روزنامه الاخبار لبنان در مطلبی به سابقه در اختیار داشتن سلاح های شیمیایی از سوی گروه های مسلح تروریستی و تکفیری در سوریه اشاره کرده و در مقاله ای نوشت: جنایت حمله شیمیایی به منطقه الغوطه باعث شد دمشق ناوگان سلاحهای شیمیایی خود را منهدم کرده و به معاهده منع اشاعه تسلیحات شیمیایی بپیوندد، اما این موضوع به معنای خالی بودن کشور از این سلاحهای کشنده نیست.
اگر بخواهیم ناوگان تسلیحات شیمیایی دولت سوریه را که آخرین محمولههای آنها در ژوئن سال 2014 تحویل و منهدم شد را استثنا کنیم، باید گفت که دست کم سه گروه در داخل سوریه همچنان مقادیری از تسلیحات شیمیایی را در اختیار دارند. این گروهها عبارتند از:
الف: جیش الاسلام
این گروه تروریستی در سال 2013 دست کم یک محموله شیمیایی از ناوگان تسلیحات شیمیایی لیبی را دریافت کرد. در نیمه همان سال هواپیمای وابسته به خطوط هوایی ترکیه در پروازی ویژه از فرودگاه مصراته لیبی به سمت یکی از فرودگاههای جنوب ترکیه حرکت کرد. این پرواز برای انتقال مسافران یا عناصر مبارز (مانند دفعات گذشته ) نبود ، بلکه محمولهای را جابهجا میکرد که بسیار با اهمیتتر از این موارد بود. محموله مذکور شامل 11 موشک بود که مجهز به کلاهکهای شیمیایی بودند.
طه جوان سوری مقیم لیبی این موضوع را به الاخبار اعلام و تأکید میکند که اطلاعات این پرواز را از طریق دوستش در لیبی به دست آورده است. وی در برخی فعالیتهای تجاری شریک بوده و در فرودگاه مصراته کار می کرد . این جوان میافزاید: این فرد ارتباطات گستردهای با یکی از شخصیتهای گروههای مسلح داشته است. موشکهای موجود در این محموله از نوع اصلاح شده گراد بودند که از طریق ترکیه به سوریه منتقل شده و در اختیار جیش الاسلام که در آن زمان با نام لواء الاسلام شناخته می شد، قرار گرفت. منبع مذکور میافزاید که از تکرار ارسال محموله های اینچنینی به سوریه اطلاعی ندارد و این تنها محمولهای بود که از آن آگاهی پیدا کرده است. طه می گوید که دوستش معتقد بود اقدامی که انجام میدهد نقش سرنوشتسازی در دستاوردهای قریبالوقوع در دمشق خواهد داشت.
ب: داعش
در نوامبر سال گذشته میلادی گزارشی از مؤسسه منع اشاعه تسلیحات شیمیایی منتشر شد مبنی بر اینکه گروهک تروریستی داعش از گاز خردل بر ضد یکی از جریانهای مخالف دولت در شهر مارع واقع در حومه شمالی حلب استفاده کرده است.
خبرگزاری رویترز با انتشار این گزارش تأکید کرد که حادثه مذکور در آگوست سال 2015 اتفاق افتاده است. در واقع میتوان گفت داعش بیش از یک سال پیش از این واقعه به سلاحهای شیمیایی دست پیدا کرده بود. یکی از مبارزان سابق نیروهای مسلح ضد دولتی "أسود الشرقیّة" که درگیریهای شدیدی را در سال 2014 در دیرالزور با داعش داشته است، می گوید که داعش تهدیدات زیادی می کرد که از سلاحهای شیمیایی بر ضد این گروه استفاده خواهد کرد. این منبع میافزاید که تهدیدات داعش از طریق یکی از شخصیتهای مشهور عشایر برای ما ارسال میشد و از ما خواسته میشد از برخی مناطق عقبنشینی کنیم.
این منبع میافزاید که نیروهای مذکور دو ماه پس از این حادثه موفق شدند چهار تن از نظامیان ارشد داعش از جمله یک فرمانده نظامی را به اسارت گرفته و از او اعترافاتی بگیرند مبنی بر اینکه داعش تسلیحات شیمیایی در اختیار دارد. در سال 2015 یک منبع از نیروهای مبارز اطلاعاتی ناقص از دستیابی داعش به سلاحهای شیمیایی از طریق جبهه النصره در حلب به دست آورد. این منبع در آن زمان تأکید کرد که جبهه النصره و داعش بعد از بروز اختلاف میان آنها در چارچوب توافقنامهای اعلام نشده ، اقدام به تقسیم تسلیحات و تجهیزات خود نمودند.
تعداد زیادی از عناصر جبهه النصره در پی این حوادث به داعش پیوسته و با خودشان تمامی سلاحهایی که در اختیار داشتند از جمله تسلیحات شیمیایی را برای داعش بردند. نشریه آمریکایی فارین پالیسی نیز در شماره اخیر خود روایتی مطابق با این واقعیتها منتشر کرده و نشان میدهد که داعش از سال 2014 به سه بشکه از مواد شیمیایی که در اختیار جبهه النصره قرار داشت، دست پیدا کرده است.
ج: جبهه النصره
روایت دولت سوریه در رابطه با گاز کلر که جبهه النصره (فتح الشام کنونی) به آن دست پیدا کرده، در جزئیات خود با موضوع مطرح شده از سوی این نشریه آمریکایی متفاوت است، اما هر دوی آنها در یک موضوع توافق نظر دارند و آن اینکه جبهه النصره به سلاح شیمیایی دست پیدا کرده است. در دسامبر سال 2012 وزارت خارجه سوریه در نامههایی ، شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل متحد را مخاطب قرار داده و بار دیگر نسبت به تسلط گروههای تروریستی بر کارگاه ویژه تولید گاز کلر متعلق به بخش خصوصی در شرق شهر حلب هشدار داد. این کارگاه چندین تن از این ماده سمی را در خود داشته است.
محافل بینالمللی تعامل جدی با نامه وزارت خارجه سوریه انجام ندادند و بسیاری از رسانههای غربی این موضوع را دروغ دانستند، اما نشریه آمریکایی فارین پالیسی در شماره اخیر خود موضوعی را مطرح میکند که محتوای نامه رسمی سوریه که چهار سال قبل نوشته شده بود، را تأیید میکند.
روایت مذکور مربوط به گواهی یکی از مبارزان سابق گروه های تروریستی است که همزمان با ورود ابوبکر البغدادی رهبر داعش به حومه حلب در سال 2013 در مبارزات حضور داشته و با وی دیدار کرده است. وی شاهد ایجاد درگیری بین داعش و جبهه النصره بوده است. او میگوید که جبهه النصره بر بشکه هایی از گازهای کلورین و سارین که در یک پایگاه ارتش سوریه وجود داشت، دست پیدا کرده بود.
مجله مذکور به نقل از این منبع مینویسد که در ژانویه سال 2014 در پی عقبنشینی داعش از منطقه کفرجوم حدود 200 خودرو و کامیون نیروهای مبارز و تسلیحات آنها و اسرا را به عقب منتقل کرد، در میان تسلیحات مذکور سه صندوق وجود داشت که شبیه صندوق هایی بود که در زمان تسلط النصره بر آن پایگاه نظامی کشف شده بود. البته تعداد این صندوق های شیمیایی در زمان کشف توسط النصره 15 عدد بود.