در حالی که تلاشهای آمریکا و متحدان غربی این کشور برای کنار زدن دولت قانونی ونزوئلا همچنان ادامه دارد، «جان بولتون» مشاور امنیت ملی دولت آمریکا روز یکشنبه با اشاره به آنچه «دکترین مونرو» خوانده میشود، به صراحت آمریکای لاتین را حوزه نفوذ خصوصی واشنگتن دانست و گفت ایالات متحده حق دارد برای دستیابی به اهداف دکترین مونرو، در امور داخلی کشورهای آمریکا لاتین دخالت کند.
دکترین مونرو اولین بار در قرن نوزدهم توسط «جیمز مونرو» رئیسجمهور وقت آمریکا و با هدف مقابله با کشیده شدن درگیری قدرتهای استعمارگر اروپایی به قاره آمریکا مطرح شد، اما این دکترین در دهههای اخیر به بهانهای برای آمریکا بدل شده تا مداخله در امور همسایگان خود با هدف روی کار آوردن دولتهای همسو را توجیه کند. با این حال، مقامهای آمریکایی به ندرت صراحتا به پیروی از این دکترین اذعان میکنند.
بولتون که در هفتههای گذشته به رأس پیکان هجمه دولت آمریکا علیه ونزوئلا بدل شده، در مصاحبه با شبکه «سیانان» در مورد تناقض میان حمایت واشنگتن از دیکتاتورهای عربی و در عین حال ادعای دموکراسیخواهی در ونزوئلا، گفت ایالات متحده از دکترین مونرو پیروی میکند و معتقد است که آمریکای لاتین باید «کاملا دموکراتیک» باشد.
توجیه مداخله در امور ونزوئلا با دکترین عصر استعمار
در ادامه متن و فیلم بخشی از صحبتهای بولتون در توجیه مداخله در امور داخلی ونزوئلا آمده است:
مجری: شما روز جمعه در مورد نیکلاس مادورو ونزوئلا توییت کردید: «کسانی که از دیکتاتوری حمایت میکنند که از حقوق بشر را نقض میکند و به مردم گرسنه دستبرد میزند، نباید آزادانه و با مصونیت بگردند.» این یک رویه متدوال است و از ابتدای دولت ترامپ، ایالات متحده از بسیاری از دیکتاتورها که حقوق بشر را نقض میکنند، حمایت کرده است، از جمله از سران مصر، عربستان، امارات. آیا نباید به آنهایی که از این دیکتاتورها حمایت میکنند، اجازه داد آزادانه بگردند؟
بولتون: میدانید، تا الان من حدود ۱۵۰ توییت در مورد ونزوئلا منتشر کردهام و این آزمایش تازهای در زمینه دیپلماسی عمومی است. واقعیت این است که ما داریم تلاش میکنیم که از انتقال مسالمتآمیز قدرت از مادورو به خوان گوایدو، که ما او را رئیسجمهور میدانیم، جلب حمایت کنیم. و فکر میکنم از آنجا که اغلب توییتهای ما به زبان اسپانیولی منتشر میشوند - چون میخواهیم با مخاطبان آمریکای لاتین صحبت کنیم - بسیاری از افراد، به خصوص در جناح سیاسی چپ در این نیمکره و سرتاسر جهان، الان باید متوجه شوند که تجربه شکستخورده هوگو چاوز و نیکلاس مادورو باید پایان یابد. بنابراین، من میخواهم شاهد گستردهترین ائتلاف ممکنی باشیم که میشود گردهم جمع کنیم. تا مادورو و کل این رژیم فاسد را کنار بزنیم.
مجری: خوب، قطعا مادورو کسی نیست که من بخواهم به هر نحو از او دفاع کنم، اما فکر نمیکنید که حمایت ایالات متحده از دیگر دیکتاتورهای خشن در سرتاسر جهان، اعتبار استدلال شما را زیر سوال میبرد؟
بولتون: نه، فکر نمیکنم اینطور باشد. فکر میکنم این مسئلهای جداگانه است. ما در این دولت از به کار بردن عبارت «دکترین مونرو» ابایی نداریم. این کشوری است که در نیمکره ما واقع شده و از دوره رونالد ریگان هدف رؤسایجمهور ایالات متحده این بوده که نیمکرهای کاملا دموکراتیک داشته باشیم. من اواخر پارسال هم اشاره کردم که ما سهگانه استبداد از جمله کوبا و نیکاراگوئه و همچنین مادورو را به دقت تحت نظر داریم. بخشی از مشکل در ونزوئلا، حضور گسترده کوبا است. بر اساس گزارشهایی که در دسترس عموم است، بین ۲۰ تا ۲۵ هزار نیروی امنیتی کوبایی در ونزوئلا حضور دارند. این مسئله از دید ما غیرقابل قبول است و به همین دلیل هم این سیاست را دنبال میکنیم.
مناقشه ونزوئلا از کی آغاز شد؟
ریشه مخالفت آمریکا با دولت ونزوئلا به سال ۲۰۰۰ و روی کار آمدن «هوگو چاوز» در این کشور بازمیگردد. «انقلاب بولیواری» تحت رهبری چاوز که با خودکفایی اقتصادی و مخالفت با سیاستهای مداخلهجویانه واشنگتن همراه بود، موجب شد تا ایالات متحده در سال ۲۰۰۲ علیه چاوز کودتایی را آغاز کند. شکست این کودتا و ادامه سیاستهای چاوز با تحریمهای یکجانبه واشنگتن علیه کاراکاس همراه شد؛ تحریمهایی که تا امروز هم ادامه یافته و هر روز بر شدت آنها افزوده میشود.
اما جرقه دور تازه مناقشه در ونزوئلا پس از آن خورد که مردم ونزوئلا در انتخابات اردیبهشت ماه امسال بر خلاف نظر آمریکا در انتخابات ریاستجمهوری بار دیگر به «نیکلاس مادورو» که به عنوان وارث سیاستهای چاوز شناخته میشود، رأی دادند.
واشنگتن رأی نزدیک به ۷۰ درصدی مردم ونزوئلا به مادورو را به رسمیت نشناخت و اعلام کرد که مادورو را رئیسجمهور قانونی ونزوئلا نمیداند. ایالات متحده نهایتا دو ماه پیش در اقدامی خلاف قوانین بینالمللی «خوان گوایدو» رئیس شورای ملی ونزوئلا را به عنوان رئیسجمهور به رسمیت شناخت. در این مدت واشنگتن تلاش کرده تا ائتلافی از کشورهای همپیمان خود علیه دولت ونزوئلا ایجاد کند. ارعاب و تهدید فرماندهان ارتش ونزوئلا برای پیوستن به گوایدو هم از دیگر اقدامات واشنگتن علیه دولت ونزوئلا بوده، که البته تا الان ناکام مانده است.
هرچند بولتون و دیگر مقامهای آمریکایی تلاش میکنند «دموکراسیخواهی» و «کمک به مردم ونزوئلا» را به عنوان بهانه مداخله در امور ونزوئلا مطرح کنند، اما گزارشهای متعددی منتشر شده مبنی بر اینکه تسلط دوباره کارتلهای نفتی آمریکا بر منابع زیرزمینی عظیم ونزوئلا، هدف اصلی این مداخله است.
به گفته «اندرو مکابی» سرپرست سابق «افبیآی»، «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا در سال ۲۰۱۷ در یک نشست با سران جامعه اطلاعاتی این کشور در توجیه لزوم اقدام نظامی علیه ونزوئلا گفته است: «آنها این همه نفت دارند و بیخ گوش ما هم هستند.»
«لیندسی گراهام» از سناتورهای برجسته جمهوریخواه هم اخیرا به نشریه «نیویورکتایمز» گفته زمانی که به ترامپ توصیه کرده بهتر است در ونزوئلا مداخله نظامی نکند، رئیسجمهور آمریکا پاسخ داده است: «تو میخواهی به همهجا حمله کنیم، جز آنجایی که من میخواهم به آن حمله کنم.»