حالت اضطراب و نوسان و عدم توازن سیاسی و امنیتی و اجتماعی و اقتصادی کنونی در عراق برای کشوری که از دهها سال قبل درگیر بیشترین و جدیترین و حساسترین بحرانهای خاورمیانه بوده است٬ موضوع جدید و تازهای نیست. تاریخ عراق نشاندهنده نمونههای زیادی از این بحرانهاست که البته شاید برخی از آنها چهره متفاوتی نسبت به بحران کنونی این کشور داشتند؛ اما همه آنها تحت یک عنوان واحد بودهاند: ماندن عراق در حالتی ضعیف و بیثبات.
اخبار بینالملل- در بحرانهای عراق و یا به طور کلی در جنگ های این کشور٬ یک بازیگر اصلی به شکل دائمی حضور دارد که به طور مستقیم و غیر مستقیم٬ این بحرانها را تحت تاثیر قرار میدهد و آن آمریکا است. مداخلات دیپلماتیک و جنگ های ویرانگر و مداخلات نظامی و پایگاه های مستقر و غیر مستقر آمریکا در عراق٬ بهترین دلیل برای وجود این معادله ثابت است.
دخالتهای واشنگتن در عراق به شکل مستقیم از خلال مداخلات نظامی آن در جنگ خلیج فارس و اشغالگری در عراق با این ادعای کاذب که عراق دارای سلاح هستهای است و یا از طریق مداخلات اقتصادی یا سیاسی دیده میشود. این مداخلات در حال حاضر نیز وجود دارد و به شکل غیر مستقیم از خلال تحریک مردم ضد دولت و مخالفت با آن و تحریک ملت به سمت کودتا و اعتصاب و ایجاد هرج و مرج اجتماعی و امنیتی و... خود را نشان میدهد.
اما سوال این است که چرا آمریکا تا این حد به مداخله مستقیم در عراق اهمیت میدهد؟
دلایل علاقه واشنگتن به مداخله در عراق به پتانسیلها و امتیازات این کشور بازمیگردد:
موقعیت جغرافیایی : عراق موقعیت جغرافیای ممتازی در خاورمیانه داشته و مرزهای مشترک با ایران و ترکیه و سوریه و اردن و کویت و عربستان دارد. این کشور دارای صدها گذرگاه مرزی رسمی و غیر رسمی بوده و همین امر سبب میشود تا کنترل کامل امنیتی آن دشوار باشد؛ بنابراین عملیاتهای قاچاق و مهاجرت غیرقانونی و ... به راحتی از طریق مرزهای آن صورت میگیرد.
موقعیت اقتصادی: عراق دارای پنجمین ذخایر نفتی جهان است و استخراج نفت از این منطقه بسیار آسان بوده و بسیار کمهزینه است؛ زیرا چاههای نفت آن بیشتر در سطح زمین شناور هستند و البته بسیاری از چاههای نفت آن به دلیل جنگها و بحرانهای مستمر این کشور که بخشهای اقتصادی و تولیدی را ضعیف و روند استخراج نفت را مشکل کردهاست٬ هنوز کشف نشدهاند. علاوه بر این عراق یک کشور پرآب به شمار می رود که این مورد در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس بسیار کمیاب است؛رودهای دجله و فرات٬ به شکل متوازن آب بیشتر استانهای عراق را تامین میکنند.
موقعیت دموگرافی(جمعیتشناسی): تنوع فرقهای و مذهبی و فرهنگی در عراق بسیار گسترده است و همین ویژگی زمینه مناسب برای ایجاد انواع درگیریها را در این کشور به وجود میآورد؛ درگیریهایی که منشاء آن از خارج بوده و همواره به عنوان یک جرقه برای جنگ یا بحرانی بزرگ محسوب میشوند که به دنبال آن فرصت مداخلات خارجی در این کشور فراهم میگردد.
جدا از اینها٬ مداخله واشنگتن در عراق به عنوان یک عنصر اصلی از عناصر استراتژیک آمریکا در منطقه و کل جهان دارای اهمیت زیادی است؛ چرا که این کشور با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد خود و به ویژه اینکه دارای ذخایر عظیم نفت و گاز موجود در منطقه و حاشیه خلیجفارس است٬ یک کانون استراتژیک مهم و اساسی برای واشنگتن در خاورمیانه به شمار میرود.