هند یکی از کشورهایی است که به دنبال بهبود اوضاع اقتصادی اش در چند سال اخیر، گردشگران خارجی بسیاری داشته است. هر چند این کشور همیشه به دلیل داشتن بناهایی مانند تاج محل و معابد زیبا، یکی از مقاصد گردشگران جهان بوده است. روند توسعه سریع توریسم در هندوستان که از اوایل سال 2000 شروع شد، هم اکنون همه شبه قاره هند را فرا گرفته است.
در بازه زمانی پنج ساله بین سال های 2002 تا 2007، تعداد بازدیدکنندگان خارجی هند به میزان 80درصد رشد داشته است. برنامه تبلیغاتی گسترده برای توسعه صنعت توریسم با شعار «هند شگفت انگیز» (Incredible India)، سردمدار این انقلاب توریستی بود و توانست در طول چند سال اخیر، تصویر بین المللی هند را از کشوری مبتلا به فقر و جنگ زده، به تصویر مقصدی لبریز از فرهنگ و سنتی سرزنده و شاد همراه با زیرساخت های توریستی، برای سپری کردن تعطیلات رویایی تغییر دهد.
«هند شگفت انگیز» شعار تبلیغی کلیدی فعالان توریسم هندوستان که گردشگران را از سرتاسر جهان به این کشور می کشاند، دربردارنده «نتایج شگفت انگیزی» برای خود فعالان توریسم هند هم بوده است. چرخ توریسم هند که توسط پروازهای بدون وقفه از اروپا و آمریکای شمالی می چرخد، هنوز هم در حال توسعه و ایجاد بازارهای جدید بوده و برنامه هایی مانند توسعه حمل و نقل هوایی داخلی ارزان قیمت، باعث شده است خود هندی ها هم بتوانند بیشتر مسافرت کنند و به رشد گردشگری در این کشور شتاب بیشتری ببخشند.
علاوه بر این، هند سرزمین تناقض هاست. از سواحل بکر و دست نخورده تا کوهستان ها و دره های حاصلخیز و جنگل های بارانی و صحرا. این کشور تقریبا برای هر نوع سلیقه گردشگری، شامل اکوتوریسم و طبیعت گردی، ماجراجویی، ساحلی و فرهنگی مناسب است. توسعه صنعت توریسم توسط آژانس های دولتی مرکزی و منطقه ای طرح ریزی و اجرا شده است. از جاذبه های گردشگری هند می توان به بندر گوا، کرالا، مادایا پرادش، قلعه کهنه، گجرات، هاریانا، کارناتاکا، مشرق الاذکار و... اشاره کرد.
ذاتا صنعت توریسم فواید زیادی هم برای کشور مقصد و هم خود مسافرین دارد. براساس آمارهای سازمان بین المللی گردشگری، تخمین زده می شود که هم اکنون مسافرت و توریسم، بالغ بر 7درصد از کل اشتغال را در کشور یک میلیارد و 300میلیون نفری هند به خود اختصاص داده باشد. جدا از تاثیر اقتصادی، یک صنعت توریسم سالم می تواند پیامدهای مهم و گسترده ای در تاثیر گذاری بر وضعیت زیرساخت هایی مانند حمل و نقل و محیط زیست یک کشور داشته باشد.
منفعت دیگر توسعه توریسم، در قالب ایجاد انگیزه برای سرمایه گذاری در توسعه زیرساخت هایی مانند ساخت و ساز هتل ها، بهبود کیفیت فرودگاه ها و سیستم حمل و نقل زیرزمینی نمود دارد. برای نمونه افزایش شدید تعداد توریست های بازدیدکننده از دهلی در سال 2010، باعث شد دولت مرکزی هند ضرب الاجلی برای افتتاح خطوط جدید سیستم متروی دهلی از سوی دولت محلی این شهر تعیین کند. دولت محلی دهلی موفق به انجام این کار شد و به هزاران توریسم با سیستم حمل و نقل پیشرفته خود خوشامد گفت.
هند با توسعه زیرساخت ها در بخش گردشگری توانست در سال ۲۰۰۶ به درآمد 6.6میلیارد دلاری از این صنعت دست یابد. گردشگری در این کشور در سه ماهه اول سال ۲۰۰۷ نسبت به ۲۰۰۶، ۴۴درصد رشد داشته که به این ترتیب این صنعت توانست به یکی از مهم ترین شبکه های درآمد مبادله خارجی در هند تبدیل شود.
«Conde nast traveler» که یکی از موفق ترین نشریات گردشگری در جهان است، جاذبه های گردشگری هند را در بین چهار مقصد پرطرفدار جهان قرار داده است. از سوی دیگر مجموعه معروف «lonely planet» که ناشر کتاب های راهنمای گردشگری برای کشورهای مختلف جهان است، در تحقیقی از ۱۶۷ کشور، هند را در فهرست پنج مقصد گردشگری بین المللی قرار داده است.
انجمن دفاتر خدمات مسافرتی بریتانیا نیز از این کشور به عنوان مقصد شماره یک، در میان بهترین های ۵۰ مقصد گردشگری جهان نام برده است. این کشور همچنین توانست جایزه های مختلف بین المللی را از آن خود کند که می توان به جایزه هایی در حوزه مقصد پیشرو در آسیا، کشوری پیشرو از نظر اجرای پروژه های گردشگری و بهترین برگزارکننده مجمع و همایش های گردشگری اشاره کرد.
صنعت گردشگری در هند به عنوان موتور اصلی رشد اقتصادی عمل می کند و تلاش های همه جانبه ای برای رسیدن به توسعه پایدار در این بخش صورت می گیرد.
دست اندرکاران صنعت گردشگری و متولیان امر در هند برای افزایش سهم خود از گردشگری در سطح جهان، دست به ابتکارات جدیدی زده و گردشگران را به داشتن تجربیات جدیدی نظیر افزایش معنویات، غنی سازی فرهنگی، نیروبخشی جسمی و جوان سازی ذهنی دعوت می کنند. در همین راستا اقدام به توسعه و انجام پروژه هایی از قبیل راه اندازی قطارهای گردشگری، کشتی مسافرتی و ایجاد زمین های گلف کرده اند.
دولت هند برای تشویق هرچه بیشتر سرمایه گذاران از سرمایه گذاری صد درصد آنان حمایت می کند. همین امر موجب شده «توماس کوک» که یکی از بزرگ ترین شرکت های گردشگری در جهان است، در این کشور بیشترین سرمایه گذاری و تبادل گردشگر را داشته باشد. از آنجایی که پروژه های هتل سازی در این کشور برای سرمایه گذاری زود بازده و اقتصادی بوده است، هتل های زنجیره ای هچون شرایتون، هیلتون، رادیسون، مریوت، آکور، هالیدی این، کنتری این، نووتل، شنگ ریلا و حیات در آن شعباتی را راه اندازی کرده اند.
از سوی دیگر این کشور برای معرفی بیشتر خود سرمایه گذاران داخلی را به ساخت هتل های تاج محل و ابروی(Abroy) در سایر کشورها تشویق کرده است. هند در بخش زیرساخت های اقامتی ۱۰۰هزار اتاق در رده هتل های ستاره دار دارد. متولیان امر گردشگری در این کشور، هند را یک «مقصد ۳۶۵ روزه» برای گردشگران نام گذاری کرده اند و به همین جهت هم از همه توانایی های خود در گردشگری پزشکی، دریایی، فرهنگی و اکوتوریسم بهره برداری می کنند، به طوری که امروزه گردشگری پزشکی هند، جایگاه خود را در بازارهای جهانی پیدا کرده است و توانسته در زمینه جراحی های قلب، پیوند های کلیه و کبد، جراحی های پلاستیک، تعویض زانو، مراقبت های دندانپزشکی با هزینه کمتری نسبت به اقصی نقاط جهان گردشگران را به کشور خود جذب کند. برای تحقق این امر اقدام به صدور ویزای پزشکی یک ساله (که تا سه سال قابل تمدید است) کرده است.
اما خبر ها از آن حکایت دارد که درآمد هند از محل ورود گردشگر خارجی تا ماه سپتامبر امسال به ۱۵میلیارد دلار رسیده است.
افزایش ۱۰درصدی ورود گردشگران خارجی به هند که سومین اقتصاد بزرگ قاره آسیا است، این امکان را فراهم کرده تا این کشور به درآمد ۱۵میلیارد دلاری از محل ورود توریست در این مدت زمان دست یابد. اطلاعاتی که دولت هند اخیرا منتشر کرده حاکی از آن است که در مدت زمان بین ژانویه تا آگوست امسال 59.5میلیون گردشگر خارجی وارد هند شده اند که در مقایسه با آمار مشابه سال گذشته میلادی 2.10درصد رشد داشته است.
همچنین در این بازه زمانی هشت ماهه، درآمد حاصل از محل گردشگران خارجی با 8.7درصد افزایش به 92.14میلیارد دلار رسیده است، در حالی که درآمد سال گذشته 83.13میلیارد دلار بود. همچنین براساس این آمار، بنگلادش، آمریکا و بریتانیا سه منطقه اصلی صدور گردشگران خارجی به هند هستند و پس از آن کشورهای سریلانکا، مالزی و چین قرار دارند.
افزایش شمار گردشگران خارجی و متعاقب آن بالارفتن درآمد های هند را می توان تا حدودی به محبوبیت ویزای الکترونیکی در هند نسبت داد که درحال حاضر به اتباع ۱۵۰ کشور جهان داده می شود و به همین دلیل، تعداد گردشگران خارجی بیشتری با استفاده از این تسهیلات می توانند به هند بیایند و صنعت توریسم میلیارد دلاری هند را رونق دهند.
