شبکه ان‌بی‌سی روز یکشنبه گزارش داد که آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) در سال 2012 طرح مخفیانه دقیقی برای کنار زدن بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه از قدرت به باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا ارائه کرده است.
مدت‌هاست که در رسانه‌ها افشا شده که «دیوید پترائوس» رئیس وقت سیا در سال 2012 به کاخ سفید پیشنهاد کرده بوده که تسلیح و آموزش مخالفان دولت سوریه افزایش یابد تا فشار بر رئیس‌جمهور سوریه بیشتر شود. با این حال کتابی که قرار است روز سه‌شنبه منتشر شود، از این هم فراتر رفته و به نقل از یکی از عوامل سابق سیا نوشته است که مقامات ارشد این سازمان برای یک طرح چند لایه که کنار رفتن اسد از قدرت را مهندسی می‌کرد، فشار می‌آورده‌اند.
«داگ لاکس» افسر سابق سیا در مصاحبه با ان‌بی‌سی تشریح کرده است که چطور یک سال را در خاورمیانه برای دیدار با گروه‌های مسلح مختلف سوری و افسران اطلاعاتی از کشورهای متحد آمریکا صرف کرده است. لاکس که تا حدی زبان عربی هم می‌داند، می‌گوید او در چشم و گوش میدانی کارگروه سوریه سازمان سیا در منطقه بوده است.
وی که اصالتی هندی دارد و در سال 2005 به سیاه پیوسته، می‌گوید او طرح عملیاتی نوشته که شامل تمام اجزا لازم برای کنار زدن اسد بوده است. او اجازه تشریح این طرح را ندارد، اما در کتابش نوشته است که برنامه طراحی شده از سوی او، در واشنگتن هم حمایت‌هایی را جلب کرد. مقامات مافوق وی، یعنی سران کارگروه سوریه در سیا، به صورت مداوم اعضای کمیته‌های اطلاعاتی کنگره را در مورد یافته‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده از سوی لاکس، توجیه می‌کرده‌اند.
یک مقام اطلاعاتی سابق بلندپایه آمریکایی گفته است که طرح مد نظر لاکس، که از سوی بسیاری دیگر از اعضای کارگروه سوریه سیا هم مورد حمایت بوده، در طرح نهایی که به اوباما ارائه شده است، اثر جدی داشته است.
با این حال، به ادعای لاکس رئیس‌جمهور آمریکا که باید شخصا تمامی عملیات‌های مخفی سیا را تائید کند، چراغ سبز اجرای این طرح را نداده است. کاخ سفید و سیا از اظهار نظر در مورد این ادعا ان‌بی‌سی خودداری کرده‌اند.
لاکس می‌گوید کاخ سفید و سیا «از ابتدا تصریح کرده بودند که هدف کارگروه سوریه یافتن راهی برای کنار زدن رئیس‌جمهور اسد از قدرت است. ما 50 گزینه خوب برای تسهیل این کار ارائه کردیم. طرح عملیات من هم این‌ها را به صورت سیاه و سفید دسته‌بندی کرد، اما رهبری سیاسی... حتی برای اجرای یکی از آن‌ها هم چراغ سبز نداد.»
پترائوس که همواره از حامیان کنار زدن اسد از قدرت بوده، مدعی است که چنین کاری از شکل‌گیری داعش، بحران پناهجویان و تشدید درگیری‌ها در سوریه جلوگیری می‌کرد. این در حالی است که اساسا همین تلاش قدرت‌های خارجی برای تغییر نظام سوریه و ارسال سلاح به داخل این کشور بود که به آغاز بحران در سوریه منجر شد.
شبکه ان‌بی‌سی به نقل از مقامات سابق دولت آمریکا نوشته است که طرح‌های پیشنهاد شده، تنها شامل تقویت بیش از پیش مخالفان نبوده، بلکه به عنوان یکی از گزینه‌ها رشوه داده به مقامات دولت سوریه برای کنار زدن اسد بوده است. حامیان این طرح مدعی بودند که با چنین کاری می‌توان به نحوی مسالمت‌آمیز به بحران در سوریه پایان داد.
لاکس بعد از بی‌نتیجه ماندن طرح‌هایش و همچنین بروز اختلافات دیگر، از سازمان سیا استعفا داده است.
اندکی بعد، اوباما با یکی از طرح‌های سیا برای تسلیحات و آموزش مخالفان سوری موافقت کرد. این طرح که از طرح پیشنهاد پترائوس ضعیف‌تر بود، نهایتا نتیجه‌ای در میدان نبرد نداشت و شکست خورد.
لاکس که خود حامی اجرای طرح حمایت از مخالفان سوری بوده، حالا می‌گوید بعید است که اگر آن طرح هم اجرا می‌شد، می‌توانست مانع رشد گروهی چون داعش باشد. وی می‌گوید: «هیچ میانه‌رویی آنجا نبود.»
