از جمله وال استریت ژورنال و آسوشیتدپرس گزارش دادند که ایالات متحده آمریکا دو سامانه موشکی پاتریوت و برخی از هواپیماهای جنگی را از عربستان سعودی خارج می‌کند.
اخبار بین الملل-طبق این گزارش، آمریکا در حالی حضور خود در عربستان را کاهش می‌دهد که چند ماه پیش برای مقابله با «تهدیدات ایران» نیروهای خود را در این پادشاهی افزایش داده بود. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا دو سامانه ضد موشکی پاتریوت را برای محافظت از نیروهای آمریکایی و متحدانش پس از حمله موشکی اوایل سال جاری میلادی ایران به عراق فرستاده است.
هنوز روشن نیست که کاهش فعالیت‌های نظامی آمریکا در عربستان به چه دلیل است؛ با این حال آسوشیتدپرس این احتمال را مطرح می‌کند که می‌تواند به‌خاطر اختلاف‌های اخیر این دو کشور بر سر عرضه نفت در بازار باشد.
در همین ارتباط، گفتگویی با «ریچارد مورفی» دیپلمات پیشین و کهنه کار آمریکا انجام داده است که در ادامه می‌آید.
«ریچارد مورفی» دیپلمات پیشین و کهنه کار آمریکایی با ۳۴ سال فعالیت در حوزه خاورمیانه و کشورهای عربی، در سال‌های جنگ ایران و عراق سفیر آمریکا در عربستان سعودی بود و سپس معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه شد. مورفی اینک با شرکت در شبکه‌های «بی‌بی‌سی»، «سی‌ان‌ان»، «فاکس نیوز» به تحلیل درباره رویدادهای جهان به ویژه خاورمیانه می‌پردازد. وی عضو هیئت امنای دانشگاه آمریکایی «بیروت» در لبنان نیز هست.
*وال استریت ژورنال اخیراً گزارش داد که مقامات پنتاگون در حال کاهش نیروها و تجهیزاتی هستند که به دنبال حملات علیه تأسیسات نفتی عربستان سعودی برای حفاظت از صنعت نفت این کشور به منطقه گسیل کرده بودند. دلایل این موضوع از نظر شما چیست؟
من فکر نمی‌کنم نقل و انتقال اخیر نیروها و تجهیزات آمریکایی به عربستان سعودی اهمیت ویژه ای داشته باشد. این نیروها و تجهیزات به عربستان در پاسخ به حمله ایران به تأسیسات نفتی سعودی اعزام شدند و نشانگر نگرانی مداوم ایالات متحده از امنیت عربستان سعودی بود. وقتی این تهدید فوری مهار شد، نیازی به این نیروها و تجهیزات اضطراری نیست.
*روابط آمریکا-عربستان مدت‌ها پیش از به دام انداختن خاشقجی توسط عمال سعودی در یک مکان دیپلماتیک در استانبول در معرض نگرشی راهبردی قرار داشت. توافق نفت در ازای امنیت که هسته اصلی روابط دو کشور از ۱۹۴۵ را تشکیل می‌داد با گذشت هر سال اهمیت و ارتباطش برای واشنگتن را از دست می‌داد. با افزایش ۶۰ درصدی تولید نفت خام آمریکا در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۹ و کاهش بیش از ۶۲ درصدی واردات نفت این کشور از خلیج فارس در همین دوره، نفت عربستان دیگر مانند گذشته برای واشنگتن حیاتی نیست. در واقع با بروز جنگ نفتی عربستان و روسیه، آشکار شد که ریاض اکنون بیشتر رقیبی برای صنعت شیل آمریکا در جذب سهم بازار جهانی است. ارزیابی شما چیست؟
من معتقدم که دلایل استراتژیک گسترده‌تر تعیین کننده نقل و انتقال ارتش آمریکا است و نه قیمت نفت. واشنگتن به حفظ قیمت از لحاظ پیش بینی در بازار جهانی نفت و در یک سطح علاقه دارد - جایی که تولید آمریکا رقابتی باقی می‌ماند اما نفت سعودی دیگر برای مصرف آمریکا حیاتی نیست.
گرچه عربستان سعودی رقیبی برای تولیدات شیل ایالات متحده است، مهمتر این واقعیت است که این کشور و سایر تولیدکنندگان نفت خلیج فارس بازیگران جهانی هستند و عدم ثبات منطقه بر اقتصادهای اروپایی و آسیایی تأثیر دارد.
*اگرچه نفت عربستان برای آمریکا ممکن است اهمیت خود را از دست داده باشد اما کنترل ترانزیت نفت خلیج فارس برای مهار رقبای آمریکا برای واشنگتن ضروری به نظر می‌رسد. ارزیابی شما چیست؟
اگرچه در بعضی از افراد در دولت فعلی ایالات متحده آمریکا شور و شوق کمتری نسبت به درگیری در خاورمیانه نسبت به اوایل دوره پس از جنگ جهانی دوم دارند، هیچیک حاضر نیستند از این منطقه دور شوند و آن را تحت کنترل روسیه و چین قرار دهند.
