روح سرگردان بن‌سلمان در مصاحبه حریری

 سعد حریری سرانجام پس از یک هفته از استعفایش، مصاحبه‌ای را با شبکه تلویزیونی المستقبل انجام داد؛ شبکه حزبی که او رهبری آن را به عهده دارد. هرچند که دفتر این شبکه در بیروت است اما بولا یعقوبیان به ریاض آمده بود تا بتواند این مصاحبه را با حریری انجام دهد و برخلاف تجربه گذشته‌اش، آن قدر در انجام این مصاحبه حساسیت به خرج می‌داد که حریری از او خواست تا آرام بگیرد.

این دعوت به آرامش در حالی بود که خود حریری هم چندان آرامشی نداشت و برخلاف چهره بشاش گذشته، این بار با چهره‌ای خسته و البته نگران در مقابل دوربین ظاهر شده بود. به هر حال، مصاحبه حریری پخش شد تا شاید تأثیری بر غیبت یک هفته‌ای او بگذارد و به خصوص این پیام را به لبنانی‌ها برساند که نخست‌وزیر آنها آزاد است و هر چه می‌کند بنابر اراده خود او است اما باید دید این نتیجه به دست آمده و آل‌سعود به هدف خود از این مصاحبه رسیده است یا نه؟

با نگاهی کوتاه به کل مصاحبه می‌توان نکاتی را دید که حتی یعقوبیان هم نتوانست آنها را نادیده بگیرد. مهم‌ترین و قابل‌توجه‌ترین نکته حضور ناگهانی مردی در کادر تصویر بود که باعث شد حریری متوجه او شود و یکی دو بار نگاه خود را از دوربین بدزدد تا بداند آن مرد نامعلوم از او چه می‌خواهد. یعقوبیان در تماس تلفنی با عمرو ادیب، خبرنگار مصری، توضیح داده این مرد یکی از افراد تیم کاری حریری است که می‌خواسته موضوعی را به حریری متذکر شود، هرچند که خود او چیزی نشنیده و هر چه اتفاق افتاده تنها یک اشتباه فنی بوده و نه چیزی دیگر.

این توضیح یعقوبیان نه تنها تردیدها را نسبت به آن مرد نامعلوم از بین نبرده بلکه باید گفت به نحوی تردیدها را تأیید کرده چرا که حتی خود یعقوبیان هم نتوانست بگوید آن مرد نامعلوم چه چیزی را به حریری گفته، در حالی که فاصله‌ چندانی با نخست‌وزیر لبنان نداشت. همین تردید در تحلیل روزنامه لبنانی الاخبار نسبت به این موضوع دیده می‌شود که حضور این مرد نامعلوم در مصاحبه را باعث افزایش تردیدهای مخاطبان مصاحبه می‌داند و اینکه «محاصره حریری از سوی نیروهای امنیتی چیزی فراتر از یک واقعیت است.» ‌

علاوه بر این نکته، باید به عدم اطلاع یعقوبیان از زمان و مکان مصاحبه و حتی پخش مستقیم یا ضبط آن توجه کرد که همگی نشان از فضای امنیتی حاکم بر این مصاحبه داشته و باید به تیم عکاسان او توجه کرد که به طور معمول با او در این دست مصاحبه‌ها حاضر می‌شدند اما خبری از آنها در این مصاحبه نبود. قرار گرفتن حریری و یعقوبیان پشت یک میز به شکلی که در این مصاحبه دیده شد، آن قدر مصنوعی است که نمی‌توان گفت به اختیار خود به این نحو نشسته‌ باشند آن هم با توجه به جایگاه سیاسی حریری و تجربه خبرنگاری یعقوبیان. 

 

هیچ شکی نیست که آل‌سعود این مصاحبه را ترتیب بدهد تا موج ضد خود در لبنان طی یک هفته اخیر را خنثی کرده باشد. باید توجه داشت که این موج حتی در شهر طرابلس هم دیده شد که به‌طور سنتی پایگاه اجتماعی احزاب طرفدار سعودی‌ها است اما حبس حریری باعث شده بود تا مردم این شهر عکس‌های محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، را بسوزانند.

باید گفت که نکات پرابهام در مصاحبه آن قدر بود که از دید لبنانی‌ها مخفی نماند تا آنجا که حتی به نظر روزنامه امریکایی‌ نیویورک تایمز؛ بعید است این مصاحبه «بتواند سردرگمی‌ها و تردیدها پیرامون مسئله آزادی وی و یا گروگان بودن در دست سعودی‌ها و یا حتی تردیدها درباره تحت فشار بودن برای استعفایش به عنوان بخشی از استراتژی بزرگ‌تر سعودی‌ها برای افزایش فشار بر ایران به عنوان رقیب منطقه‌ای آنها را از بین ببرد.» ‌

در واقع، سعودی‌ها حتی حاضر شده بودند نسبت به متن استعفا، لحنی ملایم‌تر به حریری بدهند تا تأثیرگذار باشد اما این کار را آن قدر تصنعی انجام داده‌اند که نتوانسته کم‌ترین تأثیری را داشته باشد و لبنانی‌ها را نسبت به سخنان حریری در این مصاحبه قانع کند. در مقابل، لبنانی‌ها به صورت یکپارچه سیاست اصولی بازگشت حریری به کشور خود را مطرح کرده‌اند تا آن موقع در مورد سخنان و مواضع او تصمیم‌گیری بشود.

این موضعی است که سیدحسن نصرالله در دو سخنرانی خود مطرح کرده و برخوردار از حمایت میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان و دیگر احزاب و شخصیت‌های لبنانی و حتی حزب المستقبل حریری است. حالا باید دید حریری می‌تواند در وعده‌اش در این مصاحبه در مورد بازگشتش به لبنان طی دو سه روز آینده عمل بکند یا اینکه همچنان در دست سعودی‌ها می‌ماند تا مبدل به اهرم فشاری بر دولت و مردم لبنان باشد.

سید رحیم نعمتی