حسن عابدینی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی اختصاصی به تشریح مذاکره کره شمالی با آمریکا پرداخت.
متن این یادداشت به شرح زیر است:
تحولات در شبه جزیره کره ریشه دیرینه دارد؛ آمریکا از سال 1945 که جنگ جهانی دوم پایان یافت به عنوان یک قدرت بحران آفرین در شرق آسیا به ویژه شبه جزیره کره حضور پیدا کرده است. این منطقه از چند نظر ظرفیتی را برای به وجود آمدن بحران دارد. اولین موضوع مربوط به اختلافات تاریخی است به دلیل اینکه از سال 1905 شبه جزیره کره توسط قوای ژاپن اشغال شد و پیش از پایان جنگ جهانی دوم این کشور قوای خود را از شبه جزیره کره خارج کرد. همین موضوع دلیل اختلاف میان ژاپن و این شبه جزیره است. نکته دوم اختلاف گسترده میان کره شمالی و جنوبی است که از 1948 طی یک جنگ به دو کشور مجزا تقسیم شدند و در نهایت نکته سوم جنگی است که در طول 1950 تا 1953 رخ داد که صدها هزار نفر جان خود را در این جنگ از دست دادند. طی این نبرد نظامی چین در حمایت از کره شمالی و آمریکا در حمایت از کره جنوبی وارد این جنگ خانمان سوز شدند.
موضوع بعدی که سبب ایجاد اختلاف در این منطقه و بحران خیزی در آن می شود مربوط به اختلافات مرزی و سرزمینی است. چین بر سر جزیره موسوم به سنکاکو با ژاپن اختلاف نظر دارد چرا که توکیو اعتقاد دارد مالکیت جزیره از آن ژاپن است، همچنین ژاپن و روسیه نیز بر سر چهار جزیره شمالی توکیو که پیش از آغاز جنگ جهانی دوم توسط اتحاد جماهیر شوروی اشغال شده بود درگیر هستند، از سوی دیگر ژاپن و کره جنوبی نیز بر سر جزیره ای با نام دوکسو اختلاف دارند؛ علاوه بر وجود چنین اختلافاتی، وجود تعارضات ایدئولوژیک نیز مزید بر علتی برای اختلافات جدی در شرق آسیا است. در حالی که پیونگ یانگ اندیشه سوسیالیستی را دنبال می کند اما کره جنوبی متمایل به اردوگاه غرب و لیبرالیستی فکر می کند. در کنار تمام این تضادها منافع اقتصادی نیز از مولفه های دیگری است که باید به آن اشاره کرد، زیرا کره جنوبی، شمالی و ژاپن به لحاظ روابط گمرکی و تجاری دچار اختلافات گسترده هستند.
اختلاف بر سر چتر امنیت هسته ای آمریکا که کره جنوبی و ژاپن را در بر می گیرد از مواردی است که باید در بعد امنیتی به آن اشاره کرد و کره شمالی همواره از این مسئله ابراز نگرانی کرده است، همچنین حدود هشتاد هزار نظامی آمریکایی در ژاپن و کره جنوبی مستقر هستند که این موضوع توجه چین، روسیه و پیونگ یانگ را به خود جلب کرده است، از سوی دیگر وجود مداخله گری هایی از سوی واشنگتن آتش اختلاف را بین دو کره افزوده است به طوری که از سال 1950 این اختلافات بسیار گسترده تر شده است.
تا به امروز رهبران دو کره در سه مرحله با یکدیگر دیدار کرده‌اند. کیم دانگ جونگ در سال 2000 میلادی، رومو هیون در سال 2007 و در نهایت مون جائه این در سال 2018 تعامل دیپلماتیک با همسایه شمالی را امتحان کردند، لذا این اولین بار نیست که کره شمالی و جنوبی در مسیر تنش زدایی حرکت می کنند و باید به این نکته توجه کنیم که دو همسایه شمالی و جنوبی همواره به کاهش تنش تمایل داشته اند، اما عوامل و مولفه های خارجی مانع از این امر شدند.
در کل چند موضوع اساسی شامل چتر امنیتی آمریکا در منطقه، جزیره عاری از سلاح هسته‌ای و در نهایت مانورهای نظامی مشترک بین آمریکا و متحدان منطقه ای آن حساسیت پیونگ یانگ را در منطقه بر انگیخته است. این موارد را پیونگ یانگ تهدیدی علیه امنیت ملی خود تفسیر می کند. با توجه به این موارد از سال 1992 کره شمالی با آمریکا برای کاهش تنش وارد مذاکره شد و در نهایت در سال 1994 قرار شد واشنگتن دو راکتور آب سبک و سالانه 500 هزار بشکه نفت به کره شمالی ارسال کند، اما در سال 2003 آمریکا را متهم کرد به تعهداتش پایبند نبوده که در پی آن کره شمالی از ان پی تی خارج شد و آزمایش های خود را از سر گرفت. با وجود تمام این تفاسیر و در همین سالها مقامات ارشد آمریکایی از کره شمالی دیدن کردند برای مثال در سال 1994 مادلین آلبرایت وزیر امور خارجه وقت آمریکا، 2000 میلادی جیمی کارتر و در 2009 بیل کیلینتون از پیونگ یانگ دیدن کردند. بنابراین این رفت و آمدها و تلاش برای کاهش تنش از زمانهای دور وجود داشته‌است.
اما بدعهدی های آمریکا موجب بازگشت کره شمالی به برنامه هسته ای شد و تصمیم گرفت از موضع برابر با آمریکا وارد مذاکره شود، لذا شروع به آزمایش بمب اتمی و موشک های دوربرد کرد که در نهایت در شهریور ماه سال گذشته به صراحت اعلام کرد با موشک هایی که دارای برد 8 هزار کیلومتر هستند و آزمایش موفقیت آمیز بمب اتمی و هیدروژنی به آستانه بازدارندگی هسته‌ای دست یافته‌است، بنابراین آماده مذاکره با آمریکا در یک شرایط برابر شد.
اما در مورد تعلیق برنامه هسته ای این کشور باید گفت سایت هسته‌ای پونگی ری که پیونگ یانگ اعلام کرده می خواهد آن را تعلیق کند از شش ماه پیش کارکرد خود را از دست داده بود. آزمایش های مکرر هسته ای در تونل های کوه پونگی ری و اعماق زمین باعث شد دانشمندان هسته ای اعلام کنند این کوه به سندرم کوهستان خسته تبدیل شده است و امکان انجام آزمایش جدید در آن وجود ندارد، ولی اینکه کلید خوردن مذاکره پیونگ یانگ-واشنگتن چه تاثیری بر روند اجرای برجام خواهد گذاشت به این موضوع ارتباط پیدا می کند که کره شمالی تجربه دو دور مذاکره ناموفق با آمریکا را داشته است بنابراین لازم نیست نگاهی به برجام هم داشته باشد چراکه تمام دنیا نسبت به بدعهدی آمریکا اتفاق نظر دارند.
