عربستان سعودی هفته گذشته "عبدالعزیز بن خالد الشمروخی الشمری" افسر عالی رتبه امنیتی با درجه سرتیپ ستاد و کاردار سابق سفارت خود در بغداد را به عنوان جانشین "ثامر السبهان" انتخاب کرد. این انتخاب نشان دهنده سیگنال‌هایی از روابط عربستان با عراق است که اخیرا ریاض تلاش زیادی برای پیشبرد آن انجام داده است.
تغییر سفیر عربستان؛ ابراز حسن‌نیت یا ادامه سیاست‌های خصمانه
رسانه های سعودی این اقدام را بنا به درخواست وزارت خارجه عراق می دانند که در شهریور گذشته خواستار تغییر سفیر این کشور در بغداد شده بود. عربستان سال گذشته میلادی پس از 25 سال سفارت خود را در عراق بازگشایی کرد، اما انتخاب ثامر السبهان به عنوان یک رجل کهنه کار امنیتی و نظامی از همان ابتدا تردیدهایی را درباره جدیت عربستان در پیشبرد مناسبات سیاسی ایجاد کرد.
ثامر السبهان مدتی بعد به علت اظهارات مداخله‌جویانه در امور داخلی عراق و تلاش برای فتنه انگیزی و و ضربه زدن به وحدت ملی عراقی ها، به عنوان عنصر نامطلوب در این کشور شناخته شده بود. السبهان همواره اظهارات خصمانه‌ای را علیه طرف‌های شیعی از جمله الحشد الشعبی مطرح می‌کرد که مقامات عراق این اظهارات را مداخله در امور داخلی خود دانستند. بحران زمانی به اوج خود رسید که السبهان مدعی تلاش شبه نظامیان شیعه برای "ترور خود با کمک ایران" شد، اما بغداد این اتهامات را رد کرد. در نهایت وزارت خارجه عراق بعد از احضارهای مکرر، رسما السبهان را عنصری نامطلوب معرفی کرد و از ریاض خواست تا او را تغییر دهد.
سفیر جدید عربستان در عراق روز یکشنبه گذشته وارد بغداد شد و بعد از ورود به بغداد با ابراهیم جعفری وزیر خارجه عراق دیدار کرد. وی دراین نشست گفت: ریاض برای بازگشایی دو کنسولگری خود در بصره و نجف آماده است. الشمری همچنین تشکیل شورای عالی بازرگانی میان بغداد و ریاض را خواستار شد.
در نگاه اول شاید بتوان اقدام عربستان برای تغییر سفیر خود در بغداد را نشان دهنده حسن نیت این کشور ارزیابی کرد، اما سابقه نظامی و امنیتی عبدالعزیز الشمری نشان می‌دهد که ریاض تمایلی به تغییر رویکرد امنیتی سفرای خود در قبال دولت عراق ندارد. الشمری که پیش از این کاردار سفارت عربستان در بغداد بود، یک افسر عالی رتبه امنیتی است و مدتی نیز به عنوان کاردار نظامی سفارت عربستان سعودی در آلمان نیز فعالیت کرده است.
الشمری سابقاٌ با دستور پادشاهی ملک سلمان بن عبدالعزیز به درجه وزیر مختار در وزارت خارجه عربستان تعیین شده بود. ناظران اعتقاد دارند که انتخاب الشمری به این سمت به علت جایگاهی است که قبیله او یعنی شمر در عراق دارد. عناصر این قبیله در تعدادی از مناطق عراق حضور دارند.
با این وجود تحلیلگران اعتقاد دارند که الشمری وزنه بالایی برای تصدی پست سفارت عربستان در عراق ندارد، لذا به نظر می رسد این انتخاب بیش از اینکه برای عربستان در زمینه توسعه و پیشبرد مناسبات سیاسی حائز اهمیت باشد، برای تسهیل در روند فعالیت های امنیتی سعودی ها در عراق اهمیت دارد. به این ترتیب می‌توان گفت که ریاض تمایل جدی برای پیشبرد مناسبات سیاسی و روابط حسن همجواری با عراق ندارد و سابقه پیشین الشمری نشان می‌دهد که تنش میان سفارت عربستان در بغداد و وزارت خارجه عراق همچنان ادامه خواهد داشت.
اهداف پشت پرده ریاض از اعزام سفیر به عراق
به اعتقاد بسیاری از مردم و احزاب سیاسی عراق، ریاض با فعال سازی مجدد سفارت خود در سطح سفیر در بغداد به دنبال تقویت جریان های داخلی وابسته به خود در حاکمیت عراق در جهت ادامه شکاف و فتنه سیاسی در این کشور است. نمونه این پرونده‌ها را پیش از این در مورد طارق الهاشمی مشاهده کرده ایم. مشکل کنونی دولت عراق سیاستمدارانی هستند که با سعودی ها ، آمریکایی ها یا دیگر رژیم های عربی حوزه خلیج فارس در ارتباط هستند و از پارلمان و مراکزی که در آن به سر می برند برای تحقق اهداف و برنامه های خارجی سوء استفاده می‌کنند.
بر اساس اسناد ویکی لیکس دلارهای نفتی سعودی همواره در راستای نابودی روند سیاسی عراق به کار گرفته شده و در واقع علت مشکلات سیاسی و امنیتی عراق با وجود گذشت 14 سال از سقوط نظام صدام حسین، دخالتهای منفی از سوی سعودی ها و دیگران است. هدف بازگشت سفیر سعودی به بغداد، ارتباط با افراد خاصی با اهداف ویژه است تا ریاض از طریق این افراد در عراق جای پایی برای خود بیابد.
حتی مقامات رسمی عراق از جمله حیدر العبادی نیز در گذشته صراحتا از مداخله‌های ریاض سخن به میان آورده و آن را محکوم کرده اند. البته تلاش‌های کنونی العبادی برای پیشبرد روند سیاسی با عربستان، کاستن از تهدیدات امنیتی این کشور ضد عراق و اعمال سیاست جذب حد اکثری است، اما بغداد می داند که همواره باید نسبت به فعالیت های نمایندگان دیپلماتیک عربستان در خاک خودهوشیار باشد.
