از نظر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، کشور‌هایی که عموما به عنوان دوستان واشنگتن شناخته می‌شوند گاهی بزرگترین دشمنان آن هستند.
نشست این هفته سران کشور‌های عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به ترامپ فرصت می‌دهد هر چه بیشتر این دکترین سیاسی خود را توضیح دهد، اما این اتفاق تنها به بهای خطر افزایش هرچه بیشتر تنش‌ها با متحدان واشنگتن می‌تواند رخ دهد که همین حالا هم تنش‌ها در روابط با آن‌ها بالا است.
سفر دوره‌ای ترامپ به بروکسل، لندن و هلسینکی شامل شرکت در نشست سران ناتو، سپس سفری طوفانی به انگلیس و بعد از آن دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه به نظر خطرات عظیم نهفته‌ای در خود دارد.
چیزی که بسیاری از تحلیل گران و حتی مردم به خاطر دارند شیوه برخورد و چرخش عظیم ترامپ تنها ظرف چند روز از انتقاد از جاستین ترودو نخست وزیر کانادا میزبان نشست سران گروه هفت و انتقاد از وی به خاطر «ضعیف و فاقد صداقت» بودن تا ستایش گرم و پرشور از کیم جونگ اون دیکتاتور کره شمالی و «بسیار با استعداد» خواندن او به دنبال نشست با وی در سنگاپور است.
بسیاری نگران آن هستند که شاهد بازگشت این اتفاقات باشند. آن طور که یک دیپلمات اروپایی گفت: «وی (ترامپ) متحدان خود را عقب می‌راند، اما بعد دشمنانش را در آغوش می‌گیرد.».
اما رئیس جمهور غیرقابل پیش بینی آمریکا تا کجا به پیش می‌رود؟ این سوال باعث شده است خیلی‌ها در دو سوی آتلانتیک نفس هایشان را در سینه حبس کنند.
آیا ترامپ که از ابزار تحریک برای پیشبرد اهداف خود و در عین حال تاکید بر رویکرد «نخست آمریکا» به حد افراطی استفاده می‌کند، ائتلاف آتلانتیک را که به مدت بیش از نیم قرن سنگ بنای روابط بین الملل بوده به شدت متحول می‌کند؟
اگر به مشاوران ترامپ باور داشته باشیم باید انتظار داشت که نشست بروکسل بر اساس همان چارچوب‌های قدیمی و همیشگی و در انسجام کامل برگزار شود.
کی بیلی هاتچیسون (Kay Bailey Hutchison) فرستاده آمریکا در ناتو گفت: «دستور کار اصلی و مرکزی این نشست، نقاط ضعف و قوت ناتو خواهد بود.» وی بر یکپارچگی ائتلاف ناتو متشکل از ۲۹ کشور تاکید و فعالیت‌های آنچه را که وی شرورانه روسیه خواند و تلاش‌های آن را برای «متفرق کردن ملت‌های دمکراتیک ما» محکوم کرد.
اما ترامپ این غول سابق بازار املاک و مستغلات که مایل است خود را از جمهوری خواهان و دمکرات‌هایی که پیش از او روی کار آمده اند دور کند، پیام بسیار متفاوتی را تکرار کرده است.
ترامپ این هفته در حضور هواداران به شدت پر شوری که در ایالت مونتانا گرد هم آمده بودند در یکی از انتقادی‌ترین سخنرانی‌های خود علیه ناتو گفت: «آن‌ها باید از این به بعد صورت حساب هایشان را بپردازند.»
ترامپ تاکید کرد: «آمریکا دیگر قرار نیست آن احمقی باشد که هزینه کل ماجرا را بپردازد.»
وی حتی از کنار آنگلا مرکل صدراعظم آلمان نیز نگذشت و او را با اسم کوچک مورد خطاب قرار داد. اما زمانی که نوبت به پوتین رسید، ترامپ لب به انتقاد نزد و نامی از اوکراین یا حتی سوریه نبرد و در عوض بار‌ها و بار‌ها ابراز امیدواری کرد بتواند با روسیه و رهبر آن کنار بیاید.
دستیاران ترامپ بار‌ها و بار‌ها در تلاش برای توضیح صحبت‌های وی در موقعیت‌های دشوار و دو پهلویی قرار گرفته اند. پیام توئیتری ترامپ که در آن وی اظهارنظر پوتین مبنی بر رد ادعای دست داشتن روسیه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا را پذیرفته بود یکی از این موارد بود. این درحالی است که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا به صراحت اعلام کردند دخالت روسیه یک واقعیت مسلم است.
به نظر می‌رسد ترامپ از دو پهلو صحبت کردن در مهمترین و حساس‌ترین مسائل دیپلماتیک لذت می‌برد. او چند روز پیش در پاسخ به اینکه آیا آمریکا در نهایت الحاق شبه جزیره کریمه را از سوی روسیه به رسمیت می‌شناسد یا خیر گفت: «باید ببینیم چه اتفاقی خواهد افتاد.»
سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید در توضیح چنین پاسخ مبهمی آن هم در واکنش به آن سوال انفجاری و صریح گفت: «ما تلاش روسیه برای الحاق شبه جزیره کریمه را به رسمیت نمی‌شناسیم.»
دشمنی رئیس جمهور آمریکا با اتحادیه اروپا که مدت‌ها است عیان شده، اما تنها در لفافه و لا به لای صحبت‌های وی مطرح می‌شد اکنون به صراحت، علنی و بی هیچ عذری بیان می‌شود. ترامپ در گردهمایی طرفدارانش در ایالت داکوتای شمالی گفت: «اتحادیه اروپا برای سوء استفاده از آمریکا ایجاد شد.»
حملات همیشگی وی به متحدان قدیمی از جمله آلمان به دنبال آنکه وی تاکتیک‌های تجاری خصمانه را بدون هیچ نتیجه مشخص در پیش گرفت به مراتب تشدید شد.
ویلیام گالستون از اندیشکده بروکینگز گفت: «من کاملا به کشور‌های اروپایی حق می‌دهم که نگران باشند. آیا می‌توان تصور کرد در بیانیه پایانی نشست هلسینکی نکاتی گنجانده شود که در مورد آن‌ها با متحدان اروپایی ما مشورتی نشده باشد؟ بله واقعا ممکن است. به طور کلی رئیس جمهور راحت‌تر با اقتدار طلب‌ها کنار می‌آید تا دمکرات ها. علاوه بر این توافق‌های چند جانبه هم از نظر او ارزش چندانی ندارند.»
ترامپ در نشست سال قبل ناتو خود را مدافع قاطع مالیات دهندگان آمریکایی معرفی کرد و به سخنرانی برای متحدانی پرداخت که به باور او «مقادیر عظیمی پول» بدهکار هستند چرا که نمی‌توانند به تعهدات بودجه‌ای خود در ناتو پایبند بمانند. این درحالی است که وی به اساسی‌ترین مسائل از جمله توانایی‌های ائتلاف نظامی غربی یا آینده اتحادیه اروپا نپردا
