پایگاه اینترنتی بی‌بی‌سی در گزارشی به قلم "پال کربی" نوشت: سربازان ارتش ترکیه برای چندین ساعت، جمعه شب کنترل مراکز و مناطق مهم شهرهای اصلی کشور از جمله آنکارا و استانبول را در دست گرفتند؛ اما نتوانستند این موقعیت را حفظ کنند و به کودتا ادامه دهند.
در ادامه این گزارش آمده است: زمانیکه کودتاچیان ساختمان‌ها و تلویزیون ترکیه را تصرف کرده بودند هیچ نشانی از "رجب طیب اردوغان،" نخست وزیر ترکیه، به چشم نمی‌خورد. کودتاچیان برای موفقیت به حمایت اکثریت ارتش و البته مردم کشور نیاز داشتند. به نظر می‌رسد "بن‌علی ییلدریم،" نخست وزیر ترکیه، در مدت زمان غیبت اردوغان، مقابل کودتا ایستادگی کرد؛ اما بر کسی پوشیده نیست که رئیس جمهور اردوغان با بهره‌گیری از قدرت خود، کودتا را تا زمانیکه تمام عوامل اصلی آن بازداشت شوند، ادامه داد.
کودتا چه زمانی خاتمه یافت؟
برای چندین ساعت پس از شروع کودتا، مشخص نبود اردوغان کجا حضور دارد. گزارش ها حاکی از آن بود که رئیس جمهور برای گذراندن تعطیلات به سواحل دریای مرمره در جنوب غربی ترکیه رفته است. به محض آنکه اردوغان با هواپیما به فرودگاه آتاتورک در استانبول آمد و کنفرانس خبری برگزار کرد، کودتادر مسیر سقوط قرار گرفت. وقتی رئیس جمهور پا به استانبول گذاشت، مشخص شد دولت زمام امور را در دست دارد و مصاحبه‌ها نشان می‌داد سران برجسته ارتش همچنان از اردوغان حمایت می‌کنند.
البته آنکارا و کاخ ریاست جمهوری هنوز ایمن نبود؛ اما اردوغان از استانبول هم می‌توانست کشور را اداه کند. اردوغان به رسانه‌ها گفت: این یک عمل خیانتکارانه و شورش به حساب می‌آید.
مشاور ارشد رئیس جمهور هم در اظهاراتی گفت: این شورش به دست مردم ترکیه خنثی شد. واضح است ارتش به دنبال کودتا بود؛ اما خیلی زود اوضاع به سود دولت تغییر کرد و زمانیکه اردوغان از مردم خواست به خیابان‌ها بیایند و مقابل کودتا مقاومت کنند، آنها واقعا این کار را کردند.
کنترل کردن پیام‌ها
سربازان کودتا به استودیوهای "تی آر تی" یورش بردند و تلاش مردم را برای آزاد کردن این شبکه تلویزیونی ناکام گذاشتند. حلقه‌های اصلی کودتا از همین طریق پیام‌های خود را به گوش مردم ترکیه رساندند. به سرعت "شورای صلح" تشکلیل و مقررات حکومت نظامی و خاموشی در ساعت معین تعیین شد.
شبکه سی‌ان‌ان ترکیه نیز به دست کودتاچیان افتاد؛ اما این موفقیت‌های مهم و حیاتی دوام چندانی نداشت و به محض ورود اردوغان به آتاتورک، تمام موفقیت‌های چند ساعت گذشته ارتش کودتا بر باد رفت. احتمالا رئیس جمهور ترکیه خوش شانس بود. حتی هتلی که اردوغان در آن اقامت کرده بود ساعتی پس از خروج رئیس جمهور، بمبگذاری شد.
آیا کودتای ترکیه از سوی اکثریت نظامیان حمایت می‌شد؟
برای موفقیت یک کودتا به حمایت و پشتیبانی اکثریت ارتش نیاز است. در مورد ترکیه هم تعداد قابل توجهی از سربازان ارتش در کودتا نقش داشتند و در بسیاری از شهرهای ترکیه حضورشان به چشم می‌خورد. تانک‌ها به خیابان‌ها آمدند و در ورودی پل‌های ارتباطی مهم مستقر شدند. اما "گِن هلوسی آکار،" فرمانده نیروهای زمینی ارتش، در کودتا مشارکت نکرد. فرمانده نیروهای ارتش ترکیه در استانبول هم حاضر نشد به جمع کودتاچیان بپیوندد. فرمانده نیروی دریایی و نیروهای ویژه سخنانی علیه کودتاچیان اظهار داشت و با جنگنده‌های اف- 16 تعدادی از تانک‌های کودتا را هدف قرار داد.
یک مقام عالی رتبه و کارشناس نظامی در انگلیس گفت: کودتا پیش از آنکه آغاز شود، شکست خورده بود. کودتاچیان آماتور بودند و نتوانستند نظر مساعد اکثریت ارتش را جلب کنند. حتی هیچ پشتیبانی سیاسی و یا مردمی نیز وجود نداشت.
سکولارهای مخالف دولت مرکزی اعلام کردند: تاریخ ترکیه کودتاهای زیادی به خود دیده است و دوست ندارد مشکلات و مصائب ان بار دیگر برای کشور تکرار شود. ملی‌گراها نیز اعلام کردند به دولت اطمینان کامل دارند و به آن پشت نمی‌کنند.
کودتاچیان چه کسانی بودند؟
کودتاچیان یک جناح خاص در ارتش بودند و به گفته مقامات نظامی یک گروه کوچک را تشکیل می‌دادند. این گروه از جانب دیگر بخش‌های نظامی حمایت نمی‌شد. رجب طیب اردوغان در روزهای پیش بارها نسبت به احتمال وقوع کودتا در کشور هشدار داده بود و شاید به همین دلیل بود که رئیس جمهور در سال‌های اخیر تلاش کرده بود نیروهای ارتش و پلیس ترکیه را پالایش کند.
آیا کودتای ترکیه می‌توانست از آمریکا برنامه‌ریزی شود؟
اردوغان سالهاست که "فتح‌الله گولن،" دوست قدیمی خود، را به اقداماتی علیه دولت متهم می‌کند.گولن در یک تبعید اختیاری و در آمریکا به سر می‌برد. گولن اتهام دخالت در کودتای اخیر را رد کرده است؛ اما بازداشت شدگان کودتا مدعی شدند دستورات از گولن دریافت می‌شده است.
دولت ترکیه بلافاصله 5 فرمانده ارتش و 29 سرهنگ را به دلیل ارتباط داشتن با "دولت موازی" بازداشت کرده و مورد بازجویی قرار داده است.
