در حالی که دو روز دیگر دولت کنونی آمریکا با مراسم تحلیف دونالد ترامپ به کار خود پایان میدهد، یک فرد نزدیک به باراک اوباما در مصاحبه‌ای نظراتش را درباره مسائل مهم سیاست خارجی دولت او در 8 سال ریاست جمهوری ابراز داشت.
معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید در این مصاحبه در ابتدا با این سوال مواجه شد: «آیا راهی وجود دارد که شما بتوانید میراث سیاست خارجی هشت سال اخیر را با آن خلاصه کنید؟»
«بن رودز» به «پولیتیکو» گفت: «تک کلمه‌ای که من میتوانم از آن استفاده کنم، تعامل است. ما از منظر دیپلماتیک در سراسر جهان تعامل داشته و درگیر بوده‌ایم. ما با دشمنان سابق تعامل کرده‌ایم. ما با مردم عادی تعامل داشته‌ایم. ما برای کار از طریق ائتلافهای چند جانبه و نهادها به منظور رهبری آمریکا تلاش کرده‌ایم. وقتی ما به منصب آمدیم، اعتماد به رهبری جهانی آمریکا به خاطر دو چیز: جنگ عراق و بحران مالی به شدت آسیب خورده بود. به این موضوع کمتر بها داده شده که بحران مالی جهانی تقریبا بیشتر از جنگ عراق(در سال 2003) اعتماد به آمریکا را از بین برده بود».
او ادامه داد: «بسیاری از آنچه ما انجام دادیم، احیای آمریکا و بازگرداندن آن به مرکز نظم بین‌المللی بود».
خبرنگار سوال کرد: «در این مدت چه چیزی شما را بیشتر،متعجب و شگفت زده کرد؟».
معاون «سوزان رایس» گفت: «اول، بهار عربی. یک فشار و تنش از سال 2011 تا 2014 وجود داشت که در آن اتفاقاتی 100 ساله طی سه سال حادث شد. دوم، یک ناهماهنگی بین ماهیت قدرت کنونی آمریکا و چگونگی تفکر غالب واشنگتن وجود دارد. بسیاری از تفکرات در هر دو حزب سیاسی از دریچه و نگاه سالهای 1990 تا 2002 شکل گرفت؛ زمانی که در آن آمریکا آزادی عمل بسیاری برای اقداماتش داشت. ما هر چیزی را میتوانستیم از طریق شورای امنیت سازمان ملل بدست بیاوریم البته با وجود برخی استثنائات کوچک. صادقانه و صراحتا بگویم که ما میتوانستیم در امور داخلی دیگر کشورها از منظرهای مختلف دخالت کنیم. ما میتوانستیم روی این موضوع که روسیه در بدترین وضعیت خود است حساب کرده و ناتو را گسترش دهیم. ما هنوز تا قبل از اینکه چینیها شروع به تلاش برای ترسیم تحولات در همسایگی و مجاورتشان بکنند، زمان در اختیار داشتیم و ما حتی میتوانستیم این غرور را داشته باشیم که فکر کنیم، تجاوز و اشغال عراق منطقی است. آنچه که هنوز تغییر نکرده آن است که آمریکا با فاصله قویترین کشور دنیا است اما آنچه تغییر کرده آن است که مراکز دیگر قدرت دارند کاری میکنند که مطمئن شوند محدودیتهایی روی برخی اقدامات خاصی که آمریکا خواهان آن است، اعمال کنند».
خبرنگار سوال کرد: «به نظر شما، تاریخ درباره کارنامه دولت در خصوص سوریه چگونه قضاوت خواهد کرد؟»
رودز گفت: «من حامی سرسخت (حمله به) لیبی بودم و در روزهای اولیه منازعه سوریه، حامی اقدام نظامی در سوریه بودم و من معتقدم که در اشتباه بودم. همه آن چیزهایی که من از دیدنش یاد گرفتم به من نشان میدهد که امتناع رئیس‌جمهور(آمریکا) برای مداخله نظامی علیه رژیم اسد،یکی از بهترین تصمیمات او بود و من اصلا توقع ندارم که این ایده من برای یک مدت طولانی به ایده محبوبی تبدیل شود و شاید اصلا ایده محبوبی نشود. او همه گزینه های ممکن را آزمایش کرد و به هیچ عنوان، یک گزینه نظامی قابل اعتنایی که بتواند وضعیت سوریه را بهتر کند، وجود نداشت».
خبرنگار پرسید: «آیا این موضوع شامل اشتباه او در (ترسیم) خط قرمز می‌شود؟»
مشاور اوباما گفت: «ترسیم این خط(قرمز) اساس و پایه ای را برای تلاش دیپلماتیک برای برچیدن مسالمت آمیز برنامه سلاحهای شیمیایی(سوریه) را فراهم کرد. من نمی‌دانم ما چطور میتوانستیم درگیری نظامی با اسد را آغاز میکردیم اما حس نمی‌کردیم مجبوریم که اسد را براندازیم. حالا بماند که این موضوع یک حقیقت است که ما هیچ حمایت بین‌المللی برای این کار نداشتیم. تنها کشوری در جهان که آماده پیوستن به ما بود، فرانسه بود و اینکه ما اساس و پایه قانونی و حقوقی داخلی برای این کار نداشتیم. ما کنگره‌ای داشتیم که به ما درباره اقدام نظامی بدون مجوز کنگره هشدار داد که ما آن را این طور تفسیر کردیم که رئیس جمهور با امکان استیضاح مواجه است».
وی ادامه داد: «بروید نامه های (جان) بینر(رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا) و نامه های اعضای جمهوریخواه کنگره را بخوانید. آنها تصریح کردند که این کار مطابق با قانون اساسی نیست. بدون مجوز کنگره، بدون مجوز بین المللی و بدون حمایت بین المللی شما میتوانید به روشنی ببینید که چطور میتوانست کل دوران ریاست جمهوری او از ریل خارج شود».
رودز در بخش دیگری از این مصاحبه درباره سوریه گفت: «چیزی که عجیب است این است که من با اپوزیسیون سوریه دیدار داشتم و اغلب آنها استدلال و بحث میکردند که ما باید با (جبهه) النصره که ما میدانیم القاعده است کار کنیم. من البته با این موضوع که اگر شما در منطقه ای باشید و النصره از شما در برابر اسد حفاظت کند، احساس همدردی دارم و اینکه شما از ما بخواهید با آنها کار کنیم. اما بیایید فکر کنیم که یک رئیس جمهور آمریکا چنین کند(با النصره همکاری کند) و پس از آن النصره از سلاحهایی که ما به آنها دادیم، علیه ما استفاده کنند. این چیزی است که (رئیس جمهور) هرگز نمیتواند از دل آن سالم بیرون بیاید».
خبرنگار سوال کرد: «با توجه به حضور دونالد ترامپ،شما به سختی برای توافق هسته‌ای ایران، روابط با چین، توافق آب و هوا و دیگر موضوعات کار کردید».
معاون مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفت: «نگرانیهایی وجود دارد. نظم جهانی و اقدامات آمریکا در جهان به نحو عمیقی به هم در هم تنیده هستند. ما این موضوع را وقتی بر سر کار آمدیم متوجه شدیم. زمان طولانی طول کشید که ما توانستیم اوضاع را مرتب کنیم. اگر شما به موضوعی مثل توافق آب و هوایی توافق پاریس نگاه کنید میبینید که ما آن را طی 7 سال ساختیم و کشورهایی که برنامه های انرژی‌شان را طراحی دوباره کردند. به نظر من چین بنا نیست که به خاطر اینکه دونالد ترامپ درصدد برداشتن برخی محدودیتها روی معادن زغال سنگ است، به صحبتهایش برای یک اقتصاد مبتنی بر انرژی پاک پایان دهد. ما امیدواریم که آنها(دولت ترامپ) به توافق ایران ادامه دهد اما اگر چنین نکردند، موضوع تراژدی این نیست که ما در دو دقیقه میراثمان را از دست بدهیم».
وی افزود: «آنچه که مرا نگران می‌کند چیزهایی است که هر هفته اتفاق می افتد. من فکر نمیکنم که مردم متوجه این موضوع باشند که چطور بسیاری از تصمیمات رئیس جمهور آمریکا درباره اقدام نظامی اتخاذ می‌شود. ایرانیها برخی از کشتی‌های ما را در خلیج فارس اذیت کنند: خوب ما چه پاسخ بدهیم؟ در اطراف تاسیسات دیپلماتیک ما در یک نقطه در یک کشور خاورمیانه تیراندازی شود. چینیها خیلی بی از حد و از سر تفریح در نزدیکی کشتی نیروی دریایی آمریکا در دریای چین جنوبی حرکت کند. این تصمیمات در همه زمانها باید گرفته شود و این تصمیمات از روز اول باید اتخاذ شود. من روی این موضوع متمرکز خواهم شد چرا که دعوا و درگیری با ایرانیها یا چینیها ممکن است خیلی زود از کنترل خارج شود».
