رمزگشایی از صندوقچه اسرار آقای رئیس جمهور/عکس

«عبدالفتاح السیسی» رئیس جمهوری مصر، روز جمعه (18 ژانویه)، سرلشگر «خالد فوزی» رئیس سازمان اطلاعات این کشور را برکنار کرد.

السیسی در حکمی، سرلشگر «عباس کامل» مدیر سابق دفترش را سرپرست سازمان اطلاعات قرار داد که تا تعیین رئیس جدید، امور این نهاد مهم را بر عهده بگیرد.

عباس کامل را صندوقچه اسرار عبدالفتاح السیسی می‌دانند؛ کسی که رسانه‌های مصری او را «یار غار» السیسی توصیف می‌کنند. او از زمان فعالیت السیسی در دستگاه اطلاعات نظامی تا وزارت دفاع تا ورود به کاخ ریاست جمهوری، از همراهان نزدیکش بوده است.

اولین ظهور علنی عباس کامل در کنار السیسی قبل از مراسم ادای سوگند ریاست جمهوری بود. زمانیکه فایلی صوتی از السیسی با «یاسر رزق» روزنامه‌نگار مصری به بیرون درز کرد و در آن از السیسی سؤال شد که تعداد کشته‌های حادثه (معروف) میدان «رابعة» چندتاست، او پاسخ داده بود «از عباس بپرسید».

در مصر می‌گویند، عباس کامل ناشناس باقی خواهد ماند همانطور که مرد پُشت سر «عمر سلیمان» رئیس وقت دستگاه اطلاعات مصر (در زمان حسنی مبارک) همیشه ناشناس باقی ماند. گفته‌ می‌شود، عباس کامل، موتور محرکه السیسی است.

رسانه‌های مصری، عباس کامل را مردم دوم نظام کنونی مصر می‌دانند کسی که مخزن‌الاسرار السیسی، یار غار و ناصح امین اوست.

عباس کامل، مدیر دفتر السیسی

انحصار قدرت در حلقه نزدیکان السیسی

«مجدی شندی» سردبیر هفته‌نامه «المشهد» در خصوص سرپرستی عباس کامل در سازمان اطلاعات مصر می‌گوید، با این تغییر، قدرت در دست دایره نزدیک به رئیس جمهور، محصور شده است.

بیشتر بخوانید:بازداشت استاندار استان المنوفیه مصر به اتهام فساد

شندی به شبکه الجزیره گفت:‌ این تصمیم السیسی، به معنای آشکار شده دل‌نگرانی او از سازمان اطلاعاتی است که تلاش می‌کند مصر را در برابر تغییرات ناگهانی حفظ کند.

به گفته این تحلیلگر مصری، شاید این تغییر در سازمان اطلاعات مصر، نشانه تغییر در دیگر نهادهای حاکمیتی مصر باشد که دیرزمانی است ثبات داشته است. شاید هم این تصمیم عجولانه اتخاذ شده باشد و شاید روزهای آینده آبستن تحولاتی مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری باشد.

بسته ماندن حلقه مدیریتی در مصر به دور از دموکراسی

«جمال الجمل» نویسنده و روزنامه‌نگار مصری نیز در گفت‌وگو با الجزیره، گفت که تغییر در دستگاه اطلاعاتی مصر، «استمرار افراطی سیاست السیسی در اداره کشور است که کاملا به دور از هر گونه تحول دموکراتیک و مدیریت کشور از طریق نهادهای آن است».

به گفته جمال الجمل، «شاید بتوان این شیوه رئیس جمهور مصر را "تیم حاکمه" نامید که تلاش می‌کند "حلقه تنگ سلطه‌جو بر کل نهادهای دولتی مصر را وراثتی و آن را به پادگانی نظامی تبدیل کند که از یک شخص واحد دستور می‌گیرد».

این روزنامه‌نگار مصری به الجزیره گفت که «تحولات اخیر در مصر او را به یاد تلاش برای ترور عمر سلیمان رئیس وقت دستگاه اطلاعات در روزهای نخستین انقلاب ژانویه (2011) می‌اندازد که بعد از آن انگشت‌های اتهام را به سوی برخی طرف‌ها و مردان او در دستگاه اطلاعات گرفتند تا آنان را از گرداگرد سلیمان حذف کنند».

تخریب عامدانه دستگاه اطلاعات

«سلیم عزوز» روزنامه‌نگار مصری در گفت‌وگو با الجزیره می‌گوید، «السیسی از زمان رسیدن به ریاست جمهوری، روند تخریب عامدانه‌ای را در دستگاه اطلاعات در پیش گرفته که در نتیجه آن تاکنون 73 وکیل سازمان بازنشسته شده‌اند؛ امری که نشان‌دهنده حساسیت او و عدم اعتمادش به این سازمان است».

عزور، برکناری رئیس سازمان اطلاعات مصر و تعیین عباس کامل به جای او را «مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری مصر» می‌داند و می‌گوید که اینکه فردی مثل عباس کامل از خارج از دستگاه اطلاعاتی در رأس آن گذاشته می‌شود نشان‌دهنده میزان نگرانی السیسی از دستگاه اطلاعات بخصوص بعد از افشای فایل صوتی اخیر (از یکی از افسران دستگاه اطلاعات نظامی) است.

به گفته این روزنامه‌نگار مصری، نوعی رقابت میان سازمان اطلاعاتی مصر با سازمان اطلاعات نظامی این کشور است که از زمان انقلاب ژانویه 2011 آغاز شده اما السیسی زمانیکه مدیر اطلاعات نظامی بود،‌ آن را به دلیل نزدیکی‌اش به ارتشبد حسین طنطاوی فرمانده شورای نظامی که مدتی هم مدیریت کشور را بر عهده داشت، مهار کرده بود.

اوایل ژانویه فایلی صوتی از سرهنگ «اشرف الخولی» عضو دستگاه اطلاعات نظامی مصر منتشر شد که او با اصحاب رسانه و هنرمندانی تماس گرفته و از آنان خواسته بود که افکار عمومی را برای همراهی با طرح دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا علیه قدس و انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس، آماده کنند؛ هر چند تمام کسانی که نامشان در گزارش «روزنامه نیویورک تایمز» در این خصوص آمده بود، دریافت هرگونه تماس تلفنی از افسر اطلاعات نظامی را تکذیب کردند.

کشمکش دستگاه اطلاعات نظامی با سازمان اطلاعات

وبگاه خبری «عربی 21» در گزارشی در این خصوص به نقل از منابع مطلع نوشته است که هنرمندان و روزنامه‌نگارانی که اسمشان در گزارش روزنامه آمریکایی آمده است، تنها بخش کوچکی از کسانی هستند که با دستور مقامات نظامی مصر افکار عمومی را به دلخواه آنان هدایت می‌کنند که همه در نهایت از عباس کامل مرد شماره دو نظام مصر دستور می‌گیرند.

شماری از ناظران سیاسی، تحولات رخ داده در دستگاه اطلاعات را ناشی از کشمکش و رقابت دستگاه اطلاعات نظامی با سازمان اطلاعات مصر می‌دانند. آنان معتقدند که برکناری فوزی از سازمان اطلاعات نشان‌دهنده صحت فایل صوتی است که روزنامه نیویورک تایمز محتوای آن را منتشر و شبکه «مکملین» (شبکه معارض دولت مصر) آن را پخش کرد و نشان داد که دستگاه اطلاعات نظامی در پی سیطره بر رسانه‌های مصر و حذف نقش سازمان اطلاعات است.

«عربی 21» به نقل از «الجریده» کویت نوشت که السیسی تغییرات وسیعی در سازمان اطلاعات ایجاد می کند تا نهادهای حاکمیتی را در مرحله کنونی به سود خود، سامان دهد.

این سایت به نقل از روزنامه الاخبار لبنان هم نوشت که یکی از علل تأخیر السیسی در بازچینی مهره‌ها به دلیل منصرف شدن او از تغییر برخی گزینه‌ها و سبک‌سنگین کردن او درباره چندین شخصیت است تا اینکه بزودی در خبری رسمی این تغییرات را اعلام کند.