کودتای نافجرام نظامی در ترکیه، بامداد روز گذشته (شنبه) آغاز شد و پیش از ظهر نشانه‌های شکست آن کاملا هویدا شده بود.
عبدالباری عطوان، نویسنده معروف عربی، در پایگاه تحلیلی رأی‌الیوم به تبعات این کودتا و چرایی شکست آن و همچنین پیام‌های آن برای اردوغان پرداخت.
عطوان با بیان اینکه کودتای نظامی در ترکیه به علت عمق پیدا کردن تجربه دموکراسی در این کشور، شکست خورد، تأکید کرد: اما ترکیه به رهبری اردوغان تماما با اوضاع پیش از کودتا تفاوت خواهد داشت و به طور حتم تغییر خواهد یافت و در روزها و ماههای آینده خود را نشان خواهد داد.
این نویسنده مطرح عربی ادامه می‌دهد: اگر مخالفان دولت در کنار دولت قرار می‌گیرند و اگر ارتش در کنار مردم می‌ایستد و اگر دشمنان اردوغان به مقابله با کودتا می‌ایستند، تمام این‌ها به حساب حمایت از دموکراسی است نه حمایت از اردوغان و این اولین درس کودتا برای اردوغان محسوب می‌شود. درس‌هایی که اردوغان آن‌ها را فراموش کرده بود.
اردوغان که تمام بخش‌های اجرائی و قانون‌گذاری را به حیطه تسلط خود درآورده و مشغول سرکوب مخالفانش و برچیدن رسانه‌های سنتی و شبکه‌های اجتماعی شده بود؛ اکنون باید به خوبی بداند که در زمان بحران‌ها دقیقا به همین عناصر نیاز دارد. اردوغانی که به شبکه‌های اجتماعی از جمله فیس بوک و توئیتر پناه برد تا صدای خود را به گوش هوادارانش برساند، در حالی که مدتی پیش آن‌ها را مسدود کرده بود.
***
عبدالباری عطوان افزود: نکته بعدی در ارتش نهفته است، ارتشی که در مقابل کودتاگران ایستاد و فرمانده آن تأکید کرد که زمان کودتا کردن گذشته است و با این سخن بار دیگر بر اینکه ارتش ستون فقرات کشور است، صحه گذاشت و این موضعش باعث شد تا اعتماد مردم ترکیه بار دیگر به این نهاد جلب شود.
به اعتقاد عطوان در این‌جا نیز اردوغان باید نکته‌ای را مد نظر داشته باشد و اینکه جایگاه ملی ارتش و نقش آن در حراست از دموکراسی را از خاطر نبرد و در تصمیم‌گیری‌های خود با فرماندهان ارتش مشورت و هماهنگی کند.
وی در ادامه تأکید می‌کند: بر خلاف برخی که می‌گویند اردوغان با قدرت از این کودتای نافرجام بیرون خواهد آمد، باید بگویم که او ضعیف‌تر از هر زمان دیگر خواهد شد.
مبالغه نیست اگر بگوییم که او فهمیده است که سیاست‌های داخلی و منطقه‌ای او نتایج عکس داده و برای ترکیه خطر آفرین شده است؛ بنابراین تصمیم گرفته است که از عمده سیاست های داخلی و منطقه‌ای عقب‌نشینی کند و سیاست تنش صفر را با همسایگانش در پیش بگیرد تا خشم مردم و نظامی‌ها را فرو بنشاند.
به عنوان مثال نظامی‌ها خطرات سیاست‌های اردوغان در ایجاد تنش با کشورهای مختلف را به خوبی درک می‌کنند؛ نمونه آن درگیری با روسیه و در انتها هزینه‌هایی که برای بهبود رابطه با این کشور صرف شد یا ایجاد تنش در سوریه که خطرات آن رفته رفته وارد ترکیه می‌شود و مهم‌ترین نمونه آن ایجاد منطقه کُردی در شمال سوریه است.
در همین‌جا نزدیکی بین سوریه و مصر سرعت بیشتری خواهد یافت و «بینالی یلدیریم» نخست‌وزیر دو روز قبل از کودتا از قصد ترکیه برای بازگرداندن روابط با سوریه خبر داد که نشانه بسیار مهمی است. از سوی دیگر وزارت خارجه ترکیه معارضان دولت مصر و نزدیک به اخوان‌المسلمین را جمع کرده و از آن‌ها خواسته حملات خود علیه دولت مصر و دولت‌های شورای همکاری را کاهش دهند تا آنکارا بتواند روابط خود با قاهره را بهبود بخشد.
وضعیت اقتصادی هم که گل سر سبد افتخارات اردوغان محسوب می‌شد، این روزها بیش از هر روزی به تزلزل افتاده است و حوادث امنیتی متعدد، صنعت گردشگری 36 میلیارد دلاری این کشور را نابود کرده است و چهره ترکیه را از یک کشور با ثبات و مناسب برای سرمایه‌گذاری تغییر داده است.
سردبیر رأی الیوم در ادامه می‌نویسد: خطر کودتا در ترکیه همچنان از سوی بازیگران داخلی و منطقه‌ای وجود دارد و پایان نیافته است؛ مردم ترکیه که در کنار دولت برای مبارزه با کودتا بسیج شدند، در آینده نیز به هیچ وجه سرکوب و مصادره آزادی‌ها و سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ترکیه را بر نخواهند تافت.
