«دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا دوشنبه شب «برت کاوانا» را به عنوان نامزد خود برای عضویت در هیئت قضات دیوان عالی آمریکا معرفی کرد، تا اولین رئیسجمهور آمریکا باشد که در یک سال نخست حضورش در کاخ سفید دو بار فرصت انتخاب عضوی از دیوان عالی نصیبش شده است.
کاوانا ۵۳ ساله که از حقوقدانان محبوب جناح محافظهکار آمریکا به شمار میآید و با سیاستمداران جمهوریخواه روابط نزدیکی دارد، زمانی دفتردار «آنتونی کندی» بوده است. کندی عضو هیئت قضات دیوان عالی آمریکا بود که ماه گذشته اعلام کرد قصد دارد بازنشسته شود.
گزینه معرفیشده ترامپ، باید رسیدن به هیئت قضات دیوان عالی، رأی مثبت اکثریت اعضای سنا را دریافت کند. انتظار میرود از چند روز آینده روند جلسات استماع در کمیته قضایی سنا آغاز شود. این کمیته بعد از بررسی صلاحیت کاوانا، او را همراه با توصیهنامهای به صحن اصلی سنا معرفی میکند و سپس درباره صلاحیت وی در صحن رأیگیری میشود.
با توجه به گرایشات سیاسی کاوانا، انتظار میرود که دموکراتها با انتخاب وی مخالفت کنند و او مسیر نسبتا دشواری برای رسیدن به دیوان عالی داشته باشد. در حال حاضر جمهوریخواهان ۵۱ و دموکراتها ۴۹ کرسی در سنا در اختیار دارند.
ترامپ در مراسم معرفی کاوانا در کاخ سفید، به خبرنگاران گفت: «در آمریکا گزینهای لایقتر و با استحقاقتر از او وجود ندارد.»
وی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به انتقادات احتمالی از گرایشات سیاسی کاوانا، گفت: «آنچه مهم است، عقاید سیاسی یک قاضی نیست، بلکه این است که آیا میتوانند این دیدگاهها را کنار بگذارند و آن کاری را انجام دهند که قانون و قانون اساسی از آنها خواسته، یا نه. خوشحالم که بگویم من فردی را یافتهام که بدون تردید چنین ویژگیای دارد.»
اهمیت انتخاب قاضی دیوان عالی
ترامپ سال گذشته هم بعد از فوت یکی از قضات این دیوان، یک قاضی محافظهکار به نام «نیل گورسچ» را جایگزین او کرد.
این انتصاب از چند جهت در آمریکا و سایر نقاط دنیا حائز اهمیت است: اولاً، دیوان عالی بالاترین مرجع حل اختلاف در آمریکا به شمار میرود و نظرش، در قوانین مناقشهبرانگیز، مجادلات میان ایالتها و دولت فدرال و فرجامخواهیهای نهایی برای متوقف کردن احکام اعدام، حکم نهایی محسوب میشود.
با توجه به اینکه کرسیهای قضاوت در دیوان عالی مادامالعمر است، هر گونه تغییری در ترکیب آن تا سالها پایدار میماند. به همین جهت، هر دو جزب جمهوریخواه و دموکرات تلاش میکنند، در مواقعی که فرصتی پدید میآید، قضاتی را وارد این مجموعه کنند که بیشترین همگرایی را با دیدگاههای آنها داشته باشد.
روسای جمهور آمریکا، بر همین اساس بسیار تمایل دارند در دوران حضورشان در قدرت، دستکم یک بار فرصت داشته باشند برای قاضیای که بازنشسته میشود یا فوت میکند جایگزین انتخاب کنند.
در حال حاضر از میان ۹ قاضی دیوان عالی، ۴ نفر دموکرات و ۵ نفر جمهوریخواه هستند. «آنتونی کندی» که به زودی بازنشسته خواهد شد، علیرغم آنکه یکی از ۵ قاضی جمهوریخواه این هیئت به شمار میرود، به داشتن شخصیت مستقل قضایی و گاهاً همراهی با دموکراتها در برخی از رأیگیریها شهرت داشت.
با انتخاب کاوانا که سابقه همسویی با محافظهکاران را دارد، عملا یک قاضی نسبتا بیطرف با یک قاضی محافظهکار جایگزین میشود.
از طرف دیگر اصلاً بعید نیست ترامپ در یک رویداد استثنایی شانس داشته باشد جایگزین «روث بادر گینزبرگ»، قاضی دموکرات و ۸۵ ساله که احتمال فوت یا بازنشستگیاش میرود را هم تعیین کند. در این صورت او احتمالاً بیشترین اثر را در در تعیین مسیر نسل آینده دیوان عالی آمریکا خواهد داشت.
این موضوع به ویژه از جهت تأثیراتی که تصمیمات این دیوان میتواند در زندگی سیاسی مردم آمریکا و حتی مردم سایر نقاط دنیا بر جای بگذارد حائز اهمیت است.
شاید ملموسترین مصداق این تاثیرگذاری حکمی بود که دیوان عالی آمریکا همچین چند وقت پیش در تأیید دستور ترامپ برای منع ورود اتباع چند کشور مسلمان، از جمله ایران به آمریکا صادر کرد.
اگر بخواهیم به قبلتر از آن برگردیم، میتوان به رأیی اشاره کرد که این دیوان در سال ۲۰۰۰، بعد از مطرح شدن شائبه تقلب در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا به نفع «جورج دبلیو بوش» صادر کرد. تصمیماتی که «بوش» در دوران ریاستجمهوریاش گرفت بر مناطق مختلف دنیا اثرگذاشت.