پشت صحنه ارتباط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی هر چیزی میتواند باشد، اما ارتباط آشکار آنها نیز سیستمی پیچیده دارد. به همین دلیل اظهارات «محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی در مصاحبه با روزنامه آمریکایی آتلانتیک باید با توجه به این ارتباط تحلیل شود.
از محمد بن سلمان پرسیده شد آیا یهودیها حق دارند که حداقل در بخشی از سرزمینشان دولت تشکیل دهند؟ او در پاسخ گفت: «به نظر من هر کسی در هر جای جهان حق دارد در صلح در کشور خود زندگی کند. از نظر من فلسطینیها و اسرائیلی حق دارند سرزمینی برای خودشان داشته باشند». او در ادامه افزود: «اما ما باید توافق صلحی تنظیم کنیم که ثبات و روابط عادی بین آنها (فلسطین و اسرائیل) را میسر کند».
به رسمیت شناختن موجودیت رژیم صهیونیستی آن هم از سوی یکی از سران ارشد کشورهای عرب امری نادر است. البته این امر بیسابقه نیست و مصر و اردن نیز به نوعی روابط صلح آمیزی با رژیم صهیونیستی دارند.
برخی بر این باورند که طرح صلح منطقهای عربستان که ۱۶ سال پیش ارائه شد نقطه عطفی در چشمانداز این کشور بود. این طرح در یک دهه گذشته چندین بار مورد بحث قرار گرفته و احتمالاً تنها طرحی است که ممکن است اساس یک توافق ماندگار باشد.
محمد بن سلمان به خشونتهای اخیر در نوار غزه هیچ اشارهای نکرد. اما پدر او -ملک سلمان- در تماسی تلفنی با رئیس جمهور آمریکا بر موضع ثابت عربستان درباره مسئله فلسطین و حقوق قانونی مردم فلسطین برای داشتن یک کشور مستقل که پایتخت آن اورشلیم باشد، تاکید کرد. البته صحبتهای ملک سلمان اظهارات پسرش در مصاحبه مذکور را نقض نمیکند.
برای توضیح روابط عربستان و رژیم صهیونیستی باید به شرایط موجود توجه کرد. این دو رژیم همیشه نگران ضعف دولت اوباما برای مقابله با پیشرفت ایران در منطقه بوده اند. ریاض و تل آویو مخالف توافق هستهای ایران بوده اند و هر دو خواستار اقدامات سختگیرانهتر برای مقابله با افزایش نفوذ تهران هستند.
رژیم صهیونیستی هیچ فرصتی را برای اشاره به عمیق شدن ارتباطش با ریاض از دست نمیدهد. اما عربستان در این خصوص محتاطانهتر عمل میکند. با این حال اظهارات محمد بن سلمان و صدور مجوز پروازهای تل آویو برای عبور از حریم هوایی عربستان نشان دهنده تغییرات ملموس در رویکرد ریاض است.
اما آیا این ارتباط تصدیق گفته «دشمن دشمن من دوست من است» است؟ روابط عربستان و رژیم صهیونیستی تا چه حد عمیق است؟ آینده این ارتباط چگونه خواهد بود؟
شاهزاده سلمان قصد دارد تغییرات اساسی در عربستان ایجاد کند. برخی او را مسئول جنگ خشونت آمیز یمن میدانند، اما نهایتا او برای رسیدن به اهدافش به زندگی در صلح نیاز دارد. خصومتهای قدیمی باید کنار گذاشته شوند و مشاجرههای رژیم صهیونیستی و فلسطین باید خاتمه یابد.
پس نتیجه این است که روابط رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی تنها برای مقابله با تهران یا نفوذ بر دولت ترامپ نیست. اما رسیدن به اهداف بزرگتر به چگونگی پیشرفت طرحهای اصلاحاتی محمد بن سلمان بستگی دارد.