توهم عثمانی!

کمیل درویشی - پس از مرگ معمر قذافی رئیس جمهور مادام العمر و دیکتاتور لیبی هیچ کس فکر نمی کرد توهمات ذهنی او مبنی بر رهبری جهان اسلام به شخص دیگری منتقل می گردد و از سوی یکی دیگر از از رهبران کشورهای اسلامی این توهمات دنبال گردد قذافی چنان به آرزوهای دست نیافتنی خود غرق گردیده بود بود که در برهه های مختلف تاریخی، خود را رهبر جهان اسلام می نامید و حتی در راستای این تصورات ذهنی، برخلاف اعتقادات شخصی اش، جهت حفظ سایه رهبری خود حتی در کشور های شیعی هر از چندگاهی نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت، ابراز ارادت می نمود.

خاطرات تاریخی مختلفی از رفتارهای عجیب و متفاوت قذافی نسبت به سایر رهبران کشورهای اسلامی در راستای اعمال تصورات ذهنی خود مبنی بر رهبری جهان اسلام نقل شده است که معروف ترین آن طراحی درب ورودی چادر خود در دیدار با سایر رهبران بوده که در هنگام ورود، فرد بایستی سر خود را خم می‌کرد تا بتواند وارد چادر قذافی شود ولی قذافی این سر خم کردن را تعظیم به خود تلقی می نمود که در خاطرات حضرت آیت الله خامنه ای رییس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران در سفر به لیبی نقل شده است که ایشان با کیاست، عقب عقب وارد چادر شدند که مبادا قذافی به هدف خود برسد.

در واقع این توهمات ذهنی قذافی هرگز جامعه عمل نپوشید و هیچگاه این موضوع حتی برای او کاریزمای خاصی را نتوانست ایجاد کند اما نکته عجیب اینجاست که پس از مرگ قذافی، بسیاری از نویسندگان عرب در نوشته های خود در روزنامه های معروف عربی موضوع رهبری جهان عرب و تصورات و تخیلات ذهنی قذافی را به سخره می‌گرفتند و هرگز فکر نمی کردند که یکی دیگر از سران کشورهای اسلامی به دنبال پیگیری دوباره ی این توهمات باشد.

رجب طیب اردوغان دوازدهمین رییس جمهور نظام ریاستی ترکیه، در شرایطی به حکومت  رسید که ترکیه پس از سال‌ها تلاش، ۲۵ بند از ۳۱ بند اتحادیه اروپا را جامه عمل پوشانده بود و تنها ۶ بند برای رسیدن به عضویت دائم در اتحادیه اروپا فاصله داشت. آرزوی دور و دراز ترک ها که طی سال های متمادی به دنبال آن بودند.

چراغ سبز های زیادی نیز از سوی اتحادیه اروپا به ترک ها نشان داده شده بود که بتوانند با خیال راحت آن شش بند باقیمانده را نیز به سرانجام رسانیده و به عضویت اتحادیه اروپا در آیند.

اما به ناگاه پس از ریاست جمهوری اردوغان گویا آرزوهای زیر خاک مانده قرن های گذشته ترک ها متولد و متظاهر شده بود و اردوغان به یاد حکومت قدرتمند عثمانی به دنبال زنده کردن آرزوهای سلطان عبدالحمید عثمانی بود.

اولین اقدام اردوغان، پس از اتفاقات ناگوار در سومالی، همراه با همسر محجبه ی خود به این کشور سفر کرد و با در آغوش کشیدن کودکان سومالیایی خود را در قامت یک رهبر بزرگ جهان اسلام گنجانید. دومین اقدام او، سفر به کشورهای آسیای میانه و دیدار با رئیس جمهور ترکمنستان در راستای بسط نفوذ خود در منطقه به خصوص کشورهایی که از دسترس ترکیه تاکنون دور بوده اند.

منطقه آسیای میانی که به دلیل نفوذ روس ها از یک سو، آمریکا از سوی دیگر و ایران همسایه ی قدرتمند قدیمی، همیشه دستخوش حضور قدرت های متفاوتی بوده است این بار ترکیه با حضور اقتصادی بسیار قوی در این منطقه، دایره نفوذ خود به عنوان رهبر قدرتمند جهان اسلام به رخ سایر رقبا کشید. تا پیش از این رخدادها، تمام حرکات اردوغان در راستای یک دیپلماسی بین المللی دیده می شد تا اینکه اردوغان به یکباره با دستگیری عبدالله اوجالان رئیس مخالفان کرد خود و همچنین با سخنرانی های تند و تیز علیه کشور ارمنستان به عنوان دشمن دیرینه ترک ها اثبات کرد که حرکات او نه به عنوان یک رئیس جمهور دیپلمات که به عنوان جنبش نئو عثمانیزم و در راستای زنده کردن امپراطوری عثمانی در قرن ۲۱ است.

اردوغان با مخالفت صریح با تشکیل دولت کردستان بزرگ که در همه پرسی کرد ها با ۹۳ درصد آرا، اکثریت را به دست آورده بود، تمام تلاش خود را در پس پرده ها برای تشکیل نشدن این دولت به انجام رسانید. همچنین در اختلاف بین دولت قطر و دولت عربستان نیز به میدان آمد و با گسیل داشتن مایحتاج ضروری و امکانات مختلف در قامت ناجی مردم قطر، خود را مطرح کرد. از طرف دیگر با سیاست یکی به نعل و یکی به میخ، از یک سو منافع سیاسی خود را با اسرائیل تنظیم میکند و از سوی دیگر هرگاه که لازم باشد در پوسته ی یک مسلمان ضد صهیونیسم میزهای مذاکرات را ترک میکند!

اما مهمترین بروز و ظهور اردوغان در راستای توهمات ذهنی نئوعثمانی او در قضیه سوریه اتفاق افتاد که در ابتدا با مخالفت با حکومت بشار اسد با دولت های غربی و عربی، هم پیمان شد و پس از شکست استراتژی سقوط بشار اسد با ورود ایران و روسیه، در ماه های اخیر به یکباره در قامت یک رهبر جنگی، به شمال سوریه حمله کرده و داعیه ی اصلاح اوضاع جهان اسلام را دارد.

از آنجایی که امروزه در خط کشی های بین المللی، در هیچ جنگی، توسعه ی مرزی اتفاق نمی افتد، اردوغان با توهمات رهبری جهان اسلام به خاک سوریه تجاوز کرده و می خواهد اتوریته رهبری خود را به منصه ظهور برساند اما ناگفته پیداست که پس از شکست های پیاپی سیاست های متوهمانه ی او که اوج این شکست ها را در بازی کودکانه و مفتضحانه ی کودتا مشاهده کردیم، حاصل دوران حکومت اردوغان، چیزی جز فاصله گرفتن از خواست مردم ترکیه، نابودی آرزوی عضویت اتحادیه اروپا، آسیب دیدن جدی صنعت گردشگری این کشور، ایجاد تنفر از خود در میان ملت های منطقه و نرسیدن به حداقل آرزوهای خیالی اش نبوده است.