در حالی که "دونالد ترامپ" رئیس جمهور آمریکا به محور سعودی و قطر برای پایان اختلافات خود سه هفته مهلت داده است این سوال مطرح است که آیا شرایط برای پاسخگویی به خواست او و گرفتن پاسخ مثبت فراهم است؟
صبر ترامپ از متحدان عرب خلیج فارس سرآمده است
به عبارت بهتر بیشتر خبرهایی که از واشنگتن درز کرده است، حاکی از این است که صبر ترامپ از متحدان عرب در منطقه خلیج فارس و اختلافاتشان سر آمده است و به قطر و چهار کشور تحریم کننده آن برای پایان بحران روابط در طول سه هفته، هشدار داده است تا تمام تلاش ها یکپارچه شده و به مقابله با نفوذ ایران بپردازند.
متن رسمی گفت و گوهای تلفنی ترامپ با ملک "سلمان بن عبدالعزیز" پادشاه سعودی و شیخ محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی از هرگونه "لحن قاطع" یا رویکرد تهدید آمیز به دور بود و همین وضعیت در مورد دیدارهای ترامپ با "محمد بن سلمان" ولیعهد سعودی و نیز شیخ "تمیم بن حمد" امیر قطر نیز حاکم بود، با این حال روشن است آمریکا احساس نگرانی می‌کند و پنهان کردن این نگرانی سخت است.
ضرب الاجل حساب شده ترامپ به عرب‌ها
به هر حال تعیین مهلت سه هفته‌ای برای پایان بحران محور سعودی و قطر تصادفی نیست، زیرا ترامپ عزم خود را برای لغو توافق هسته‌ای جزم کرده است و پس از آن به تشدید مواضع علیه این کشور متوسل خواهد شد که شامل تحریم‌های اقتصادی و چه بسا اقدامات نظامی باشد و در نظر دارد متحدان عرب آمریکا در این خصوص مهم ترین نقش را ایفا کنند.
موانع پاسخ مثبت عرب‌ها به ترامپ چیست؟
به نظر می‌رسد پاسخگویی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به درخواست‌های ترامپ دشوار باشد، زیرا چهار کشور تحریم کننده قطر شامل عربستان، امارات متحده عربی، مصر و بحرین بر اساس در پیش گرفتن راهبرد طولانی مدت در برخورد با قطر برنامه‌ریزی کرده‌اند و این طرح مبتنی بر تشدید تحریم علیه دوحه است.
در همین ارتباط تصمیم عربستان به ایجاد کانال دریایی در مرز با قطر تحت عنوان کانال "سلوی" و تبدیل قطر به یک جزیره تنها و نیز پایان ارتباط زمینی آن با جزیره العرب یکی از بارزترین نشانه های اجرای عملی این راهبرد است.
در مقابل قطر نیز در حال هماهنگی با شرایط تحریم و جلوگیری از بروز شوک و مسائل غیرمنتظره حاصل از این تحریم است، اما در پرتو تنش روابط آمریکا و ایران و جنگ سرد بین دو طرف رهبران قطر سخت بتوانند به ادامه روابط ائتلافی با تهران ادامه داده و خارج از ائتلاف جدید آمریکایی عربی بمانند.
مرحله پس از باج خواهی ترامپ از متحدان عرب در حال شکل گیری است
از سوی دیگر ترامپ پس از آنکه مرحله جمع آوری پول و باج خواهی از کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس را از طریق معاملات تسلیحاتی ده‌ها میلیارد دلاری به پایان رساند، اکنون در حال طراحی مرحله بعدی است که همان تبدیل این کشورها به سرپیکان در جنگ آینده و احتمالی علیه ایران است.
به نظر می‌رسد درخواست‌های ترامپ شامل حل و فصل اختلافات بین متحدان عرب و یکپارچه کردن مواضع خود در مهلت تعیین شده با پاسخ مورد انتظار او روبرو نشود و شاید چگونگی تعامل عربستان و متحدانش با تمیم بن حمد در جریان شرکت او در نشست سران عرب آزمون بزرگی در این خصوص باشد.
جای خالی حل و فصل بحران با قطر در نشست دمام
این نشست در حالی قرار است در شهر "دمام" عربستان سعودی برگزار شود که بحران روابط با قطر و حل و فصل آن در جدول کاری آن گنجانده نشده است.
به هر حال شورای همکاری خلیج فارس که در طول 36 سال گذشته نمونه همکاری منطقه‌ای بود، از هم پاشیده است و دیگر به همان شکل زمان تاسیس نیست و در این میان فشارهای ترامپ یا فریادهایش نتیجه ای ندارد و شاید او اولین کسی باشد که با این واقعیت روبرو شد.
