۶ میلیارد دلار؛ هزینه زایش داعش

حضور پر رنگ داعش در مناظره‌ها

 هیلاری کلینتون در کتاب خاطرات خود می‌نویسد: «ما وارد جنگ عراق، لیبی و سوریه شدیم و همه‌چیز بر وفق مراد بود. من به 112 کشور جهان سفر کرده بودم و بابرخی از دوستان این توافق حاصل شده بود تا به محض اعلام تاسیس داعش، این گروه به رسمیت شناخته شود» ترامپ از این موضوع به خوبی استفاده می‌کند.

ترامپ در این مناظره خطاب به رقیب خود گفت: «خانم کلینتون تنها چیزی که از من بیشتر داری، تجربه است. اما تجربه بد. زمانی که در وزارت خارجه بودی، شش میلیارد دلار گم شد. کجا رفت؟

کارشناسان بر این باورند که ترامپ این اظهارات را هدفمند انجام می‌دهد. تحلیلگران رسانه‌ای بر این باورند که اشاره ترامپ به این شش میلیارد دلار در واقع اشاره به بودجه اولیه تاسیس داعش است که ترامپ بارها هیلاری کلینتون را متهم به تاسیس آن کرده است.

دونالد ترامپ جمهوریخواه در همین زمینه کلینتون و سیاست‌های او در زمان تصدی بر وزارت خارجه آمریکا را زمینه‌ساز شکل‌گیری داعش دانست. او همچنین از راهبرد کنونی دموکرات‌ها در سوریه و عراق نیز انتقاد کرد و گفت: ما موصل را داشتیم اما وقتی نیروها را از عراق خارج کردند این شهر را از دست دادیم و اکنون دوباره برای گرفتن موصل می‌جنگیم. حدود سه ماه پیش اعلام کردند که می‌خواهند رهبران داعش را بزنند و موصل را هدف حمله قرار دهند، پس اصل غافلگیری چه شد؛ تعلل در این زمینه باعث شد تا همه رهبران داعش از آنجا فرار کنند.

وی کلینتون و باراک اوباما را به دلیل در پیش گرفتن سیاست‌هایی که به خلق داعش منجر شد مورد انتقاد قرار داد و گفت: «نتیجه وزارت خارجه کلینتون این شد که الان داعش در 32 کشور حضور دارد.»

داعش، پاشنه آشیل کلینتون

پیشتر تحلیلگران بر این موضوع تاکید داشتند که مسائل سیاست خارجی تنها 10 درصد روی رای‌دهندگان آمریکایی تاثیر می‌گذارد.

دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه در مورد علت تاکید بر این مساله در مناظره‌های انتخاباتی اظهار کرد: نگاه‌ دموکرات‌ها معمولا به بیرون از آمریکا ست، بر خلاف جمهوریخواهان که به درون آمریکا نگاه می‌کنند. جمهوریخواهان بیشتر روی قدرت ایالت‌ها مانور می‌دهند ولی دموکرات‌ها بیشتر روی قدرت مرکزی آمریکا پافشاری می‌کنند. بنابراین سیاست خارجی برای کلینتون از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ علاوه بر این‌که او چهار سال نیز وزیر خارجه آمریکا بوده است. اگر ترامپ بخواهد از رقیب خود انتقاد کند، به سیاست خارجی ایالات متحده در زمان ریاست کلینتون حمله می‌کند. البته باید به این مساله اذعان داشت که ایرادهای ترامپ به کلینتون تاحدودی نیز درست است؛ از جمله این‌که گفت حمله به عراق اشتباه و خروج از آن نیز خطای بزرگ‌تری بوده است. همچنین انتقاد از حمله آمریکا به شمال آفریقا، که امروز می‌بینیم باعث آشوب و ناآرامی در این منطقه شده است. حمله بیش از اندازه ترامپ به کلینتون در واقع انتقاد از رویکرد عمومی دموکرات‌ها در نگاه به بیرون از آمریکاست. البته کلینتون به دلیل آشنایی بیشتر با ساختار سیاسی آمریکا، دسترسی بیشتری به منابع آماری داشته و به همین دلیل توانسته در مقایسه با ترامپ گفته‌های خود را در چارچوب مشخص‌تری بیان کند. ولی با این همه باز هم نامزد محبوبی در میان مردم آمریکا به حساب نمی‌آید.

پیش به سوی سقوط اخلاقی بیشتر

بحث افشاگری و رسوایی اخلاقی و موضوع ایمیل‌ها بار دیگر به محلی برای انتقادات و اظهارات جنجالی دو نامزد تبدیل شد. در همین زمینه، ترامپ با رد اتهام‌های اخلاقی مطرح شده توسط 9 زن مبنی بر آزار بدنی توسط او گفت: این داستان‌ها سرهم‌بندی شده است. من این افراد را نمی‌شناسم، اما احساس من این است که کار ستاد انتخاباتی کلینتون است؛ من حتی از همسرم عذرخواهی نکردم،چون کار اشتباهی نکردم. وی افزود: 1500 دلار داده‌اند تا در تجمع انتخاباتی من آشوب کنند. این کار جرم است، پول داده‌اند که بیایند و دعوا راه بیندازند.

ترامپ در این بخش از مناظره با متهم کردن کلینتون به دریافت 25 میلیون دلار از عربستان، وی را مورد سوال قرار داد و گفت: چرا پول‌های دریافتی از عربستان و قطر و کشورهای دیگر را پس نمی‌دهی؟ از حقوق زنان صحبت می‌کنی و از کشورهایی پول می‌گیری که رفتار وحشتناکی با زنان دارند. به عقیده کارشناسان آنچه در این مناظره‌ها بیش از همه به چشم آمد، وجود حجم بی‌سابقه‌ای از افشاگری‌های علنی نامزدها عیله یکدیگر بود.

دکتر بیگدلی در مورد علت این مساله عنوان کرد: در تمام ادوار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، هیچ دوره‌ای را نداشتیم که دو نامزد نهایی هم خود را تخریب کرده و هم تا این اندازه دچار نزول اخلاقی شوند. این نشان می‌دهد که آمریکا به طور کلی در یک سراشیبی نزول اخلاقی است، مخصوصا اخلاق سیاسی بشدت در حال افت کردن در آمریکاست. رفتار این دو نامزد نشان داد که آمریکا با مشکلات فزاینده‌ای از جهت اخلاق اجتماعی رو به روست. بنابراین افت شخصیتی از یک طرف و بی‌اخلاقی از طرف دیگر، نشان‌دهنده عمق سقوط اخلاقی در جامعه آمریکاست که این دو نفر نماینده برجسته این سقوط هستند.

ابهام در پذیرش نتیجه انتخابات

از سوی دیگر در حالی که ترامپ در جریان مناظره در پاسخ به این سوال که آیا نتیجه انتخابات را قبول خواهد کرد، گفته بود که نتایج را در زمان خودش بررسی می‌کنم. اما وی روز پنجشنبه یک روز بعد از مناظره و در یک جمع انتخاباتی گفت: من نتایج این انتخابات فوق‌العاده و تاریخی را به طور کامل می‌پذیرم... اگر من پیروز آن باشم. این اظهارات ترامپ تعجب بسیاری از ناظران را برانگیخته است.

پای پوتین در آخرین مناظره

نامزدها در این مناظره از هر فرصتی برای انتقاد شدید و اتهام‌زنی علیه یکدیگر استفاده می‌کردند. این مساله باعث شد حتی نام «پوتین» رئیس جمهور روسیه نیز به محلی برای این مشاجره تبدیل شود. در همین زمینه، در بحث مهاجرت زمانی که موضوع اسناد افشا شده ویکی لیکس مطرح شد، کلینتون گفت روسیه در حال جاسوسی از آمریکا و اعمال نفوذ در انتخابات است و ترامپ از این مساله حمایت و آن را تشویق کرده است.

وی افزود: روسیه خواستار یک رئیس‌جمهوری در آمریکاست که عروسک خیمه‌شب‌بازی روسیه باشد. در مقابل، ترامپ به موفقیت‌های پوتین در منطقه اشاره کرد و گفت: من پوتین را نمی‌شناسم و او دوست من نیست، اما پوتین در سوریه و در مسائل دیگر روی دست آمریکا بلند شده است. روسیه خاورمیانه را گرفته و پوتین هیچ احترامی برای آمریکا و اوباما قائل نیست.

سقوط حزب‌سالاری در آمریکا

دکتر محمدباقر خرمشاد

اگر اتفاقی که این روزها در مناظره انتخاباتی آمریکا رخ می‌دهد در کشور دیگری اتفاق می‌افتاد ما این پرسش را مطرح می‌کردیم که آیا این یک امر عادی معمولی و سالم و خالی از آسیب است یا وجود این را دلالت بر نوعی مریضی در حوزه سیاسی و روابط قدرت در آن کشور تصور می‌کردیم.

به نظر می‌رسد هر جا این اتفاق بیفتد چه آمریکا و جای دیگر حکایت از ناسالم بودن فضای انتخابات آن کشور است. این تصور تمامی افرادی است که در داخل آمریکا بر این تحولات نظارت دارند و برای آنها کابوس شده است و هیلاری کلینتون هم می‌گفت ای‌کاش این کابوس تمامی شود.

این اختلافات نشان می‌دهد که دوران حاکمیت حزب به پایان رسیده است. یکی از آسیب‌های دموکراسی این است که محدود به انتخابات شد و در انتخابات هم محدود به احزاب شد. در سیستم آنگلوساکسون عده‌ای مشخص و معین از دو حزب قدرت را دست به دست کردند به جای دموکراسی از «پارتیو کراسی» صحبت شد در ادامه حاکمیت احزاب به جایی رسیده که ما با کاندیدایی رو‌به‌رو هستیم که می‌خواهد این حزب‌سالاری را بهم بزند. اما سیستم این مساله را هنوز به عنوان آسیب نمی‌شناسد. حرف‌هایی که امروز می‌شنویم آسیب آن سیستم را نشان می‌دهد. می‌شنویم سناتورها خرید و فروش می‌شوند. سعودی‌ها آنها را می‌خرند. یهودی‌ها با آن جمعیت کم آنها را می‌خرند.

از نکات جالبی که در انتخابات مطرح شد به درد کسانی می‌خورد که موضوع این خشونت و دیکتاتوری و ظلم آمریکایی در نظامی بین‌الملل هستند یعنی مسلمانان و خاورمیانه. نکته این بود که ترامپ، کلینتون را متهم کرد که داعش را خلق و شش میلیارد دلار برای این کار هزینه کرده است. این کار برای هدفی کثیف صورت گرفته و نمی‌توان آن را آشکار کرد. جهان همین اقدام آسیب بسیاری را به ملت‌ها وارد کرده است. عراق، افغانستان، یمن، و سوریه همه ویران شدند و این فضا ادامه دارد و اگر ایران در برابر آن نایستاده بود معلوم نبود چه پیامدهایی داشت. این گروه‌ها مانند انرژی می‌مانند و از بین نمی‌روند. از حالتی به حالتی دیگر تبدیل می‌شوند ممکن است در آینده شاهد ظهور تروریست‌ها در شمال افریقا و دیگر نقاط هم باشیم. داعش برای ناامن کردن جوامع اسلامی ایجاد شد. سایکس پیکو تمام شده، کشورها باید برای کنترل بهتر کوچک شوند. مجموعه این هدف‌ها کار کثیفی است که اتفاق افتاده است. آمریکایی‌ها نامزدها و مناظرات اخیر را بدترین می‌دانند اما تضمینی وجود ندارد که بدتر از اینها هم بشود. کنگره آمریکا تبدیل به کنگره‌ای برای جهان شده است. تصمیم می‌گیرد قانونی را بگذراند سعودی‌ها را با قانونی که درباره یازده سپتامبر تصویب می‌کند پول‌هایشان را به یغما می‌برد لیبی را به نوعی و ایران را هم از سال‌های گذشته این کار را کرده‌اند.