پس از آنکه "باراک اوباما،" رئیسجمهور آمریکا طرحی که به خانوادههای قربانیان 11 سپتامبر اجازه شکایت از عربستان سعودی را میداد، وتو کرد؛ نمایندگان کنگره این کشور برای ابطال حکم وتوی رئیسجمهور با یکدیگر همقسم شدند.
اوباما روز جمعه (2 مهر) پیشنویس قانون موسوم به "عدالت در برابر حامیان تروریسم" را که پیش از این با اکثریت آراء در هر دو مجلس سنا و نمایندگان به تصویب رسیده بود وتو کرد اوباما مدعی شد طرح موسوم جاستا که 9 سپتامبر در کنگره به تصویب رسید به منافع آمریکا و همپیمانان اصلی این کشور لطمه خواهد زد.
اوباما با اشاره به اینکه با خانوادههای قربانیان حملات 11 سپتامبر عمیقاً ابراز همدردی میکنم افزود" این مصوبه امنیت آمریکاییها را در برابر حملات تروریستی بهتر نمیکند و به منافع اصلی آمریکا ضربه میزند.
وی ادامه داد: شماری از همپیمانان و شرکای ما درخصوص این طرح به شدت ابراز نگرانی کردهاند.
اتحادیۀ اروپا نیز چهارشنبه اوباما را به وتوی این طرح فراخواند و افزود این مصوبه روابط دوجانبه میان کشورها را دچار مشکل میکند.
استدلال کاخ سفید این است که دیگر کشورها ممکن است تصویب این قانون را بهانهای برای تعقیب قضایی دیپلماتها، نیروهای نظامی یا شرکتهای آمریکایی قرار دهند.
از سوی دیگر، طرفداران طرح با رد این استدلال میگویند متن قانون به نحوی تنظیم شده که فقط اقدامات تروریستی در داخل خاک آمریکا را در بر میگیرد.
این قانون در واقع به دادگاهها اجازه میدهد هنگام وقوع حمله تروریستی در داخل خاک آمریکا مصونیت قضایی حاکمیتی که دولتهای خارجی بطور سنتی ازآن برخوردار هستند را برای دولت یا دولتهای مظنون به مشارکت در چنین حملاتی لغو کنند.
عربستان ضمن مخالفت شدید با این طرح تهدید کرده بود اگر این مصوبه به قانون تبدیل شود داراییهای خود را در آمریکا به ارزش 750 میلیارد دلار خواهد فروخت.
باوجود این اخطارها، شمار بسیاری از نمایندگان آمریکا به این طرح رأی موافق دادند.
"چاک شومر،" سناتور حزب دموکرات و یکی از تدوینکنندههای این طرح، تأکید کرد کنگره وتوی اوباما را لغو میکند.
شومر گفت: این تصمیم مأیوس کننده به سرعت و به راحتی در کنگره لغو خواهد شد. بر این باورم که دو حزب دموکرات و جمهوریخواه هفتۀ آینده نشستی تشکیل میدهند تا جاستا را به قانون در این کشور تبدیل کنند.
وی همچنین گفت: اگر سعودیها مرتکب خطا نشدند، نباید از این قانون هراس داشته باشند. اگر آنها در حادثه 11 سپتامبر مقصر بودهاند، بایستی مسؤول شناخته شوند.
تصویب قانون جاستا پس از آن صورت گرفت که کنگره آمریکا 28 صفحه از اسناد مرتبط با حادثه 11 سپتامبر سال 2001 را منتشر کرد. این اسناد نشان میدهند دستکم چند نفر از عاملان این حملات با مقامهای دولت عربستان در تماس بودهاند. همچنین 15 نفر از 19 هواپیماربای عامل حملات 11 سپتامبر شهروندان عربستان بودند.
سناتور "جان کورنین،" یکی دیگر از تهیهکنندگان این طرح قانونی، از اقدام اوباما برای وتوی طرح مذکور انتقاد کرد و گفت که رئیسجمهور آمریکا توجهی به خواستههای خانوادههای قربانیان 11 سپتامبر نکرده است. وی تاکید کرد کنگره در انتظار فرصتی برای ابطال وتوی اوباما است.
در صورت رأی موافق بیش از دو سوم اعضای هر دو مجلس نمایندگان و سنا به لغو وتوی اوباما حکم وی باطل میشود و قانون "عدالت در برابر حامیان تروریسم" لازمالاجرا خواهد شد.
اوباما از سال 2009 و زمان تصدی سمت ریاستجمهوری آمریکا، دوازده طرح کنگره را وتو کرده است. قانونگذاران آمریکایی تا کنون موفق به لغو هیچکدام از حکمهای وتوی اوباما نشدهاند.
"عادل جبیر،" وزیر خارجه عربستان، چند ماه پیش تهدید کرده بود ریاض در صورت تصویب این قانون، سرمایههایش را از آمریکا خارج خواهد کرد.
"ماچ ثورنبری،" نماینده نگزاس از حزب جمهوریخواه که ریاست کمیته پرقدرت نیروهای مسلح را بر عهده دارد، اعلام کرد وی مخالف ابطال وتوی اوباما است. وی در این باره توضیح داد: نگرانی شخصی من درباره طرح جاستا این است که اجرای ان تهدیدات و فشار بیشتری را متوجه نیروهای نظامی و اطلاعاتی، دیپلماتها و دیگر مقامات سیاسی آمریکا در سراسر جهان میکند.
"پال رایان،" رئیس کنونی مجلس نمایندگان آمریکا، گفت: تعداد نمایندگان موافق با ابطال وتوی رئیس جمهور به اندازه کافی برای انجام این کار است؛ اما نگران وکلایی هستم که تلاش خواهند کرد از این مسیر به ثروت برسند.