دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در حالی سال جاری به پایان می رسد که به عقیده برخی ناظران، طی این دوره روابط آمریکا و رژیم اسرائیل روند پرتنشی را پشت سر گذاشته است. با این حال، شب گذشته اعلام شد که دولت آمریکا بزرگترین بسته کمک نظامی تاریخ خود را در اختیار رژیم اسرائیل قرار خواهد داد؛ امری که می تواند هم از دلایل و ملاحظات داخلی و هم خارجی ناشی شده باشد.

پشت پرده امضای بزرگترین بسته کمک نظامی آمریکا به رژیم اسرائیلدوران ریاست جمهوری باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، در حالی سال جاری به پایان می رسد که به عقیده برخی ناظران، طی این دوره روابط آمریکا و رژیم اسرائیل روند پرتنشی را پشت سر گذاشته است. با این حال، شب گذشته اعلام شد که دولت آمریکا بزرگترین بسته کمک نظامی تاریخ خود را در اختیار رژیم اسرائیل قرار خواهد داد؛ امری که می تواند هم از دلایل و ملاحظات داخلی و هم خارجی ناشی شده باشد.

بنابراین گزارش، رسانه های آمریکا خبر داده اند که دولت اوباما به عنوان بخشی از بزرگترین بسته کمک نظامی در تاریخ آمریکا، میزان کمک خود به رژیم اسرائیل را افزایش خواهد داد. بر اساس بسته جدید، تل آویو ظرف مدت 10 سال، حدود 38 میلیارد دلار کمک نظامی از آمریکا دریافت خواهد کرد. این در حالی است که مبلغ کمک های ده ساله قبلی که سال 2018 به پایان می رسد، 30 میلیارد دلار بود.

قرار است تفاهم نامه مربوط به این کمک نظامی، امروز در کاخ سفید به امضا برسد. این در حالی است که مذاکرات مربوط به این جریان، از ماه ها قبل پشت درهای بسته جریان داشت؛ یعنی درست در زمانی که در عرصه علنی، بیان می شد که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل با یکدیگر دچار اختلاف هستند.

در همین راستا، دیوید ماکوفسکی، مدیر پروژه صلح خاورمیانه در موسسه مطالعات خاور نزدیک واشنگتن می گوید: «این یک پیام مهم برای منطقه است مبنی بر اینکه هیچ کس نمی بایست درباره اختلافات آمریکا و اسرائیل درباره ایران و یا فلسطین، دچار سوءبرداشت شود. در محور این جریان، ایالات متحده به شدت به امنیت بلندمدت اسرائیل متعهد باقی می ماند».

«سی ان ان» در گزارش خود، موضوع توافق جدید میان واشنگتن و تل آویو را مستقیماً به ایران مرتبط دانسته و می نویسد این دیدگاه رژیم اسرائیل که برداشته شدن تحریم های ایران در نتیجه توافق هسته ای به این کشور اجازه خواهد داد فضای مانور خود را در منطقه بیشتر کند، سبب شد تل آویو استدلال کند که بسته کمک نظامی جدید باید گسترده تر از قبلی باشد. بی ثباتی های موجود در عراق و سوریه، از دیگر موارد مورد استناد اسرائیلی ها بوده است.

نیتا لووی، ارشدترین عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا، در بیانیه ای اعلام کرد این بسته جدید، رژیم اسرائیل را «در موقعیت بهتری برای پرداختن به موضوع آشوب و بی ثباتی در منطقه قرار داده و در نتیجه، آن را قادر می سازد که بهتراز شهروندان و مرزهای خود محافظت کند».

در این میان، برخی منابع می گویند که درخواست اولیه نتانیاهو از دولت آمریکا، یک بسته کمک نظامی 45 میلیون دلاری بوده است که در نهایت، دو طرف به مبلغ فعلی (38 میلیارد دلار) رضایت داده اند.

انگیزه‌های سیاسی و اقتصادی

همان گونه که هرکسی می تواند حدس بزند، همچون موارد مشابه در روابط آمریکا و رژیم اسرائیل، این توافق جدید نیز بیش از انگیزه های عملی و عینی، با انگیزه های سیاسی انجام می پذیرد. انگیزه هایی که هم در طرف آمریکایی و هم در طرف اسرائیلی وجود دارد.

در واشنگتن، این موضوع را بیش از همه می توان در راستای اهداف انتخاباتی برشمرد؛ زیرا اکنون و در فاصله دو ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری، اوباما می تواند چنین بیان کند که دموکرات ها تاکنون بیش از هر کس دیگری در راستای محافظت از «متحد دیرینه» خود اقدام کرده اند. هیلاری کلینتون به عنوان وزیر خارجه سابق اوباما، می تواند بخشی از این موضوع را میراث خود بخواند و با وعده ادامه این سیاست، نسبت به گردآوری آرا اقدام کند.

در طرف مقابل و برای نتانیاهو، این توافق می تواند هرگونه ابهامی را نسبت به سیاست هایی که ممکن است رئیس جمور بعدی آمریکا در پیش بگیرد، برطرف کرده و خیال نتانیاهو را راحت کند. نهایی شدن این توافق درست یک هفته پیش از سفر نتانیاهو به آمریکا برای شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل و دیدار با اوباما، خود از همین جنبه دارای اهمیت است.

نکته دیگر اینجاست که هرچند رقم توافق جدید بسیار بالاتر از موارد قبلی است، اما در دل خود، منفعتی اقتصادی برای آمریکا نیز به همراه دارد. در بسته کمک نظامی پیشین، این امکان وجود داشت که تا سقف 26 درصد از میزان کمک، صرف خریداری تجهیزات از صنایع نظامی اسرائیل شود؛ اما در توافق جدید، کل مبلغ می بایست فقط در راستای خرید تسلیحات از شرکت هایی آمریکا صرف شود.

از سوی دیگر، در مقابل تعهد آمریکا به تأمین مالی پروژه های موشکی رژیم اسرائیل به مدت یک دهه، این رژیم متعهد شده که دیگر برای دریافت مبلغ اضافه بابت این پروژه ها در کنگره لابی نکند. در گذشته، کمک به برنامه موشکی، از مسیری جدا از بسته کمک نظامی جریان پیدا می کرد و هر ساله می بایست به تصویب کنگره می رسید. به این ترتیب، بسته جدید را می تواند دربردارنده مجموعه ای از امتیازات سیاسی و اقتصادی برای هر دو طرف دانست.