به دنبال افزایش تنش ها در منطقه راهبردی خاورمیانه طی ماه های اخیر، دخالت کشورهای بیگانه به خصوص آمریکا و دخالت نظامی در آن که باعث برهم خوردن نظم و امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز شده است، روحانی برای نخستین بار «طرح صلح هرمز » را در سازمان ملل مطرح کرد که با واکنش هایی از سوی مقام های عربی نیز روبرو شد.
اخبار بین‌الملل- اما در روزهای اخیر و با نامه نگاری روحانی به سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس درباره این طرح، این مسئله رنگ و بوی جدی تر به خود گرفته و البته اخبار و گزارش ها حاکی از استقبال کشورهای منطقه از این طرح است.
روحانی روز سوم مهرماه ۱۳۹۸ در هفتاد و چهارمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرد: بنا به مسئولیت تاریخی کشورم درحفظ امنیت، صلح، ثبات و پیشرفت در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، همه کشورهایی را که از تحولات خلیج فارس و تنگه هرمز متأثر می‌شوند به «ائتلافِ امید» یعنی «ابتکار صلح هرمز» (Hormoz Peace Endeavor )دعوت می‌کنم.
هدف از این طرح، برقراری امنیت در خلیج فارس، دریای عمان و تنگه هرمز با مشارکت تمام کشورهای منطقه و به دور از دخالت نیروهای بیگانه است که تا کنون برای منطقه، گذرگاه های آبی، امنیت دریانوردی، نفت و انرژی مشکلات و تهدیدهایی را به وجود آوردند.
محمد ایرانی سفیر جمهوری اسلامی ایران در کویت با انتشار مقاله ای دراین باره نوشت: ارتقای صلح، ثبات، توسعه و رفاه ساکنان منطقه، تضمین امنیت دریانوردی، تشویق تجارت، اقتصاد، تحکیم روابط فرهنگی و اجتماعی، تفاهم متقابل، تقویت مناسبات دوستانه، همکاری میان ملت ها، رسیدگی به تمام اختلافات جهت ایجاد امنیت جمعی بیشتر از جمله مزایای طرح صلح هرمز است.
محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان نیز در گفت و گویی با شبکه الجزیره قطر بار دیگر با تاکید بر طرح رئیس جمهوری، گفته بود که تهران تمام کشورهای منطقه را به ابتکار اعتمادسازی میان یکدیگر تحت عنوان ابتکار «صلح هرمز» دعوت می‌کند.
جدیت و عزم مقامات ایرانی برای پیگیری طرح یاد شده و اجرای آن تا جایی پیش رفت که مقاله ظریف در خصوص طرح صلح هرمز در روزنامه الرای کویت منتشر شد و سخنگوی وزارت خارجه کشورمان آن را تایید و متن فارسی آن را در توئیتر منتشر کرد.
خبر الجریده درباره نامه روحانی
روزنامه الجریده کویت اواخر هفته گذشته خبری منتشر کرد مبنی بر اینکه رئیس جمهوری ایران دو نامه مکتوب برای عربستان و بحرین فرستاده است.
الجریده در گزارشی نوشت: ایران در اقدامی بی‌سابقه، نخستین نامه مکتوب خود را به عربستان و بحرین را از طریق کویت ارسال کرد که در آن، طرح خود را برای تامین امنیت ناوبری در تنگه هرمز و طرحش برای برقراری صلح با تمامی همسایگانش در منطقه ارائه داده است.
این روزنامه به نقل از یک منبع در وزارت خارجه ایران که نامش فاش نشده است، نوشت: وزارت خارجه ایران به معاون وزیر خارجه کویت دو نامه امضا شده توسط رئیس جمهوری ایران را خطاب به «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه سعودی و «حمد بن عیسی آل خلیفه» شاه بحرین ارائه داده است.
استقبال عربستان و بحرین از نامه روحانی
الجریده در خبر خود نوشت: تهران پاسخ مثبتی از سوی عربستان و بحرین به نامه رسمی اش به این دو کشور درخصوص «طرح صلح با همسایگان» دریافت کرده است.
این روزنامه کویتی به نقل از منبع یاد شده نوشت که ایران ابتکار عمل خود را از راه های دیپلماتیک دنبال کرده و در این زمینه واکنش های مثبتی بخصوص در زمینه تأمین امنیت دریانوردی در تنگه هرمز و برقراری صلح در منطقه و حل اختلاف ها با همسایگان دریافت کرده است.
تایید ارسال دو نامه از سوی دو مقام رسمی ایران
عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان تنها چند ساعت پس از انتشار این خبر و در روز شنبه ۱۱ آبان ماه در نخستین واکنش رسمی، خبر الجریده را تایید کرد.
موسوی گفت: پس از ارائه «پویش صلح هرمز» توسط رئیس جمهوری اسلامی ایران در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد، ایشان متن کامل آن را برای سران کشورهای یاد شده ارسال کرد و در آن خواستار تشریک مساعی همه آنها در پردازش و اجرای آن شدند.
وی افزود: این امر نشان دهنده جدیت جمهوری اسلامی ایران و اهمیت دادن به کشورهای منطقه در تامین ثبات و امنیت در منطقه خلیج فارس است.
علی ربیعی سخنگوی دولت نیز امروز با تایید خبر الجریده درباره ارسال نامه روحانی به پادشاه عربستان، گفت: رییس جمهوری محترم نامه‌هایی ارسال کردند؛ اساس نامه ها صلح و ثبات منطقه بوده است؛ ما معتقدیم دو جانبه‌های متعددی می تواند در منطقه شکل گیرد و فشارهای آمریکا نباید باعث دوری همسایگان شود.
استقبال قطر و کویت از طرح ایران
البته ایران در حالی به دنبال حل اختلافات با همسایگانش است که برخی از مقامات کشورهای عربی نیز پیشتر از طرح صلح هرمز استقبال کرده و سایر کشورهای عربی را به حل اختلافات و گفت و گو با ایران دعوت کردند.
«حمد بن جاسم آل ثانی» نخست وزیر پیشین قطر پس از ارائه این طرح از سوی روحانی، خطاب به سران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از آنها خواست که موضوع گفت و گو با ایران را جدی بگیرند و این امکان را فرصتی تکرار نشدنی در آینده توصیف کرد.
وی ۱۰ آبان ماه در توئیت خود نوشت: پیام های ایران برای گفت وگو با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با نظارت سازمان ملل متحد، باید به طور جدی در شورای همکاری خلیج فارس مورد بررسی قرار گیرد، چرا که این فرصت ممکن است در آینده تکرار نشود.
«خالد جارالله» معاون وزیر امور خارجه کویت نیز پیشتر و در حاشیه مراسمی در سازمان ملل اعلام کرده بود که کشورش ابتکار صلح هرمز، طرح رییس جمهوری اسلامی ایران برای تامین امنیت آبهای خلیج فارس را دریافت کرده و در حال بررسی آن است.
«لولوه الخاطر» سخنگوی وزارت خارجه قطر نیز در مهر ماه طی مصاحبه ای با پایگاه خبری المانیتور گفته بود: «درخصوص همین طرح، ما هم مانند شما از آن مطلع شده‌ایم و هنوز این طرح در مرحله ابتدایی صحبت درباره آن قرار دارد. با این حال، برداشت ما درباره طرح مذکور این است که طرف ایرانی به مشارکت در یک گفت‌وگوی سازنده تمایل دارد.»
اللولوه افزود: «نه تنها برای قطر بلکه برای دیگر کشورها در منطقه که خواهان مشاهده یک درگیری نظامی نیستند باید بگویم که ما برای تسهیل هر فرایندی برای حضور طرف‌ها در چنین روندی به منظور کاستن از تنش‌ها در منطقه خلیج‌فارس آمادگی داریم.»
این طرح در برهه حساس کنونی که منطقه شاهد تنش و اختلاف است، ارائه شده است. تنش هایی که با دخالت های خارجی به ویژه آمریکا روز به روز بدتر می شود و تنها بازندگان آن کشورهای منطقه هستند. از این رو طرح این ابتکار عمل، نشانگر حسن نیت ایران برای آغاز گفت و گو با همسایگانش است که البته با سینگال های مثبتی از سوی طرف های عربی روبه رو شده است. اما استقبال رسمی کشورهای عربی از این طرح زمینه می تواند زمینه ساز گفت و گوهای سازنده میان طرف های منطقه شود و چه بسا زمینه را برای حل سایر بحران ها از جمله جنگ یمن که از سال ۱۳۹۴ آغاز شده و همچنان ادامه دارد، فراهم کند.
