عربستان سعودی به دلیل تغییر ایجاد شده در رویکردهای ترکیه و تغییر جهت دادن این کشور از هماهنگی با ریاض به هماهنگی با تهران و مسکو درباره پرنده سوریه و مسائل خاورمیانه، احساس سرخوردگی بزرگی میکند.
اطلاعاتی بهدست آمده است که نشان میدهد تصمیمگیران در ریاض بعد از آغاز تغییر موضع ترکیه درباره مسائل داغ در خاورمیانه دچار سردرگمی شدهاند و همین امر باعث شده است که رهبران سعودی، به منظور اجتناب از غافلگیریهای بیشتر، خواستار احتیاط و آرامش در اظهارنظر درباره پرونده سوریه شوند.
ریاض به هیچوجه انتظار نداشت که نشست وزاری خارجه ترکیه، ایران و روسیه در مسکو برای تعیین سرنوشت پرونده سوریه برگزار شود؛ این نشست، سهشنبه هفته گذشته برگزار شد. شگفتی ریاض به این دلیل است که آن از یک سال پیش و پس از تیرگی روابط عربستان- مصر، به آنکارا دل بسته بود.
با تیرگی روابط قاهره و ریاض آن هم پس از آنکه «عبدالفتاح السیسی» رئیسجمهوری مصر خودش را در موقعیتی دید که عربستان سعودی میخواهد او را در سیاستهای خارجیاش به جای آنکه مشارکت دهد، «دنبالهرو خود کند»، «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه و «محمد بنسلمان» جانشین ولیعهد سعودی برای جبران (از دست دادن) مصر، برروی ترکیه تمرکز کردند.
همکاری نظامی در رویکرد جدید مهم بود به طوری که نیروهای هوایی عربستان در رزمایشهای «نور 2016» و «عقاب آناتولی» و همچنین رزمایشهای «ایافایاس 201»، که بزرگترین رزمایشهای نظامی در جهان محسوب میشود،- همه این رزمایشها در ترکیه برگزار شدند- مشارکت کردند، همچنین ارتش ترکیه در رزمایشهای «رعد شمال» در عربستان سعودی مشارکت کرد.
این رزمایشهای نظامی مشترک و گروهی، و همچنین تبادل دیدارها از جمله بازدید سلمان بن عبدالعزیز از ترکیه و اخباری که درباره هماهنگی سعودی- تُرکی برای بهعهده گرفتن رهبری مداخله کشورهای اسلامی در سوریه، منتشر میشد، مقدمات این اظهارنظرهای «عادل الجبیر» وزیر خارجه سعودی را فراهم آورد که میگفت: «بشار اسد» رئیسجمهوری سوریه با راهحل نظامی، کشور را ترک خواهد کرد.
رهبران سعودی امیدوار بودند که ترکیه به بازوی نظامی سیاست ریاض در سوریه برای رویارویی با اسد و جلوگیری از بلندپروازیهای ایران تبدیل شود. این اعتماد بهویژه در سایه تحولات بینالمللی در پی کاهش اهتمام نظامی آمریکا به خاورمیانه و گسترش نفوذ روسیه در این منطقه، بسیار شدید بود. بلندپروازی عربستان به جایی رسید که این کشور تلاش کرد ترکیه را به حمایت از «توفان قاطعیت» (جنگ یمن) سوق دهد.
ولی تحولات نظامی و تصمیم روسها برای تعیین سرنوشت پرونده سوریه و طرحهای آمریکا برای تسهیل تشکیل دولت کُردها در سوریه و تغییر موضع داعش علیه تُرکها باعث شد که «رجب طیب اردوغان» رئیسجمهوری ترکیه در رویکردهای سیاسی و نظامیاش تغییر ایجاد کند و وارد ائتلاف روسیه شود و جزو کسانی شود که به شکل غیرمستقیم برای ماندن بشار اسد در مسند ریاستجمهوری، تلاش میکنند.