۵ سال حکمرانی ملک سلمان چگونه گذشت؟

پایگاه خبری الخلیج آنلاین به بهانه پنجمین سال پادشاهی سلمان بن عبدالعزیز به بررسی سمت و سوی عربستان در سیاست داخلی و خارجی پرداخت و نوشت: عربستان امسال در حالی پنجمین سال حکمرانی ملک سلمان را پشت سر می‌گذارد که با شکاف های سیاسی و اقتصادی، بحران های دیپلماتیک، جنگ علیه یمن و اوضاح حقوق بشری ناگواری روبرو است.

اخبار بین الملل- سلمان در 23 ژانویه 2015 و در پی مرگ عبدالله بن عبدالعزیز ، رسماً به عنوان پادشاه عربستان سعودی تعیین شد.

مشکلات و دشواریهای اقتصادی و تحولات سیاسی حساب نشده و بحران های مختلف همراه آن از زمان روی کار آمدن ملک سلمان تا امروز عربستان را احاطه کرده است.

از زمان روی کار آمدن ملک سلمان بعد از فوت ملک عبدالله در ژانویه سال 2015 میلادی، محمد فرزند ملک سلمان در برداشتن گام های پیاپی و سریع درنگ به خرج نداده است. او از قدرت پدرش استفاده کرده است تا چهره عربستان را بدتر کند.

بحرانهای اقتصادی و بیکاری

از زمان روی کار آمدن ملک سلمان ، دولت سعودی حقوق های بخش دولتی و یارانه ها را کاهش و قیمت های سوخت و برق و آب را برای تلاش جهت جبران کسری بودجه زیاد افزایش داده است. علاوه بر این، میلیاردها دلار در داخل و خارج وام گرفته است.

ملک سلمان سیاست ریاضت اقتصادی را در بخش های مختلف کشور برای جبران کسری بودجه و به منظور کاهش یارانه سوخت و برق و آب و کالاهای اساسی اعلام کرد که بر اقتصاد عربستان اثر گذاشت و رکود آن را بیشتر کرد و به بخش دولتی ضربه زد که به کاهش فرصت های شغلی منجر شد.

گزارش های بین المللی حاکی است که شهروندان عربستان به یاری درآمدهای نفتی کشورشان در گذشته اوضاع اقتصادی نسبتا خوبی داشتند، اما در طول پنج سال اخیر احساس می کند که شرایط معیشتی آنها به علت سیاست های سردرگم و جنگ مدام از مارس 2015 میلادی تاکنون علیه یمن تاحد زیادی وخیم شده است.

آخرین زیان های عربستان زمانی بود که مازاد تراز تجارت خارجی نفتی و غیرنفتی عربستان با کاهش 6.1 درصدی سالیانه در نیمه اول سال 2019 میلادی روبرو شد و درپی حملات به تاسیسات نفتی آرامکو در نیمه سپتامبر گذشته و توقف صادرات نیمی از تولید نفت آن، دچار زیادهای هنگفتی شد.

جنگ یمن و تمام شدن پول‌ها

فقط یک ماه از حکمرانی ملک سلمان گذشته بود که به نظر می رسد او بدترین تصمیم خودش را گرفت. تصمیم گرفت که علیه یمن برای حمایت از به اصطلاح "دولت قانونی" عبدربه منصور هادی رئیس جمهور مستعفی و فراری یمن اعلام جنگ کند.

ملک سلمان گمان می کرد که جنگ علیه یمن کوتاه و برق آسا خواهد بود و تنها چند هفته یا چند ماه طول خواهد کشید، اما عربستان همچنان جام جنگ را سر می کشد و این جنگ زیان های نظامی و اقتصادی بر پیکره این کشور وارد کرده است که هنوز ابعاد آن برملا نشده است.

اکنون کسی از تعداد سورتی پروازهای عربستان و مواضعی که در یمن هدف قرار داده است، سوال نمی کند بلکه از حملات متقابل و اصابت موشک های بالستیک و ارسال پهپادها به عمق خاک عربستان سخن می گوید که به هدفی آسان برای ارتش و کمیته های مردمی یمن تبدیل شده است.

در کنار این، عربستان علیه سازمان های بین المللی اقدام می کند که این کشور را به کشتار غیرنظامیان یمنی در جنگ متهم می کنند و خواهان ارجاع این جنایت ها به دادگاه کیفری بین المللی برای محاکمه مسئولان سعودی هستند.

به این موارد هزینه اقتصادی جنگ نیز افزوده می شود. این هزینه باعث شده تا عربستان قراردادهای خرید تسلیحاتی با آمریکا به ارزش 46 میلیارد دلار ببندد و سپس برای حفاظت از خودش به منظور تکرار نشدن حملات به تاسیسات نفتی دست به دامن نیروهای آمریکایی شود.

خاشقجی و بحران قطر

جنایت ترور جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد رژیم سعودی در کنسولگری عربستان در شهر استانبول ترکیه در اکتبر سال 2018 میلادی تاثیر زیادی بر حکمرانی ملک سلمان گذشت و لکه ننگی شد که فرزندش را - که گزارش های اطلاعاتی دست داشتنش در این جنایت را تایید کرده اند- رها نخواهد کرد.

طرز ترور، ضربه سنگینی به عرف دیپلماتیک بود، زیرا کنسولگری را به صحنه قتل تبدیل کرد. پلیدی جنایت نیز به نوبه خود بیانگر بی توجهی حتی به شریعت اسلامی بود که منبع قانونگذاری در عربستان است.

خشم روز افزون بین المللی در اثر قتل خاشقجی باعث شد که ملک سلمان و فرزندش با انزوای بین المللی مواجه شوند و پرونده حقوق بشری عربستان زیر زره بین قرار گیرد و به چهره عربستان خدشه بیشتری وارد شود.

ملک سلمان و فرزندش از آن زمان برای بهبود بخشیدن به وجهه خودشان از طریق کمپین های تبلیغاتی و روابط عمومی به منظور جذب سرمایه گذاران خارجی تلاش کردند و همچنین با شتاب در مسیر به گفته تحلیلگران "نظر به شرق" برای تقویت ائتلاف با کشورهایی نظیر هند و چین و روسیه حرکت کردند که از ملک سلمان و فرزندش انتقاد نکرده اند. اما این نقشه ملک سلمان و فرزندش موفقیت زیادی کسب نکرد و آنها برای مدتی از ترس پیگرد قضایی بین المللی از سفر به کشورهای اروپایی و آمریکایی خودداری کردند.

محاصره چهار کشور عربستان، بحرین، مصر و امارات علیه قطر تحت رهبری ریاض در ژوئن 2017 میلادی از بزرگترین بحران هایی بود که عربستان در دوره ملک سلمان ایجاد کرد و باعث شکاف بزرگی در درون شورای همکاری برای اولین بار در تاریخ این شورا شد.

بازداشت‌ها و شکنجه‌ها

هرچند جنایت قتل خاشقجی بارزترین و پیچیده ترین مورد نقض حقوق بشر از طرف رژیم عربستان بود اما با قاطعیت می توان گفت که وضعیت حقوق بشر درعربستان به طور گسترده و قابل ملاحظه ای بدتر شده است زیرا براساس اعلام سازمان های حقوق بشری، بازداشت اندیشمندان و فعالان با اتهامات سطحی که متناسب با احکام اعدام صادره علیه آنها نیست، ادامه دارد.

بن سلمان از زمان ولیعهد شدن موج بازداشت ها برای گسترش سلطه و نفوذ خودش را آغاز کرد و شمار زیادی از بازرگانان را به بهانه مبارزه با فساد بازداشت کرد. این بازداشت ها همچنین شامل حال شماری از علما و نویسندگان شد که اکثر آنها را "جریان اصلاح گرای" این کشور تشکیل می دهند. سلمان العوده اندیشمند و مبلغ عربستانی از جمله این افراد است که با یک سری اتهامات روبرو شده است و بارزترین آن "کوتاهی در دعا کردن برای ولی امر " است.

هیچ طرفی تاکنون نتوانسته است که به رژیم سعودی برای احترام گذاشتن به حقوق بشر در عربستان فشار وارد کند. گزارش سازمان عفو بین الملل "کوتاهی اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن در پایبندی به حمایت و حفاظت از مدافعان حقوق بشر را نشان داده است که با تهدیدها و حملات کشنده رو به افزایش در کشورهای مختلف از جمله عربستان روبرو هستند.

تفریح و نادیده گرفتن محرمات

بعد از دهه ها حفاظت سفت و سخت از آداب و سنن و ارزش های جامعه محافظه کار عربستان، این کشور در دو سال اخیر حکمرانی ملک سلمان شاهد دادن رنگ و لعاب غربی به سبک زندگی فرهنگی و دینی و اجتماعی جامعه است. با گشایش سینماها، قانونی کردن جشن های مختلط، اجازه به زنان برای حضور در مسابقات فوتبال، قانونی کردن «ورق بازی» و برگزاری مسابقات رسمی آن، ایجاد رینگ های کشتی زن و مرد، میزبانی از خواننده های غربی مشهور به برهنگی و جشن رنگ مختلط زن و مردم، عربستان با چهره ای ناآشنا برای مردم و جهان به نظر می رسد.

کاهش این محدودیت‌ها در بسیاری از تفریحات به عنوان بخشی از طرح بن سلمان به بهانه متنوع سازی اقتصاد عربستان بوده است اما کسانی که از منظر شرع و ارزش ها از این اقدامات بن سلمان انتقاد کرده اند، با سرکوب و بازداشت روبرو شده اند.

مسئولان سعودی با انتقادهای زیادی درپی تغییرات اجتماعی و تفریحی ناگهانی و غیرمنتظره در عربستان روبرو هستند که این تغییرات ناقض آداب و سنن و اصول دینی حاکم بر عربستان در طول سالها است.

عربستان در بدترین وضعیت

ناصر الدهلبی نویسنده و پژوهشگر عرب گفت: به نظر نمی رسد که عربستان امروز در بهترین وضعیت خود باشد. به نظر نمی رسد که آرزوهای "عربستانِ سلمان" بعد از گذشت پنج سال تحقق یافته یا درحال تحقق یافتن بوده باشد بلکه برعکس، نشانه ها حاکی از شکستی مفتضحانه برای حکمرانی او دارد.

وی افزود: ملک سلمان به محض تصدی تاج و تخت و محکم کردن سلطه خود بر عربستان، به فرزندش اختیارات کامل داد که در از دست دادن وجهه عربستان در سطح جهان سهم ایفا کرد.

الدهلبی تصریح کرد: سلمان با وارد کردن عربستان در یک درگیری ثابت در یمن که روشن شد سیاستی حساب نشده است، این کشور را گرفتار اوضاع بدی کرد که چه بسا بزرگترین فاجعه برای ریاض باشد.

وی افزود: عربستان "بدنام" شده است؛ از جنگ یمن گرفته تا جنایت کشتن و قطعه قطعه کردن خاشقجی به صرف انتقاد از شیوه حکمرانی. این روند تاکید می کند که یک رژیم جنایتکار اکنون بر عربستان سیطره دارد.

الدهلبی گفت: قدرت ملک سلمان و فرزندش خصوصا بعد از حمله اخیر به آرامکو و اتهامات پیاپی به ولیعهد به خاطر جنایت قتل تکان دهنده خاشقجی و به تبع آن درخواست محاکمه بن سلمان، خوار و خفیف شده است.

وی تصریح کرد: عربستان در یمن بدون چشم اندازی گرفتار است و هم پیمانانش پشت ریاض را خالی می کنند و حتی امارات نیز سران سعودی را در مسیر سرنوشتی نامعلوم رها کرده است و از اینجا است که ناتوانی در تدوین راهبردی برای خروج از باتلاقی که سلمان با مباهات تمام وارد آن شد، نمایان می شود.