مناطق وسیع غرب چین محصولات کشاورزی مطلوبی را تولید میکنند که برای مدتها از ایالات متحده آمریکا وارد میشده است. علاوه بر این، زیرساختهای ترانزیتی نیز که با امضای رئیسجمهوری چین، شی جینپینگ در طرح چند تریلیون دلاری «ابتکار کمربند و جاده» به وجود آمده است، نیز در دسترس میباشد.
از ماه ژانویه 2018، رئیسجمهوری ایالات متحده، دونالد ترامپ، تعرفههایی را بر کالاهای چینی اعمال کرد. پس از آن که از 5 جولای تعرفههای آمریکا به صورت موثر بر حدود 34 میلیارد دلار از کالاهای چینی اعمال شد، چین نیز متقابلاً تعرفههایی مشابه بر کالاهای آمریکایی اعمال کرد که از دانههای روغنی تا وسایل نقلیه برقی را شامل میشد. این امر موجب وارد آمدن خساراتی به صادرکنندگان آمریکایی شد.
در همین حال، صادرات گندم قزاقستان به کشور همسایهاش، تا ماه مارس 2018، حدود 50 درصد افزایش یافت. ماه گذشته نیز وزارت کشاورزی قزاقستان اعلام کرده بود که تا سال 2020 میتواند حجم صادرات گندم از قزاقستان به چین را به 3 برابر این میزان در سال 2016 برساند.
البته هنوز سخن گفتن درباره این که کشمکشهای تعرفهای پکن و واشنگتن منجر به افزایش مبادلات تجاری چین و آسیای مرکزی شده است، کمی زود است، اما به هر ترتیب واردکنندگان چینی از این که چنین آلترناتیوی را در همسایگی خود دارند، بسیار خوشحال هستند.
یکی از تجار چینی در مصاحبه با شبکه CNBC گفته است: ما تنها از امسال خرید گندم از قزاقستان را آغاز کردهایم. حجم اولین سفارش ما چند هزار تن بود. ما به این خرید و فروشها امیدوار خواهیم بود. اگر این محصولات از کیفیت کافی برخوردار باشند، قطعاً وارداتمان را افزایش خواهیم داد. این دقیقاً مرتبط با جنگ تجاری اخیر است.
قزاقستان در عین حال در صدد افزایش صادرات دانههای روغنی به چین است که تا پیش از این بزرگترین محصول صادراتی حوزه کشاورزی آمریکا به چین را به خود اختصاص داده بود. قزاقستان از سال 2016 صادرات دانههای روغنی به چین را آغاز کرده و در پاییز گذشته 8400 تن را تحویل این کشور داده است. پس از آن که چین بالاجبار واردات دانههای روغنی از آمریکا را در ماه مه متوقف کرد، پکن قراردادی با یکی از تولیدکنندگان شمال قزاقستان برای خرید 100 تن از این محصول را، به امضا رساند. این تنها یک تست کوچک برای نیاز چین است که حدود 100 میلیون تن برآورد میشود.
قزاقستان همچنین یکی از مهمترین ذینفعان سرمایهگذاریها در طرح کمربند و جاده چین است که حتی پیش از اعلان رسمی شی جینپینگ اقدامات مربوط به آن را در خلال سفر سال 2013 وی به آستانه، آغاز کرده بود.
هاب لجستیکی چین- قزاقستان که توسط ابتکار کمربند و جاده تامین مالی شده است، حدود 13500 تن از محصولات گندم قزاقستان را از ماه فوریه ترانزیت کرده است. ازبکستان نیز در همین حال بسیار مشتاق به کسب منافعی از پروژه کمربند و جاده است. در همین راستا در سال گذشته، تاشکند موافقتنامههایی به ارزش 20 میلیارد دلار را در حوزه پروژههای زیرساختی با پکن به امضا رسانده است.
بنا بر گزارش یکی از روزنامههای چینی، در پاسخ به اقدامات واشنگتن، پکن شماری از موانع غیرتعرفهای را نیز در مقابل کالاهای آمریکایی قرار داد. از جمله این موارد میتوان به کندی پردازش کالاهای آمریکایی در گمرکات چین اشاره کرد.
یکی از واردکنندگان میوه چینی در مصاحبه با همین روزنامه گفته است که واردات محصولات آمریکایی را متوقف کرده و در صددند تا میوه مورد نیاز را از ازبکستان و قرقیزستان تامین کنند؛ چرا که ترخیص کالا از گمرک و بازرسی در قرنطینه کالاهای وارداتی از طریق مسیرهای مربوط به پروژه کمربند و جاده بسیار سادهتر و سریعتر از دیگر مسیرهاست.