تولید کننده اصلی این محصولات آزمایشگاهها و گروههای تروریستی در برخی کشورهای همسایه نظیر افغانستان میباشند که با سرعت بالایی به سمت تولید مواد مخدر صنعتی حرکت میکنند.
تولید مواد مخدر صنعتی به مراتب راحتتر از مواد مخدر طبیعی است و همچنین مبارزه با قاچاق آن بسیار دشوارتر میباشد. حتی در برخی مواد خرید داروهای عادی از داروخانههای معمولی و ترکیب کردن آنها برای تولید این نوع مواد مخدر کافی است.
بر اساس اطلاعات نهادهای امنیتی کشورهای منطقه استفاده از مواد مخدر موسوم به «اکستازی» رواج پیدا کرده و گسترش متامفتامین، آمفتامین و داروهای روانگردان نیز ثبت شده است.
با این حال برای بررسی وضعیت دقیق گسترش مواد مخدر در آسیای مرکزی شرایط لازم فراهم نشده زیرا نهادهای دولتی به این مسئله توجه لازم نمیکنند.
همچنین در قزاقستان استفاده از آمفتامین در بین دانشجویان نیز ثبت شده است.
طبق نتایج نظرسنجیها 2.3 درصد جوانان در سن 16- 24 از اکستازی، یک درصد از آمفتامین و متامفتامین، 0.8 درصد کوکائین و 11.2 درصد از شاهدانه استفاده میکنند و علاوه بر این در سال 2017 علاقه جوانان به داروهای آرام بخش افزایش یافته است.
به نظر کارشناسان سهم مواد مخدر صنعتی در تاجیکستان نسبتا کم است و معتادان این کشور بیشتر از هروئین، تریاک و شاهدانه استفاده میکنند.
طبق نظرسنجی در بین معتادان تاجیک تنها 2 درصد علاقهمند به استفاده از مواد صنعتی هستند و دیگر انواع مواد مخدر از جمله 62 درصد هروئین، 21 درصد تریاک و 15 درصد شاهدانه رواج پیدا کردند.
باید به این نکته توجه داشت که آسیای مرکزی تنها محل ترانزیت اینگونه مواد است و مقصد واقعی قاچاقچیها کشورهای اروپایی میباشند.
همزمان دولتهای کشورهای آسیای مرکزی برای تقویت نظارت بر داروخانهها تلاش میکنند و مکانیزمهای جدیدی برای جلوگیری از سوءاستفاده از داروهای آرام بخش طراحی میشود.
در بخش قضایی و بازرسیهای جرائم مربوط به قاچاق مواد مخدر اصلاحات جدی نیاز است تا گسترش مواد مخدر صنعتی شالوده توسعه پایدار در منطقه را از هم نپاشد.