از ماه گذشته عملیات ارتش سوریه برای آزاد سازی استان ادلب و ریف حلب شدت بیشتری به خود گرفت به طوریکه طی 10 روز اخیر شهرهای مهمی از جمله خان شیخون و معره النومان در ادلب آزاد شده و همینطور بخش‌هایی از شرق ادلب نیز به تصرف ارتش سوریه در آمده است.
اخبار بین الملل- این عملیات با پشتیبانی هوایی ارتش سوریه و بخشی از نیروهای مقاومت و با حضور نیروهای ویژه ارتش سوریه در حال انجام است که همین امر باعث پیش روی سریع نیروهای سوری در این منطقه شد.
در خصوص این عملیات واکنش‌های زیادی در سطح منطقه شکل گرفته بطوریکه ترکیه از آن رضایت نداشته و بدنبال توقف عملیات است. آنکارا برای این نارضایتی دلایلی ذکر کرده که به آن خواهیم پرداخت.
الف) به خطر افتادن توافق آستانه و سوچی:
بر اساس توافقنامه آستانه و سوچی که بر مناطق کاهش تنش تاکید دارد، مقرر شده که در نقاطی که تنش وجود دارد نیروهایی از کشورهای روسیه، ایران و ترکیه نقاط دیده بانی ایجاد کرده و مانع از اقدامات خشونت آمیز یا حمله از سوی طرفهای تحت حمایت خود شوند.
در این راستا ترکیه 13 نقطه دیده بانی در اطراف ادلب ایجاد و نیروهایی در آن مستقر کرده که با پیش روی نیروهای ارتش سوریه حدود 6 نقطه در محاصره قراردارد.
طی چند هفته گذشته مقامات ترکیه بارها نسبت به عملیات ارتش سوریه هشدار داده و خواستار پایان یافتن آن شده بودند بطوریکه یکبار برای چند روز در این منطقه آتش بس اعلام شد.
اما با آغاز درگیریها و عملیات مجدد ارتش سوریه، اردوغان اعلام کرد که از توافق آستانه چیزی باقی نمانده است و روسیه و ایران باید نسبت به این امر توجه داشته باشند.
در مقابل، نیز برای عملیات خود دلایل متعددی دارد که از جمله آنها عمل نکردن ترکیه و مخالفان به تعهداتشان بوده است. در راستای روند آستانه و سوچی، آنکارا و مخالفان متعهد شده بودند که امنیت بزرگراه‌های ام 4 و ام 5 را تامین کنند.
بزرگراه «ام 4» شرق رود فرات را به مرز عراق متصل می‌کند و شریان اقتصادی سوریه محسوب می‌شود و امتداد آن بزرگراه «ام 5» است که شمال سوریه را به دمشق و جنوب آن متصل می‌کند. بر اساس توافقی که در سوچی امضاء شد، طرفین تعهد دادند در راستای باز کردن شریان‌های اصلی مواصلاتی در سوریه همکاری کنند.
بزرگراه ام 4 از شهر لاذقیه و مشرف به دریای مدیترانه آغاز می‌شود و با ورود به غرب ادلب مسیر خود را تا شرق ادامه داده و در شهر «سراقب» به بزرگراه «ام 5» متصل می‌شود. این بزرگراه سپس با عبور از استان‌های حلب و رقه تا مرز عراق در شمال شرق سوریه امتداد می‌یابد.
دمشق طی ماههای گذشته بارها نسبت به ناامنی در این منطقه و عدم تامین امنیت این بزرگراهها هشدار داده بود زیرا روند بازسازی و توسعه حلب مختل شده بود اما توجهی از سوی آنکارا به آن نشده یا آنکارا توانایی عمل به تعهدات خود را در این خصوص نداشت.
ب) سیل جدید آوارگان به سمت ترکیه
از آغاز عملیات ارتش سوریه در مناطق حلب و ادلب آنطور که مقامات ترک عنوان می‌کنند بیش از 150 هزار نفر آواره سوری به سمت مرزهای جنوبی ترکیه سرازیر شده‌اند و اگر این عملیات ادامه یابد ممکن است این رقم به یک میلیون نفر نیز برسد.
اردوغان در نشست خبری با زلینسکی همتای اوکراینی خود عنوان کرد: ترکیه در حال حاضر حدود 4 میلیون آواره سوری را پناه داده، زلزله الازیغ باعث ویرانی بیش از هزار خانه شده که برای زلزله زدگان بسرعت در حال ساخت سکونتگاه هستیم زیرا در فصل سرد سال به سر می‌بریم که نیاز به سرعت کار بالا است. در این شرایط رسیدگی به آوارگان جدید سوری بسیار سخت بوده و از توانایی ما خارج است.
مقامات ترکیه بارها عنوان کرده‌اند که طی 9 سال گذشته بیش از 40 میلیارد دلار برای آوارگان هزینه کرده‌اند در حالیکه ا تحادیه اروپا حدود یک دهم این رقم را پرداخت کرده است. در شرایط فعلی اقتصادی ترکیه نیز توانایی پذیرش یک میلیون آواره سوری را ندارد.
اقدام دمشق برای بازپس گیری ادلب غیرقانونیست؟
علاوه بر دلیل اولیه دمشق برای حمله به مراکز تروریستها در استان ادلب و اطراف حلب که عبارت بود از عدم توانایی ترکیه در مهار تروریستها برای تامین امنیت بزرگراه‌های حیاتی سوریه، دلیل اصلی این عملیات بزرگ را باید در اراده نظام سوریه برای بازپس بگیری تمام مناطق اشغال شده از سوی تروریستها و بسط حاکمیت خود بر کل سوریه دانست که نه تنها حقی قانونی بلکه وظیفه اصلی حاکمیت مرکزی است که باید انجام گیرد.
طی 9 سال گذشته نظام سوریه و ارتش آن در جنگی تمام عیار با تروریست‌های داخلی و بین‌المللی قرار داشتند که بتدریج توانستند حاکمیت خود را بر شهرهای مختلف سوریه تثبیت کنند و حالا نوبت به مهمترین مرکز تجمع تروریستها یعنی ادلب رسیده است.
اگرچه اظهارات مقامات ترکیه درباره لزوم توجه به توافق آستانه و همچنین لزوم حفظ همپیمانی سه جانبه روسیه، ترکیه و ایران در ماجرای سوریه امری ضروریست اما باید به این نکته توجه کرد که در این دوره، آنکارا باید به تعهدات خود عمل می‌کرد و نیز باید بپذیرد که حکومت دمشق حق قانونی و مشروع خود در تسلط بر تمام سرزمین سوریه را دنبال می‌کند و نمی‌توان و نباید بدلیل عملیات علیه تروریست‌های داخلی و خارجی انتقادی را متوجه دمشق کرد.
اقدامی که مقامات آنکارا در مناطق جنوبی ترکیه و حتی مناطق شمالی سوریه در مقابله به گروه تروریستی پ ک ک دنبال می‌کنند و آن را حق مسلم خود می‌دانند.
