دوشنبهشب و تنها ساعتی پس از تصویب قطعنامهای در شورای امنیت سازمان ملل متحد که به ناظران سازمان ملل اجازه میدهد بر خروج تروریستها از شهر حلب سوریه نظارت داشته باشند – قطعنامهای که با وتوی روسها مواجه نشد – خبر تلخی در فضای رسانهای پیچید؛ سفیر روسیه در ترکیه در حال بازدید از یک نمایشگاه هنری در آنکارا مورد سوءقصد قرار گرفت و جان خود را از دست داد.
عامل این سوءقصد به جان «آندری کارلوف»، یک نیروی امنیتی ترکیه به نام «ِرت آلتینتاش» بوده که به صراحت پس از قتل سفیر روسیه از وقایع سوریه یاد میکرده است. هرچند بعد از سوءقصد صحبت از انتقال کارلوف به بیمارستان شده بود اما آنچه از فیلم این حادثه برمیآید این است که این دیپلمات روس پس از شلیک 5 گلوله، جابهجا جان باخت.
امثال آلتینتاش در ترکیه مسئول حفاظت از جان دیپلماتها هستند اما از بین خودشان قاتل بیرون میآید. ترکیه چنان به پرورشگاه تروریسم بدل شده که پلیس این کشور هم تروریست از آب درمیآید. بعید نیست که آقای اردوغان و همکارانش این یکی اتفاق را هم به شبکه گولنیستها نسبت دهند اما گفتن این حرفها مشکلی را حل نمیکند. دولت ترکیه مسئول حفظ امنیت دیپلماتهاست و همانهایی که توسط این دولت به حفظ امنیت ملک و ملت گمارده شدهاند، خود دیپلمات میکشند. چیزی زشتتر از این برای وجهه دولت ترکیه نمیتواند وجود داشته باشد. ظاهرا امنیت دیپلماتها در سوریه جنگزده بیشتر است تا ترکیه مدعی رهبری جریانهای سیاسی در غرب آسیا.
ترکیه طی روزهای اخیر و پس از شکست تروریستها در نبرد حلب، شاهد تظاهرات و ناامنی در برابر سفارتخانههای کشورهای حامی دولت قانونی سوریه از جمله روسیه بوده است. این ترکیه همان کشوری است که حمله به سفارت عربستان سعودی در تهران را مورد انتقاد قرار میداد. اکنون پس از لشکرکشی خیابانی حامیان تروریستها در برابر سفارتخانهها و کنسولگریها در ترکیه، افتخاری دیگر به افتخارات تیم اردوغان – ایلدیریم اضافه شده است: «مرگ سفیر». گویا ترکیه کمکم در حال تبدیل شدن به افغانستان دوران طالبان است و آنکارا کم از مزار شریف ندارد. سفیر روسیه به یک نمایشگاه رفته بود تا هنر مدرن را در ترکیه به چشم ببیند، با تیراندازی از پشت سر، به او در عمل هنر مدرن ترکیه اردوغان را نشان دادند.
هرچند روسها اعتراض خود را به این حادثه و ضعف دولت ترکیه در انجام مسئولیت قانونی خود بیان داشتهاند اما بهنظر نمیرسد از اعتراضات دیپلماتیک در این فقره فراتر بروند. بههرحال، آنچه در آنکارا رخ داد، پیام خوبی برای روابط رو به بهبود آنکارا – مسکو نخواهد داشت.
برخی بر این باورند، این پلیس قاتل، نمونهای از نیروهایی است که دستگاه حزب عدالت و توسعه در حال وارد کردن به ساختار امنیتی ترکیه است، گروهی که به اندیشههای آقای اردوغان باور دارند و همچون او حامی تروریستهای وحشی تکفیری هستند و نام آن را حمایت از آزادی مردم سوریه هم میگذارند. بشار اسد و مقاومت اسلامی، در سوریه درست در حال نبرد با همین تفکری هستند که سفیر روسیه را در پایتخت ترکیه به کام مرگ فرستاد و بیشترین مزاحمت را در این مسیر، از همین حکومت فعلی ترکیه دیدهاند. تروریسمی که حزب عدالت و توسعه از آن حمایت میکند، اکنون خود را در ترکیه نشان میدهد.
جنوب شرق ترکیه در آتش جنگ با گروههای شبهنظامی کرد میسوزد، شهرهای ترکیه هر از گاه شاهد عملیات تروریستی هستند و حتی دیگر دیپلماتها در ترکیه امنیت ندارند. با این وضع، ترکیه در آینده نهتنها نباید آرزوی پیوستن به اتحادیه اروپا یا شانگهای را در سر بپروراند، بلکه باید در اندیشه حکومت پلیسی باشد. عالم سیاست شوخیهای بسیاری در طول تاریخ از خود نشان داده است. صحنههایی که با کمک ترکیه در حلب، دمشق و سایر شهرهای سوریه شکل گرفت، این روزها در دیاربکر ترکیه بهوضوح دیده میشوند. امید است بازی سیاست نخواهد این شوخی را تا آنکارا و استانبول با اردوغان ادامه دهد.