در حالی که این‌روزها عربستان با فشار جهانی بر سر پرونده ترور «جمال خاشقچی» روزنامه نگار سعودی در استانبول مواجه است و هر روز اطلاعات جدیدتری از نحوه ترور وحشیانه این روزنامه‌نگار منتشر می‌شود و ریاض ناگزیر به پاسخگویی آن است، بسیاری بر این باورند که چه بسا این رسوایی سعودی‌ها به نوعی به پایان یافتن تجاوز آنها به یمن منجر شود.
«فایز الأشول» نویسنده و تحلیل‌گر عرب طی یادداشتی در پایگاه خبری «العربی»، با استناد به تحلیل بسیاری از ناظران سیاسی به بررسی تاثیر پرونده ترور خاشقچی بر آینده جنگ یمن پرداخت.
وی در این یادداشت اظهار داشت: جنگ با یمن به «محمد بن سلمان» شاهزاده سعودی مرتبط است که از نیمه شب 26 مارس 2015، عملیات نظامی گسترده‌ای را تحت عنوان «عاصفة الحزم» (توفان قاطعیت) علیه این کشور آغاز کرد و شخصا به عنوان وزیر دفاع، از طریق اتاق عملیاتش این جنگ را تا به امروز که چهار سال از آن می‌گذرد، هدایت کرد.
بر اساس این گزارش، بن‌سلمان با میلیاردها دلار آغشته به نفت، سکوت جامعه بین‌الملل در قبال کشتار و گرسنه نگه داشتن ملت یمن را خرید و میلیون‌ها دلار برای ترمیم وجهه خود و بازاریابی برای برنامه‌ها و چشم‌انداز 2030 عربستان، خرج کرد.
در ادامه این یادداشت آمده است که ولی‌عهد عربستان از دردسر ربودن «سعد الحریری» نخست‌وزیر لبنان، بازداشت ده‌ها شاهزاده و وزیر و تاجر به بهانه مبارزه با فساد رهایی یافت و پس از آنکه به لطف اختیارات گسترده‌ای که پدرش به او داده بود، تنها یک گام باعرش پادشاهی فاصله داشت، ناگهان خبر ناپدید شدن «جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول، در دوم اکتبر جاری، و درخواست جهانی برای روشن شدن سرنوشت این روزنامه‌نگار، ملک سلمان را از خواب بیدار کرد.
پس از آنکه «محمد بن سلمان» در رسانه‌ها به عنوان متهم اصلی ترور خاشقچی اعلام شده، پس از گذشت دو هفته از ناپدید شدن این روزنامه‌نگار و انکار دیوان پادشاهی، سرانجام رژیم سعودی به کشته شدن وی در کنسولگری استانبول به دلیل درگیری و مشاجره با برخی از اعضای حاضر در این کنسولگری اعتراف کرد.
بهانه‌ای که رژیم سعودی برای مرگ و ناپدیدشدن خاشقچی مطرح کرده، جهانیان را متقاعد نکرد زیرا منطقی نبود و دچار تناقض بود. تنها کسی که این میان متقاعد شد؛ «دونالد ترامپ» بزرگترین دلال بازار و سهام.
«طلال سلمان» سردبیر روزنامه «السفیر» می‌گوید که جمال خاشقچی گرانبهاترین مرده در تاریخ است. این جنایت چیزی بیشتر از آنچه که ترامپ بر روی طلای سیاه عربستان سرمایه‌گذاری کرده بود، به وی داد. طلایی که در قصرها، ناوهای نظامی و جنگهای بیهوده‌ای چون یمن، هزینه می‌شود.
دستاوردهای سیاسی پس از پایان تحقیقات کیفری درباره پرونده خاشقچی هرچه که باشد، حقیقت این است که توفان خاشقچی؛ به رژیم سعودی آسیب زده و سقف مطالبات خارجی از این رژیم افزایش یافته است تا جایی که سناتور «لیندسی گراهام» از عربستان خواسته تا به دنبال ولی‌عهد جدیدی باشد. «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا نیز گفته است که آینده شاهزاده جوانی که به دنبال رسیدن به کرسی پادشاهی است، در بوته آزمایش قرار گرفته است.
در چنین شرایطی چندین سوال به ذهن متبادر می‌شود. خاشقچی چه دستاوردی برای یمن دارد و شانسهای باقی‌ماندن بن سلمان در حکومت چیست و پس از این توفان چه خواهد شد؟
عقب‌نشینی از یمن
«جلال الحلالی» فعال سیاسی و حقوقی یمن در این باره می‌گوید: برکنار کردن برجسته‌ترین معاون محمد بن سلمان، حقیقت را از بین نمی‌برد و مانع متهم شدن او به داشتن نقش مستقیم در قتل خاشقچی نمی‌شود. دیگر جایی برای پنهان کردن این مسئله که دیگر جهانی شده و با واکنش مقامات جهانی همراه شده، وجود ندارد.
وی افزود: پرونده خاشقچی در پارلمان‌ها و رسانه‌های بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری، هر روز بیش از دیروز مطرح می‌شود و رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌تواند فصل الخطاب در این زمینه باشد زیرا دیگر همه پولهای عربستان نیز دیگر نمی‌تواند جهان را ساکت کند. حقایق کامل به زودی نمایان می‌شود و شاهزاده جوان به زودی محو خواهد شد.
از سوی دیگر «مصطفی الجبزی» نویسنده و تحلیل‌گر عرب می‌گوید: رژیم سعودی اکنون به شدت در مخمصه و معرض انزوای بین‌المللی قرار گرفته و این امر تنها به دلیل پرونده خاشقچی نیست بلکه افزایش اخبار مربوط به فاجعه انسانی در یمن و تاثیر آن بر ذهنیت جامعه بین‌الملل، مسئول بودن عربستان در بدترین بحران انسانی جهان و پافشاری بر عدم برقراری ثبات و آرامش در این کشور یکی از مهمترین دلایل کم رنگ شدن جایگاه عربستان در جهان است.
وی در ادامه این‌گونه پیش‌بینی می‌کند که عربستان تا حدود زیادی از یمن عقب‌نشینی خواهد کرد و تنها یگان‌های رزمی غیر منسجم را به همراه دولتی که از نظر اداری یا نظامی کارایی ندارد و یمن را نمی‌شناسد و نیز شبه‌نظامیانی خارج از کنترل در یمن باقی خواهد گذاشت. نیمی از زمین یمن نیز تحت هیمنه امارات همپیمان عربستان باقی خواهد ماند. لذا می‌توان گفت که سرنوشت نیروهایی که خود را به مرزهای الحدیدة رسانده‌اند، محکوم به نابودی یا بازگشت به عدن و لحج است و در مقابل حوثی ها نیز بر حملات خود به تعز و مأرب در آینده نزدیک خواهد افزود.
قربانی کردن چندین نفر در پرونده خاشقچی
پس از آنکه ملک سلمان سرتیپ احمد عسیری معاون رئیس اطلاعات کل و «سعود القحطانی» مشاور دربار را برکنار کرد، «علی السقاف» نویسنده و تحلیل‌گر سیاسی نوشت که به نظر می‌رسد که می‌بایست بیش از یک نفر قربانی شود. پست محمد بن سلمان و رویایش در رسیدن به عرش پادشاهی به خطر افتاده است.
وی توضیح داد: به نظر می‌رسد که به همین دلیل، رژیم سعودی که مسئول اصلی حمله به یمن بود، با مطرح شدن پرونده خاشقچی دیگر اهمیتی برای این جنگ قایل نیست. در صورت باقی ماندن محمد بن سلمان در قدرت، حضورش ضعیف و شکننده خواهد بود و تا زمانی که از خزانه عربستان امتیازدهی کند، می تواند جایگاه خود را تاحدودی حفظ کند. اما در صورتی که بن سلمان کنار رود، رژیم امارات و در رأس آن، محمد بن زائد، ولی‌عهد این کشور، نخواهد توانست جنگ یمن را مدیریت کند لذا به دنبال رهایی از باتلاق یمن خواهد بود.
«نبیل خوری» دیپلمات سابق آمریکایی نیز می‌گوید: ولی‌عهد عربستان دیگر محبوبیت و جایگاهی که برای خود با صرف هزینه‌های میلیون دلاری در میان افکار عمومی جهان به‌ویژه در آمریکا ایجاد کرده بود، از دست داده است.
وی درباره پیامدهای ترور روزنامه‌نگار سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول گفت: چه بسا که ملک‌سلمان به این نتیجه برسد که قرار دادن پسرش در این پست عالی‌رتبه اشتباه و زودهنگام بوده و خاندان حاکم نیز به طور کلی ممکن است خواستار تغییر در رهبری کنونی کشور شوند زیرا رفتارهای کنونی به نفع عربستان نیست.
انتقام ولی‌عهد
پایگاه «المانیتور» در تحلیلی می‌نویسد که موضع خاشقچی در قبال جنگ کشورش در یمن دلیل اصلی این انتقام‌گیری بن سلمان از او بوده است. این روزنامه‌نگار معتقد بود که ریاض باید فورا جنگ یمن را متوقف کند و آتش‌بس فراگیر را بپذیرد و با برگزاری یک کنفرانس صلح در طائف، با حوثی‌ها، جدایی‌طلب‌ها، دولت هادی و کلیه نیروهای سیاسی یمن تعامل کند تا راهکاری سیاسی و نهایی برای اوضاع کنونی حاکم بر یمن تدوین شود.
زیرا وی معتقد بود که جایگاه عربستان و نقش آن به عنوان رهبر جهان اسلام، در بوته آزمایش است و جنگ یمن که بیش از سه سال به طور مستمر ادامه داشته، جایگاه ریاض را در جهان تضعیف کرده است.
در پایان این یادداشت آمده است: اما به هرحال، از منظر ناظران؛ عربستان در مرحله پس از قتل خاشقچی دیگر مانند قبل نخواهد بود. کما اینکه «جمال عامر» نویسنده و تحلیل‌گر سیاسی می گوید که دیگر حکومت عربستان با یک زلزله بی‌سابقه مواجه شده و تعادل خود را از دست داده و به موازت خسارات اقتصادی متعدد وارد شده به این کشور بر سر حمله به یمن، ذلت و پستی آن دیگر علنی شده است و صداقت سیاسی و اخلاقی‌اش را به دلیل جنگ ویرانگر و بیهوده یمن از دست داده است.
