سردرگمی ناظران بیرونی در برابر خبر تعطیلی دولت فدرال آمریکا قابل درک است. واقعا چه شده و چه طور چنین اتفاقی افتاد؟
به گزارش بی. بی. سی، یک لایحه بودجهای - که در ادبیات سیاسی آمریکا به عنوان لایحه تخصیص مصطلح است - باید تا نیمه شب جمعه، ۱۹ ژانویه، در کنگره تصویب میشد و به امضای دونالد ترامپ میرسید. این اتفاق نیفتاد و دولت فدرال عملا کرکرهها را پایین کشید.
اما این اتفاق سابقه دارد و دولت فدرال آمریکا چندین بار تعطیل شده است. آخرین نمونه مشابه، سال ۲۰۱۳ بود که مخالفت جمهوریخواهان دولت آمریکا را ۱۶ روز تعطیل کرد. جمهوریخواهان خواستار آن بودند که بودجه مصوبه نظام بهداشتی درمانی باراک اوباما محدود شود یا آن که اجرای آن به تعویق بیفتد.
در نتیجه برخی اماکن ملی و پارکها بسته شدند و دولت صدها هزار نفر از کارکنانش را به مرخصی بدون حقوق فرستاد. برای پاسبانی مرز ۹ هزار کیلومتری آمریکا با کانادا تنها یک نفر سر پست باقی ماند.
دولت فدرال دو بار هم در سالهای ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ در دوران بیل کلینتون تعطیل شد. پیش از آن هم یک بار در سال ۱۹۷۸ دولت فدرال به مدت ۱۸ روز تعطیل بود.
اما این اولین باری است که تعطیلی دولت فدرال در حالی رخ میدهد که هم در کنگره، اکثریت سنا و مجلس نمایندگان در اختیار یک حزب است و هم رئیسجمهور از همان حزب آمده: حزب جمهوریخواه.
تدوین بودجه کار که بود؟
خیلی وقت بود که مقامها به تصویب بودجه کامل برای کل سال مالی ۲۰۱۸ (تا اکتبر) امیدی نداشتند.
آنچه که روز جمعه به تصویب نرسید میتوانست دولت فدرال را تا ۱۶ فوریه (کمتر از یک ماه دیگر) از نظر بودجهای سر پا نگه دارد و آن موقع دوباره ماجرا از سر گرفته میشد.
این طرح بودجهای را رهبران حزب جمهوریخواه در کنگره تدوین کردند و در آن مشوقهایی هم گذاشتند که مخالفت با بودجه دشوارتر شود و نمایندگان و سناتورها بیشتر به رای دادن به آن ترغیب شوند.
چند قلم مالیاتهای بهداشتی و درمانی که مخالفان زیادی در افکار عمومی داشتند در این لایحه تعلیق شدند.
برنامه بیمه سلامت کودکان هم، که خانوادههای کم درآمد را تحت پوشش دارد، در آستانه ته کشیدن بودجهاش به طور کامل برای شش سال دیگر تمدید میشد.
اما این مشوقها اشتیاق لازم را ایجاد نکردند و کنگره طرح ارائه شده را تصویب نکرد.
آیا چشمانداز تصویب بودجه روشن نبود؟
روز چهارشنبه به نظر میرسید که جمهوریخواهان برنامه مشخصی دارند.
آنها (با اکثریتی که دارند) میخواستند بودجه موقت را با مشوقهایش در مجلس نمایندگان و با وجود مخالفت کامل نمایندگان تصویب کنند و بعد مصوبهای را برای تایید به مجلس سنا ببرند که دموکراتها را در موقعیت سختی میگذاشت که در صورت رای ندادن به بودجه، عملا جلوی تامین مالی کمک به کودکان فقیر را میگرفتند و دولت را به تعطیلی میکشاندند.
اما از روز پنجشنبه مشکلات شروع شد.
دونالد ترامپ در توییتی اعلام کرد برنامه بیمه سلامت کودکان بدون حمایت او در این طرح بودجه موقتی گنجانده شده است. پس از آن کاخ سفید به تقلا افتاد تا توضیح بدهد آقای ترامپ همچنان پشتیبان طرح بودجه موقت است.
بودجه موقت در مجلس نمایندگان تصویب شد، اما چند سناتور جمهوریخواه اعلام کردند به آن رای مخالف میدهند.
سناتورهای دموکرات هم اعلام کردند رای کافی را دارند که حتی بدون رای جمهوریخواهان جلوی تایید مصوبه مجلس نمایندگان را بگیرند.
در نهایت لایحهای که به ۶۰ رای موافق نیاز داشت، با رای ۵۰ به ۴۹ متوقف شد.
موانع و مسایل مهم دیگر؟
میتوان به اینها اشاره کرد:
توافق جامعی درباره امور مهاجرتی از جمله درباره سیاست تاخیر در اخراج مهاجرانی که در سن پایین به طور غیرقانونی به آمریکا رفتند. (مهم برای دموکراتها)
افزایش تدابیر مرزبانی، تغییر نظام مهاجرتی و بودجه برای ساخت دیوار مرزی با مکزیک (مهم برای آقای ترامپ)
افزایش بودجه نظامی (مهم برای تندروهای حامی جنگ و اقدامات دفاعی، معروف به بازها)
بودن، (یا نبودن) هر کدام از این موارد رای موافق برخی نمایندگان را منفی میکرد.
حالا چه خواهد شد؟
بسیاری از نهادهای دولت فدرال بسته میشوند و احتمالا کارکنان آنها به مرخصی اجباری میروند.
خدمات ضروری و اضطراری مانند امنیت ملی و ناوبری هوایی همچنان به کارشان ادامه میدهند.
جیم ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، میگوید نیمی از کارکنان وزارتخانه او سر کار نخواهند رفت و برخی اقدامات تعمیر و نگهداری، آموزش و گردآوری اطلاعات باید متوقف شود.
ممکن است که پارکها و اماکن ملی هم بسته شوند، اتفاقی که در سال ۲۰۱۳ واکنش شدید افکار عمومی را به دنبال داشت.
گزارشها حاکی از آن بود که دولت دونالد ترامپ در آستانه رایگیری تدابیری در نظر گرفته بود تا اگر بودجه تصویب نشد بتواند پارکها را باز نگه دارد.
احتمال آن هست که بررسی ویزا و صدور گذرنامه نیز به تعویق بیفتد.