هر چند در ابتدای امر بسیاری بر این باور بودند که اردوغان که حدود 15 سال است سمت‌های نخست‌وزیری و رئیس‌جمهوری، را در ترکیه در دست داشته است، با پذیرفتن برگزاری انتخابات زود هنگام ممکن است موقعیت خود را در پست کنونی ریاست جمهوری، به خطر بیاندازد، اما روند کنونی تبلیغات وی و تیمش نشان می دهد که بدون شک در انتخابات 24 ژوئن با به دست آوردن اکثریت آرا همچنان بر صندلی قدرت تکیه خواهد زد.
هر چند به باور برخی از ناظران، هنوز زود است که درباره نتیجه انتخابات ترکیه نظری قطعی داد، اما شواهدی وجود دارد که می تواند بر پیروزی قطعی اردوغان در انتخابات صحه بگذارد و تایید کند که، اردوغان بار دیگر خواهد توانست با غلبه بر رقیبان خود همچنان رئیس جمهور کشورش باقی می ماند.
البته برخی از کارشناسان معتقدند که، اردوغان با ویژگی‌های احساساتی، ظریف و غیرقابل‌تحمل در برابر مخالفان، شکست دیگر نامزد‌های ریاست جمهوری را تضمین کرده است. اما اینکه این خصوصیت های فردی تا چه میزان می تواند پیروزی وی را تضمین کند، باید به انتظار نتایج انتخابات ماند و آنگاه به صراحت درباره میزان تاثیرگذاری این خصوصیات فردی در پیروزی اردوغان نظر قطعی داد.
اما صرف نظر از روحیه شخصی و خصوصیات فردی اردوغان، موارد دیگری وجود دارد که دستکم با ادامه شرایط کنونی و واقع نشدن هر اتفاق غیر منتظره دیگر، می تواند آدرس برنده انتخابات را به درستی بدهد. به عبارت دیگر قرائن و شواهدی وجود دارد که نشان می دهد از هم اینک باید اردوغان را رئیس جمهور دوباره ترکیه دانست.
*** ادامه شرایط فوق العاده
بینالی یلدریم نخست وزیر ترکیه به تازگی در گفت و گو با یک شبکه تلویزیونی گفت که، برقراری وضعیت فوق العاده پس از کودتای نافرجام 15 جولای 2016 (24 تیر 95) برای ترکیه مفید بود، ولی پس از انتخابات و در دوره نظام جدید حکومتی که نظامی مبتنی بر ریاستی است، این شرایط لغو خواهد شد.
یلدریم همچنین با بیان اینکه وضعیت فوق العاده در کشور به طور عمده برای مسئولان اجرایی بود و این در حالی بود که مردم ترکیه در شرایط عادی به زندگی خود ادامه می دهند، تصریح کرد: در حدود دو سال گذشته، مبارزه با گروه فتو ( گروه منتسب به فتح الهن گولن) پیشرفت بسیار خوبی داشته است و این دستاورد در قالب شرایط فوق العاده امکان پذیر بود.
این اظهارات نشان می دهد تیم همراه اردوغان و حتی خود او به این نتیجه رسیده اند که ادامه شرایط فوق العاده نتیجه ای مثبت در روند انتخابات به نفع حزب عدالت و توسعه ( حزب حاکم) خواهد داشت و به همین علت این شرایط باید دستکم تا پس از انتخابات برقرار باشد.
معنای دیگر این سخن آن است که، در شرایط فوق العاده و اضطرار دولت قدرت مضاعفی در قبال گروه ها و احزاب مخالف به دست می آورد و می تواند از شرایط موجود بهره برداری کرده و کمپین‌ها و آزادی مطبوعات را تا حد ممکن محدود کند. به همین علت برخی ناظران اقدامات امنیتی دولت اردوغان علیه کودتاچیان و نیز طرفداران مورد ادعای حکومت را نوعی تلاش برای محدود کردن آزادی رقبا و سعی در برگزاری یک انتخابات ناعادلانه ارزیابی می کنند.
بر این اساس می توان نتیجه گرفت که ممکن است وضعیت فوق العاده و ادامه برقراری آن تا انتخابات همانطور که مورد تاکید مسئولان ارشد دولت آقای اردوغان است، برای بهره برداری انتخاباتی باشد و شرایط حاکم بر فضای سیاسی که بواسطه این وضعیت بر کشور حاکم شده و می تواند محدودیت جناح های رقیب را به دنبال داشته باشد، کاملا در راستای تقویت جناح حاکم باشد و به همین علت در سایه برقراری و تداوم شرایط فوق العاده می توان شانس زیادی را برای پیروزی حزب حاکم ' آک ' و شخص اردوغان متصور بود.
*** عملیات برون مرزی نظامیان ترک در سوریه و عراق
این سوال همواره برای بسیاری از ناظران و علاقه مندان به مسایل و تحولات ترکیه وجود دارد که، آیا انجام عملیات برون مرزی از سوی ارتش ترکیه در خارج از مرزهای این کشور به خصوص در عراق و سوریه به سود دولت مرکزی این کشور است ؟ وآیا انجام این عملیات به رغم مشکلات اقتصادی زیاد به خصوص در ماه های اخیر، می تواند برای دولت آنکارا نفع داشته باشد یا موضوع چیز دیگری است؟.
در کنار این، آیا این اقدامات نظامی که به طور عموم با توجیه ' مبارزه با تروریسم' در خارج از خاک ترکیه انجام می شود، صرفا یک عملیات نظامی است و یا برای دولت آنکارا و شخص اردوغان جنبه تبلیغاتی داشته و می تواند پیروزی وی را در انتخابات آتی تضمین کند.
پاسخ به این پرسش ها شاید بتواند به حل برخی ابهامات از جمله میزان تاثیر آن در نتیجه انتخابات تا حدودی کمک کند.
هر چند برخی اقدامات دولت آنکارا در سوریه و عراق قبل از شروع کارزار انتخاباتی در ترکیه نیز وجود داشت، اما برخی ناظران معتقدند که اقدامات تهاجمی این کشور به خصوص در منبج سوریه و شمال عراق نمی تواند بی ارتباط با انتخابات باشد.
این عده از ناظران با این توجیه که تبلیغات مبارزه با تروریسم در خارج از مرزهای ترکیه، موجب افزایش حمایت های مردمی از دولت خواهد شد که مایل نیستند کشورشان را در شرایط ناامنی و ناآرامی ببینند، و تهاجم ارتش ترکیه به 30 کیلومتری شمال عراق همانطور که بینالی یلدریم نخست وزیر ترکیه به تازگی اعلام کرد نیز به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بیش از آنکه جنبه مبارزه با تروریسم داشته باشد، نوعی تبلیغات غیر مستقیم برای افزایش محبوبیت جناح حاکم است. چرا که این عده از کارشناسان تقابل یک ارتش مدرن و کاملا کلاسیک را در برابر یک نیروی چریکی و شبه نظامی مانند نیروهای وابسته به حزب کارگران کِرد ترکیه ( پ.ک.ک ) امری غیر معمول دانسته و نسبت به کارآمدی آن با دیده تردید می نگرند.
همین امر در منبج سوریه نیز صادق است. هر چند دولت ترکیه مدعی مخالفت با برنامه های آمریکا در مناطق کردنشین سوریه و نیز کنترل برخی گروه های شبه نظامی کُرد در این مناطق است و آن را به نوعی دستاویز حمله نظامی خود به شمال سوریه کرده، اما در این مورد نیز برخی ناظران اعتقاد دارند، این اقدامات آنکارا که این روزها تشدید نیز یافته، ممکن است بیش از آنکه بار نظامی و امنیتی داشته باشد، بیشتر با هدف بهره برداری سیاسی و نوعی تبلیغ برای جناح حاکم در داخل ترکیه به شمار می رود.
*** اقتصاد ترکیه مهمترین عنصر مورد توجه رای دهندگان
موضوع کاهش ارزش لیر ترک در برابر دلار آمریکا و اقداماتی که دولت اردوغان برای کنترل ارزش لیر ترک و نیز کاهش تورم در این کشور در هفته ها و ماه های اخیر انجام داد، از جمله خروج بخشی از ذخائر طلای این کشور از آمریکا، همانطور که پیش بینی می شد، توفیق نسبی داشت و دولت توانست با اتخاذ تدابیر ویژه و با استفاده از تجارب گذشته، بحران اقتصادی را دستکم در روزهای باقی مانده به انتخابات تا حدودی کنترل کند.
همین امر موجب افزایش محبوبیت اردوغان در انتخابات خواهد شد و به نظر می رسد وی با اقبال عمومی بیشتر در این انتخابات مواجه شود.
آنچه که امروزه برای مردم ترکیه بیش از سایر عناصر دیگر برای گزینش های خود مد نظر خود در انتخابات مهم می باشد، علاوه بر امنیت، رفاه اجتماعی است. هر چند تعداد افراد فقیر در ترکیه نیز از فراوانی نسبی برخوردار است، اما اقشار مختلف مردم این کشور موضوع اقتصاد را بر هر مقوله دیگر ترجیح می دهند و چون دولت اردوغان در طول سال های گذشته توانسته در این حوزه موفق عمل کند، بنابراین کارنامه اقتصادی دولت و نیز برنامه های حزب حاکم برای کنترل نرخ تورم و نیز افزایش رفاه اجتماعی از مهمترین فاکتورهای مورد توجه عامه مردم در انتخابات آتی این کشور خواهد بود.
به نظر می رسد، حزب حاکم و شخص اردوغان در این بخش توانسته نظر مثبت بسیاری از مردم را به خود جلب کند و همین امر نیز موجب افزایش آرای مردمی نسبت به وی و حزب متبوعش خواهد بود.
*** مسایل منطقه ای
از عوامل مهم و تاثیر گذار دیگر در روند انتخابات آینده ترکیه، مواضعی است که اردوغان در رابطه با مسایل منطقه از جمله مسایل مربوط به فلسطین و رژیم صهیونیستی و به طور کلی وقایع مربوط به غزه و تظاهرات بازگشت فلسطینیان در هفته های اخیر اتخاذ کرده است.
بیش از 98 درصد مردم ترکیه مسلمان هستند که بسیاری از آنها نسبت به سرنوشت فلسطینیان حساس بوده و همین امر موجب همراهی بیشتر مسئولان دولتی با مردم در موضوع مربوط به فلسطین و سرزمین اشغالی شده است.
هر چند روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی به صورت عادی در جریان است و فقط در مقاطعی دچار فراز و فرودهایی از جمله کاهش سطح دیپلماتیک از سفیر به کاردار بوده، اما عموم مردم این کشور دیدی بسییار منفی نسبت به رژیم صهیونیستی داشته و احساسات ضد صهیونیستی در ترکیه بسیار قوی و ریشه دار است.
بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که جهت گیری های اخیر اردوغان به خصوص در تجمعات انتخاباتی و تبلیغاتی وی علیه اقدامات رژیم صهیونیستی و نیز مخالفت با انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس، توانسته میزان محبوبیت وی را نزد مردم ترکیه افزایش دهد به طوری که این میزان پس از تحولات اخیر در سرزمین های اشغالی و مواضع تند اردوغان علیه کشتار تظاهرکنندگان فلسطینی از سوی رژیم صهیونیستی از 38 درصد به حدود 54 درصد رسید.
این آمار نشان می دهد که اردوغان توانسته است به خوبی با بهره گیری از فضای موجود و نیز درک درست از مواضع مردم کشورش علیه اسرائیل، ضمن اعلام مواضع قاطع علیه رژیم صهیونیستی، با خواست مردم کشورش در برابر 'اسرائیل' همسو شود. بدون تردید این مواضع موجب افزونی آرای وی در انتخابات نیز شده و شانس اردوغان را برای ادامه ریاست جمهوریش را در آینده نیز افزایش می دهد.
