صنعت پیشبینی سیاسی در سرتاسر جهان پیوسته صنعتی بوده که برآوردهایش به هدف خورده است. اما حکایت سال 2016 فرق میکند و این سال برای این صنعت غافلگیریهای بزرگ به همراه داشت. در ژوئن 2016 بود که انگلیس برخلاف اطمینان بنگاههای شرطبندی رسما از اتحادیه اروپا جدا شد. در ماه جولای، حزب جمهوریخواه آمریکا در کمال تعجب نامزدی «دانلد ترامپ» به عنوان فردی عجیب، بسیارثروتمند، و بیرون از نظام حکومتی این کشور را تایید کرد و او در کمال شگفتی موفق شد که در 8 نوامبر «هیلاری کلینتون» رقیب گردن کلفت خود که کاروانی از رسانهها، لابیها، شرکتها، سازمانها، و نهادهای داخلی و بینالمللی وی را حمایت میکردند را شکست دهد و رسما رییسجمهور آمریکا شود. حال، در آستانه چند روز مانده به آغاز سال 2017، گزارش فعلی به 6 پیشبینی سیاسی اشتباه سال 2016 میپردازد:
1. هیلاری کلینتون رییسجمهور آمریکا خواهد شد
هیچگاه توئیت مصرانه و جدی «فرانک لانتز» در صبح 8 نوامبر از یادمان نمیرود که نوشت: «قطعا هیلاری رییسجمهور خواهد شد». چندین ساعت بعد به غیر از چند کارشناس معدود، تقریبا همه مردم آمریکا از پیروزی ترامپ شوکه شدند. 4 ماه آخر انتخابات، اکثر رسانهها تمامی تلاش خود را به کار بستند که به مردم آمریکا این پیام را برسانند که ترامپ پیروز نمیشود. در ماه ژوئن بود که واشنگتن پست پیروزی ترامپ را یک «خیال» دانست. در ماه جولای، «مودی آنالتیک» انتخابات را برای هیلاری یک دستگرمی خواند که پیروزشاش خودش است. در ماه آگوست، پالیتیکو تصویری از هیلاری کلینتون منتشر کرد که در حالی که تروریستها شعار مرگ بر آمریکا به دور او سر میدهند، تولهسگهایش را در آغوش گرفته و لبخند پیروزی سر میدهد. در سپتامبر، «دیوید پلوف» مدیر ستاد 2008 اوباما با اطمینان خاطر از اینکه چرا صد درصد به پیروزی کلینتون معتقد است سخن گفت. در اکتبر، «جیم نلسون» سردبیر مجله GQ نوشت: «بگذارید با واقعیت روبرو شویم. دانلد ترامپ بازنده این انتخابات است». و سرانجام، یک روز قبل از روز انتخابات «لری ساباتو» در برنامه کریستال بال خود 322 رای الکترال برای گلینتون و 216 رای الکترال برای ترامپ قائل شد.
برنامههای شبکههای مختلف پر شده بود از تبلیغات علیه ترامپ و ادعای اینکه او قطعا شکست خواهد خورد. از این میان میتوان به برنامه «یکشنبه شبها با سسیلی استرانگ» اشاره کرد که «الک بالدوین» بازیگر را در نقش ترامپ و «کیت مک کانن» بازیگر را در نقش کلینتون بر روی صحنه آورد و در آن برنامه عملا گفته شد: «خانمها و آقایان! این شما و این کاندیدا ترامپ / این شما و این احتمالا رییسجمهور هیلاری» و سپس موجی از تمسخر علیه ترامپ به راه افتاد. و در اتفاقی دیگر، باراک اوباما با حضور در برنامه «آخر شبها»ی «جیمی کیمل» در پاسخ به پیام توئیتری ترامپ که گفته بود «پرزیدنت اوباما به عنوان بدترین رییسجمهور تاریخ آمریکا در انتهای جدول خواهد بود» گفت: «حداقل به عنوان "رییسجمهور" در ته جدول خواهم بود». خود ترامپ نیز پس از پیروزیاش اعتراف کرد که در ضبح 8 نوامبر اصلا این باور را نداشته که پیروز میشود.
پیشبینی اشتباه جیم نلسون
نه تنها اصحاب رسانه که تحلیلگران و کارشناسان نظرسنجی هم به اشتباه افتادند. آنها که معتقد بودند بر اساس فرمولهای علمی پیشبینیهای خود را استخراج میکنند همه در نهایت شوکه شدند. «کنسرتیوم انتخابات پرینستون» شانس کلینتون برای پیروزی را 99 درصد دانست. «هافینگتون پست» 98 درصد شانس برای کلینتون قائل شد. «پردیکت وایز» این شانس را 89 درصد دانست. نیویورک تایمز به شانس 85 درصدی کلینتون اعتقاد داشت. «فایو ترتی ایت» در بدترین حالت شانس هیلاری را 71 درصد دانست.
2. ترامپ نامزد جمهوریخواهان نخواهد شد
«دانا میلبنک» در 2 اکتبر 2015 در روزنامه واشنگتن پست نوشت: «بینهایت مطمئنم که ترامپ نامزد جمهوریخواهان نخواهد شد و اگر چنین شود رسما حرفم را پس میگیرم. روزی که ترامپ به عنوان نماینده حزب جمهوریخواهان معرفی شود، همین کاغذی که الان بر رویش این مقاله را نوشتم خواهم جوید». نظرسنجیهای ملی نشان از پیشروی ترامپ در رقابتهای درونحزبی داشت اما کارشناسان همچنان روبیو و جب بوش را شانس اول میدانستند تا جایی که «بیلی کریستول» دبیر روزنامه «ویکلی استاندارد» در برنامه «صبح بخیر جو» اظهار داشت: «ممکن است که اشتباه کنم. اما تا آنجا که گزینشگران حزب جمهوریخواه را میشناسم مطمئنم که ترجیح میدهند به یک سیاستمدار کارکشته رای بدهند تا یک تاجر کارکشته».
دانا میلبنک
3. شاهد یک کاندیدا از حزب سوم خواهیم بود
بیل کریستول که در مورد پیروزی کلینتون حتما اشتباه کرده بود، در روز 16 می 2016 در توئیتر خود آورد: «شاهد یک کاندیدای تهاجمگر قدرتمند خواهیم بود که ترامپ و کلینتون را به چالش میکشد». در ماه ژانویه و فوریه 2016 بود که روزنامهها سر و صدایی مبنی بر ورود «مایکل بلومبرگ» شهردار سابق نیویورک به کارزار انتخابات راه انداختند و حتی وال استرت ژورنال یک صفحه هم به آن اختصاص داد. از سوی دیگر، مخالفان ترامپ در حزب جمهوریخواه همچون میت رامنی، پل رایان، بن ساس، و دیوید فرنچ منتظر شوالیه سفیدپوش خود بودند و حتی یکی از آنها مقالهای را در مجله «نشنال ریویو» در همین رابطه نوشت. اما نهایتا هیچکدام از کاندیداهای مورد نظر که در راس آنها «گری جانسون» نامزد حزب لیبرال بود قدرت عرض اندام نداشت. بعدها، پس از انتخابات «اوان مکمولین» مامور اطلاعاتی سابق که مخالفان ترامپ و کلینتون بر روی وی تبلیغ گسترده کردند در بهترین حالت پس از حیل استاین با 700 هزار رای نفر پنجم انتخابات شد.
4. گردهمایی ملی جمهوریخواهان دچار تشنج میشود
جان کیسیک در روز 20 مارس 2016 در روزنامه «فیس د نیشن» نوشت: «هیچکدام از نامزدها موفق به اخذ حد نصاب وکلای انتخاباتی نخواهد شد». از سوی دیگر این زمزمه بود که نامزد نهایی کسی میت رامنی و یا جب بوش نخواهد بود. حتی پالیتیکو بر این باور بود که به احتمال 90 درصد گردهمایی ملی حزب جمهوریخواه به چالش رقابت کشیده خواهد شد؛ که همه آنها اشتباه بود. ترامپ تا قبل از ماه می توانست همه وکلای انتخاباتی مورد نیاز را کسب کند.
5. زنان موجب پیروزی هیلاری در مقابل ترامپ خواهند شد
واشنگتن پست در روز 3 نوامبر 2016 نوشت: «زنان سفیدپوست تحصیلکرده موجب پیروزی هیلاری کلینتون در مقابل ترامپ خواهند شد». در تاریخ سیاسی نوین آمریکا، پیوسته میانه زنان آمریکایی با حزب دموکرات بهتر از حزب جمهوریخواه بوده است و دموکراتها با تکیه بر این اصل و با توجه به اینکه نامزد امسالشان یک زن بود، اعتماد بنفس بسیاری بر سر پیروزی هیلاری کلینتون داشتند. بالاخص اینکه ترامپ اظهارات ضد زن بسیاری هم داشت و دارای جایگاه مطلوبی در بین اکثر زنان آمریکایی نبود. استراتژیستها و روزنامهنگاران دموکرات شروع به تبلیغ گسترده کردند و عباراتی با این مضامین از آنها شنیده شد: «زنان در نهایت ترامپ را متوقف خواهند کرد»؛ «همانهایی که ترامپ به آنها فحش میدهد و تحقیرشان میکند، ترامپ را به تحقیر و زمینکوب خواهند کرد»؛ «زنان دارند ترامپ را شکست میدهند»؛ کار به جایی رسید که فیلیپ بامپ در ماه اکتبر طاقت نیاورد و در روزنامه واشنگتن پست نوشت: «به لطف زنان، دانلد ترامپ با یک سناریوی فاجعهبار در پایان انتخابات روبرو خواهد شد».
اما در آخر کار دیدیم که ترامپ رای اکثریت زنان سفیدپوست را از آن خود کرد و همان اندازه از رای زنان را از دست داد که میت رامنی در مواجهه با اوباما در سال 2012 از دست داده بود.
6. انگلیس در اتحادیه اروپا میماند
وقتی در صبح 23 ژوئن 2016 انگلستان خود را برای برگزاری رفراندوم جهت تعیین سرنوشت در رابطه با ماندن در اتحادیه اروپا یا خروج از آن آماده میکرد، قاطبه کارشناسان آمریکایی مانند دیگر کارشناسان صحنه بینالملل با اطمینان تمام از رای مردم انگلیس به ماندن در اتحادیه اروپا سخن گفتند. بنگاههای شرطبندی کاملا به طرف ماندن انگلیس در اتحادیه اروپا رای داده بودند تا جایی که «اکونومیست» از آن به عنوان کارشناسیترین برآورد بازارهای شرطبندی یاد کرد. بزرگان عرصه اقتصاد همچون جف گورمان، جان ویل، جف گاندلچ، در گفتگو با روزنامههایی چون «آی بی تایمز» و پایگاههای تحلیلی چون «بلومبرگ» به صراحت تاکید بر عدم وقوع برگزیت داشتند.
اما در نهایت، حامیان خروج از اتحادیه اروپا با 51.9 درصد موفق به شکست مخالفان خروج با 48.1 درصد شدند و برگزیت محقق شد.