احمد داوود اوغلو نخست وزیر اسبق و رهبر سابق حزب عدالت و توسعه پس از درخششی شتایان و گذرا بر صحنه قدرت٬ از صف یاران اردوغان جدا شده و حزب جدید خود را تاسیس کرد. حالا در ترکیه شرایط سیاسی جدیدی به وجود آمده که اردوغان از بابت آن نگران است.
اخبار بین‌الملل- داوود اوغلو در وصف جدایی خود از حزب عدالت و توسعه٬ این عبارت را به کار برده است: «ما از قطار پیاده نشدیم٬ ما را هل دادند.»
اهداف حزب جدید نظریه‌پرداز عمق استراتژیک
احمد داوود اوغلو نام حزب جدید التاسیس خود را «آینده» گذاشته و شکل برگ درخت چنار را برای لوگوی آن انتخاب کرده که در فرهنگ و ادبیات ترکیه٬ نمادی از ریشه‌دار بودن٬ اصالت و استقامت است.
همچنان که پیش‌بینی می‌شد٬ چهره‌های مهمی همچون علی باباجان٬ عبدالله گل٬ بشیر آتالای٬ تانر ییلدز و دیگران٬ در حزب او جای نگرفتند و پیش‌بینی می‌شود که آنان همگی از اعضای حزبی باشند که علی باباجان تا مدتی دیگر آن را ثبت خواهد کرد.
با این حال٬ جمع قابل توجهی از نمایندگان سابق مجلس و چند وزیر اسبق کابینه در جمع یاران داوود اوغلو و لیست موسسین حزب هستند و او تلاش کرده تا از طیف‌های متکثری همچون ملی گرایان٬ کردها٬ علویان٬ دانشگاهیان و خانواده‌های شهدای کودتای نافرجام بهره بگیرد و حزب خود را فراگیر نشان دهد.
داوود اوغلو در سخنان خود٬ به چند هدف مهم حزب آینده اشاره کرده که برخی از آنها عبارتند از:
1.تلاش برای بازگرداندن نظام پارلمانی و پایان دادن به حیات نظام ریاستی.
2.توجه به مطالبات علویان.
3.توجه به مطالبات کردها و تدریس زبان مادری.
4.اصلاح دستگاه قضا.
5.بها دادن به عدالت.
6.توجه جدی به روابط ترکیه و ارتقای سیاست خارجی.
7.بها دادن به خرد جمعی و دیدگاه حزبی و پرهیز از منش سیاسی رهبرمحور و تک نفره.
به نظر می‌رسد داوود اوغلو در آغاز راه٬ اهداف مهمی را در لیست آمال و آرمان‌های حزب خود گنجانده است که البته تحقق آنها٬ دشوار به نظر می‌رسد.
پاشنه‌آشیل‌های داوداوغلو
یکی از مهم‌ترین مشکلات داوود اوغلو و تیم او٬ مشکل مالی است. حزب داری در ترکیه نیاز به تامین مالی بسیار جدی و قابل توجهی دارد و تامین هزینه‌های دفاتر استانی احزاب در 81 استان٬ کار راحتی نیست. از آنجایی که داوود اوغلو یک چهره دانشگاهی است و ریشه و پس‌زمینه بازاری و بانکی ندارد٬ تامین پول برای حزب آینده سخت است اما پیش‌بینی می‌شود که تیم باباجان و گل چنین مشکلی نداشه باشند.
حزب آینده فعلاً روزنامه و شبکه تلویزیونی ندارد و به عنوان یک حزب مغضوب اردوغان و حزب حاکم از حضور در اغلب رسانه‌های کشور محروم است. به همین خاطر داوود اوغلو به دنبال آن است که بیشتر از ظرفیت اینترنت و فضای مجازی بهره بگیرد.
یکی دیگر از مهم‌ترین مشکلات تیم داوود اوغلو این است که این تیم٬ با اندیشه‌های لیبرال گل و باباجان فاصله دارد و نمی‌تواند با آنها زیر یک سقف جمع شود. این مشکل در عین حال٬ بین حزب آینده و حزب جمهوری خلق نیز فاصله می‌اندازد. چرا که اندیشه‌های داوود اوغلو در مورد جهان اسلام٬ اقتدار عثمانی و عمق استراتژیک ترکیه به مذاق چپ‌ها خوش نمی‌آید.
در نتیجه تنها دو حزب باقی می‌مانند که حزب آینده بتواند با آنان ارتباط جدی برقرار کند. یکی حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر و دیگری حزب سعادت به رهبری تمل کاراملا اوغلوست.
آیا آکشنر صندلی می‌دهد؟
پارلمان ترکیه 600 کرسی دارد که 11 کرسی آن به دلیل وفات نمایندگان یا دلایل متفرقه خالی است. در حال حاضر٬ لیست و شیوه تقسیم کرسی‌های مجلس ترکیه به این شرح است:
حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان 290 کرسی.
حزب جمهوری خلق به رهبری کلیچدار اوغلو 139 کرسی.
حزب دموکراتیک خلق‌ها به رهبری سزایی تمللی 61 کرسی.
حزب حرکت ملی به رهبری باغچلی 49 کرسی.
حزب خوب به رهبری مرال آکشنر 39 کرسی.
حزب سعادت به رهبری کاراملا اوغلو 2 کرسی.
4 حزب کوچک و مستقلین 9 کرسی.
با آن که حزب مرال آکشنر در پارلمان فقط 39 کرسی دارد اما حمایت این حزب از داوود اوغلو٬ می‌تواند فضا را علیه ائتلاف جمهور تغییر دهد. چرا که حزب داوود اوغلو به عنوان یک حزب جدیدالتاسیس٬ در پارلمان فاقد کرسی است اما خانم آکشنر قول داده که اگر داوود اوغلو رسماً درخواست کند٬ حاضر است 20 نفر از نمایندگان خود را در اختیار حزب آینده بگذارد تا در مجلس صاحب کرسی و فراکسیون شوند.
چنین چیزی باعث می‌شود که داوود اوغلو از گرد راه نرسیده٬ در مجلس صاحب تریبون شود و بر روند تصویب قوانین و افکار عمومی ترکیه تاثیر بگذارد. در عین حال همین سناریو می‌تواند در مورد حزب باباجان و گل نیز تکرار شود و حزب جمهوری خلق به اتفاق حزب دموکراتیک خلق‌ها دست کم 40 نماینده خود را در اختیار آنان بگذارند و فضای سیاسی و تبلیغاتی مجلس به یک باره عوض شود.
چه چیزی تغییر خواهد کرد؟
واقعیت این است که در نظام ریاستی ترکیه پارلمان فاقد نقش سابق است. اما باز هم نمی‌توان گفت که در این نظام٬ مجلس هیچ نقش و اهمیتی ندارد.
اگر چه حضور احزاب جدید در مجلس در برابر ائتلاف جمهور با 351 کرسی٬ نمی‌تواند منجر به تغییرات ریشه‌ای و تحولات مهمی شود، اما چنین تغییر آرایشی٬ می‌تواند فضای اجتماعی و سیاسی ترکیه را برای تغییر ذائقه رای دهندگان فراهم کند و در انتخابات 3 سال آتی فضا علیه اردوغان و باغچلی پیش برود.
اما برای رسیدن به چنین ایستگاهی نخست باید وضعیت نابسامان تنش و اختلاف بین احزاب مخالف روشن شود٬ در گام بعدی تکلیف حزب دموکراتیک خلق‌ها به عنوان نهاد اقماری پ.ک.ک روشن شود و احزاب نشان دهند که تصمیم نهایی آنان در قبال نمایندگان این حزب چیست و در گام بعدی در میدان رسانه‌ای و اجتماعی ترکیه شاهد یک تغییر ذهنیت سیاسی عمده و خلق گفتمان جدیدی باشیم که ترکیه را رفته رفته به سمت فضای باز و دموکراسی پیش ببرد.
