روزنامه اینترنتی «وزگلیاد» در تحلیلی نوشته است: ایام تعطیلات سال نو میلادی در روسیه با یک تاریخ مهم همزمان بود و آن هجدهمین سالگرد ریاست جمهوری "ولادیمیر پوتین" بود. هرچند پوتین در ماه مارس سال 2000 برای نخستین بار بعنوان ریاست جمهوری انتخاب شد، ولی دقیقا در تاریخ 31 دسامبر سال 1999 رسما از سوی "بوریس یلتسین" به سمت کفیل ریاست جمهوری روسیه منصوب گردید.
البته این تاریخ بطور رسمی اعلام و یا بزرگداشت نمی شود، ولی این سالگرد بهانه ای شده تا به دستاوردهای 18 سال اخیر در روسیه نگاهی دوباره شود. برای اینکه در طول این مدت روسیه موفق شده تا نام خود را بار دیگر در جهان مطرح و سطح تولیدات صنعتی خود را به دو برابر افزایش دهد.
روسیه در 18 سال گذشته چه تغییراتی کرده است؟
"دمیتری پسکوف" سخنگوی کاخ کرملین در آخرین روزهای ماه دسامبر در نتیجه گیری از سال 2017 به نکته ای اشاره کرد که تنها به سال گذشته مربوط نشده و نمی توان با این واقعیت مخالفت کرد و آن توسعه اقتصادی روسیه، بعنوان مهمترین موفقیت روسیه طی 20 سال گذشته بود، بطوریکه در پایان 10 ماه نخست سال قبل، رشد تولید ناخالص داخلی در کشور 1،6 درصد بوده است.
سال 2018 در وهله نخست، سال انتخابات مهم در سطح فدرال است و به همین دلیل بسیار مهم است که نگاهی عمیق تر به گذشته ای دور از تنها سال 2017 داشت. برای مثال بررسی کرد که چه دستاوردها و تغییرات مثبتی در روسیه از زمانی که ریاست جمهوری در این کشور بر عهده ولادیمیر پوتین گذاشته شده، بدست آمده است.
اقتصاد روسیه طی 18 سال رکوردهای مهمی برجای گذاشته است
البته همه می دانیم که طی سالهای اخیر اقتصاد روسیه با مشکلات نسبتا جدی در رابطه با تحریمهای ضدروسی آمریکا و اتحایده اروپا مواجه بوده و همچنین دچار بحران مالی شده که عواقب آن همچنان نیز دیده می شود. ولی مسئله مهم آن است که روسیه توانسته بر بخش قابل توجهی از این بحران فایق آید، به رژیم تحریمهای غربی عادت کرده و پیشرفت جدی اقتصادی، هرچند کوتاه مدت، کاملا آشکار است.
لازم است تا دو شاخص اقتصادی را برجسته نمود که برای روسیه در دهه 90 بسیار دردناک بود: بدهیهای سنگین و تورمی که پایین نمی آمد. طی 18 سال گذشته در این جهت گیریها موفقیت های زیادی حاصل شده است: بدهی دولت روسیه در این مدت نزدیک به 23 برابر کاهش یافته و از بیش از 69 درصد تولید ناخالص ملی در سال 2000 به 3 درصد در سال 2016 رسید. بر تورم نیز غلبه شده است: اگر در سال 2000 تورم 20،2 درصد بود، در سال 2006 برای نخستین بار در تاریخ روسیه بعد از اتحاد جماهیر شوروی به کمتر از 10 درصد رسید و در تاریخ 4 دسامبر سال 2017 دوباره یک رکورد دیگر بر جای گذاشته و به رقم 2،5 درصد رسیده است.
موفقیت در کاهش بیکاری حتی در مقایسه با اتحادیه اروپا
سطح بیکاری در روسیه طی 18 سال گذشته کاهش یافته است. این شاخص از 10،6 درصد به 5،2 درصد جمعیت فعال روسیه کاهش یافت که کمترین میزان در تاریخ روسیه امروزی بشمار می رود. برای مقایسه باید اشاره کرد که سطح بیکاری در اتحادیه اروپا طی سالهای اخیر یک بحران و حدود 7،4 درصد بوده، در منطقه نفوذ یورو 8،8 درصد، در فرانسه 9،7 درصد، در اتریش 9،4 درصد، در ایتالیا 11،1 درصد، در اسپانیا 19،36 درصد، در مونته نگرو 20 درصد و در یونان 21 درصد بوده است.
در عین حال روسیه موفق شده است تا ذخایر طلای خود را افزایش دهد (میزان این ذخایر محرمانه بوده و اعلام نمی شود). در این مدت ذخایر ارزی روسیه هم بیش از 30 برابر افزایش یافته و از 12 میلیارد به 378 میلیارد دلار رسیده است.
بهبود وضعیت اقتصادی به رشد جذب سرمایه نیز کمک زیادی کرده است. حتی در شرایط دشوار دوران تحریمهای چند سال اخیر، حجم جذب سرمایه بیش از 2،5 برابر افزایش داشته است.
اگر این شاخص های برای برخی افراد انتزاعی باشند، ولی چه چیز می تواند واقعی تر از رشد صنعتی یک کشور باشد؟ رشد صنعتی در روسیه از سال 2000 الی 2017 بسیار قابل توجه بوده، صنایع روسیه افزایش تولید 55،4 درصدی را نشان داده است.
روسیه دوباره مقام بزرگترین صادرکننده گندم جهان را بدست آورد
عرصه کشاورزی روسیه نیز البته با سرعت کمتری از این توسعه جا نمانده است. برداشت دانه های غلات در روسیه تقریبا دو برابر شده و از 65،4 میلیون تن در سال 2000 به 140 میلیون تن در سال 2017 رسیده است. ضمن اینکه نتیجه برداشت سال گذشته در طول 40 سال گذشته یک رکورد برجای گذاشته است. روسیه بار دیگر مقام بزرگترین صادرکننده گندم در جهان را به خود اختصاص داده و موقعیت قبلی خود بعنوان یکی از تامین کنندگان اصلی نانهای صنعتی جهان که قبل از جنگ جهانی اول در اختیار داشت را دوباره بدست آورد.
روسیه در زمینه پرورش دام نیز موفقیتهای جدی بدست آورده: تولید گوشت خوک در این کشور تقریبا دو برابر، تولید تخم مرغ 1،3 برابر و تولید انواع گوشت ماکیان 6 برابر شده است.
انجام موفقیت آمیز اصلاحات نظامی و تغییر چهره ارتش روسیه
همانطور که "دمیتری آبزالوف" رئیس مرکز ارتباطات راهبردی روسیه به این روزنامه توضیح داده است: طی 18 سال گذشته موفقیتهای اقتصادی، به ویژه در عرصه صنایع دفاعی، کمک زیادی به مدرنیزه سازی نیروهای مسلح روسیه نموده است. علاوه بر افزایش کمک هزینه های نظامی و سطح کلی مخارج ارتش، اصلاحات اساسی نیز در نیروهای مسلح صورت گرفته و ارتش روسیه به تجهیزات و فناوریهای جدید بسیاری مجهز شده است. بطور خاص، تنها در سال 2017 سطح مدرنیزه سازی ارتش 62 درصد بود. در نتیجه این اقدامات ارتش سوریه چهره کاملا تازه ای یافته که در سطح جهانی کاملا واضح است، بخصوص بعد از عملیات موفق روسیه در مبارزه با تروریستها در سوریه.
موفقیت آشکار روسیه در توسعه فناوریهای اطلاعات
یکی دیگر از عرصه های موفق توسعه فناوریهای اطلاعات، بویژه طی چند سال اخیر است. سطح بالای برنامه نویسان روسی در مسابقات بین المللی تایید کننده این مسئله است. در سال 2016 روسیه مقام سوم را در المپیاد جهانی در زمینه برنامه ریزی بدست آورد.
این کارشناس یادآور شده است: توسعه بخش فنارویهای اطلاعاتی (IT) برای روسیه، اولا در سایه پیشرفت علوم پایه و توسعه مدارس فنی و دوما به خاطر توسعه فعال بازارهای داخلی و دسترسی شرکتهای روسی به بازارهای جهانی و سوما به خاطر توسعه بالای زیرساختارهای لازم در این عرصه، از جمله تامین سراسری استفاده از کامپیوتر، ممکن گردید.
خارج شدن از بحران جدی جمعیتی در روسیه
یکی از عرصه های مهم در حیات کنونی روسیه، سیاست جمعیتی است و به نظر می رسد که موفقیت مسکو در این زمینه، کمتر از عرصه اقتصادی نبوده است. همه شکاف جمعیتی بوجود آمده در روسیه در دهه 1990 را به یاد دارند. حال باید دید اکنون وضعیت جمعیتی روسیه به چه شکل تغییر یافته است؟
چهار سال قبل روسیه برای نخستین بار از سال 1991 به اینطرف دارای رشد جمعیتی مثبت شد. از سال 2000 الی 2016 میزان زاد و ولد در روسیه به یک و نیم برابر افزایش یافت. اگر در سال 2000 تنها 29 درصد خانواده های روسی دو فرزند داشتند، در سال 2016 این رقم به 41 درصد رسید و سهم سومین و بیشتر متولدین در خانوادهها از 11 درصد به 19 درصد افزایش یافت.
افزایش رشد زاد و ولد در روسیه با کمک اقدامات مناسب برای حمایت از خانواده ها و دادن تسهیلات لازم به آنها، از جمله دستور اخیر ولادیمیر پوتین در مورد کمک مالی دائم به خانواده هایی که اولین فرزندانشان به دنیا آید، محقق شده است.
کاهش مرگ و میر نوزادان در روسیه نیز نقش بسیار زیادی در این زمینه بازی کرده و این خطر در طول این سالها 2،6 درصد کاهش یافته است. اگر در سال 2000 سطح آن بیش از 15 در هر 1000 نوزاد متولد شده بود، در سال 2017 به 5 در هر هزار نوزاد رسید که برای کشوری با جمعیت بالای روسیه بسیار کم است. برای مثال این رقم در ایالات متحده آمریکا 5،8 نوزاد در هر 1000، در اروپا 7 ، در اوکراین 8 و در گرجستان 15 است.
یکی از عوامل مهم دیگر رشد مثبت جمعیتی، افزایش ادامه حیات است. میزان متوسط عمر افراد در روسیه از سال 2000 تا سال 2016 به میزان 6،6 سال افزایش یافته و به حدود 72 سال رسید. این رقم در سال 2017 برای نخستین بار در کل تاریخ روسیه به رقم 72،6 سال رسید.
مسلما افزایش زاد و ولد و کاهش مرگ و میر در روسیه بدون تغییرات کیفی در عرصه پزشکی و توسعه امکانات درمانی میسر نبوده است. میزان تامین مالی بیمه های سلامت عمومی در روسیه از سال 2000 الی 2017 به سه برابر افزایش یافته است.
به گفته دمیتری آبزالوف، یکی از مهمترین عوامل مهم در تضمین تمامی این موفقیتها در زمینه توسعه اقتصادی و جریان سرمایه و غیره ..، ثبات سیاسی در روسیه بود. البته هرچند افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی نفت طی چند سال اخیر نیز نقش بزرگی در این زمینه بازی کرده، ولی مسئله مهم انتخاب خط مشی درست اقتصادی برای کشور را نیز در این میان نباید از نظر دور داشت.
