بعد از آنکه رژیم آلسعود رهبر شیعیان عربستان را به بهانه تحریک افکار عمومی و فتنه‌انگیزی علیه دولت اعدام کرد، واکنش‌های متعددی از سراسر جهان صورت گرفت.
روزنامه انگلیسی ایندیپندنت در یادداشتی در این‌باره چندین سوال و جواب اساسی را مطرح کرده است که به بررسی سیاست عربستان و سیاست بریتانیا در رابطه با ان پرداخته است.
- منتقدان سعودی‌ها هشدار دادند که اعدام روحانی شیعه بازتاب‌هایی خواهد داشت اما آیا این هشداری جدی بود؟
این اقدام با واکنش‌های کوتاه‌مدت و درازمدت برای خاندان آلسعود، داخل و خارج از مرزهای عربستان مواجه خواهد شد. شیخ النمر شخصیتی کلیدی در تحرکات عربی سال 2011 بود. النمر متعلق به استان‌های شیعه نشین شرق این کشور که استان‌های نفت‌خیز هستند، بود. بعید است که کشته شدن وی بتواند اعتراضات در این مناطق را کاهش دهد و علاوه بر این، این امر به مسئله‌ای اساسی برای خشم ضدسعودی در ایران، یمن، لبنان و دیگر مناطق تبدیل خواهد شد.
- آیا انگلیس هم با معترضان خشمگین علیه این اقدام عربستان هم‌صدا خواهد شد؟
اگر دولت انگلیس به شیوه گذشته عمل کند، مردد خواهد بود و احتمالا به موضع‌گیری‌هایی با ادبیات دیپلماتیک بسنده کند. از زمان افزایش ثروت نفتی عربستان در دهه 60 میلادی، هر دولتی در انگلیس روی کار آمده است، ارزش اقتصادی روابط انگلیس و عربستان را به دغدغه‌های اخلاقی ارجحیت داده است.
- آیا رابطه انگلیس و عربستان تاریخی طولانی دارد؟
وقتی در سال 1932، خاندان آل سعود پادشاهی خود را اعلام کرد بریتانیا آن را تحریم کرد، اما وقتی درآمد نفت این کشور از 300 میلیون دلار در سال 1960 به 116 میلیارد دلار در سال 1981 رسید، بریتانیا در فروش آنچه «ملت عربی» می‌خواست، تردید نکرد.
- بزرگترین چیزی که به عربستان فروخته شد، چه بود؟
در سال 1984، «مایکل هسلتین» وزیر دفاع وقت به سعودی «هر سلاحی را که بریتانیا دارد»، پیشنهاد کرد. تنها دومین بخش از معامله «الیمامه» 50 میلیارد دلار ارزش داشت.
- خوب پس منافع این رابطه آشکار است و قطعا روابط ادامه می‌یابد؟
نه کاملا. بله، روابط ادامه دارد، این رابطه تا امسال صرفا به شکل مالی ادامه داشت تا اینکه دیوید کامرون نخست وزیر بریتانیا مساله منافع امنیتی را هم مطرح کرد و گفت که کمک اطلاعاتی سعودی‌ها به جلوگیری از بروز حملات تروریستی، منجر شده است. در ماه مارس مشخص شد که اطلاعات حاصل از شکنجه در عربستان، به جلوگیری از یک طرح تروریستی در انگلیس کمک کرده است.
- ما شکنجه را غیرقانونی می‌دانیم اما همچنان به فروش سلاح و موشک به عربستان ادامه می‌دهیم و این تجهیزات مردم غیر نظامی در یمن را هدف قرار می‌دهند. انگلیس با این اقدام خود در واقع در معرض نقض قوانین بین‌المللی جرایم است آیا ما بر سر به اصطلاح ارزش‌های بریتانیایی معامله می‌کنیم؟
دولت به این شیوه ادامه می‌دهد و تجهیزات امنیتی را در لیست فروش عربستان قرار داده است اما کمیته صادرات تسلیحات پارلمان از دولت خواسته بود درباره ادامه فروش تسلیحات نظامی به عربستان توضیح دهد. این بدان معناست که همه از این رویه دولت خشنود نیستند.
- یعنی اگر عربستان به درآمدزایی برای ما ادامه دهد، ما بی‌توجه به اعدام‌ها و موارد دیگر به روابطمان ادامه می‌دهیم؟
این طور به نظر می‌رسد که سعودی‌ها می‌توانند به پرداخت پول در سطحی که در طول نیم قرن گذشته انجام دادند، ادامه دهند. اما پیش‌بینی آینده بازار نفت بدین معناست که عربستان با مشکل مواجه خواهد شد. سیاست پایین نگاه داشتن قیمت نفت برای ضربه به رقبا دیگر کارساز نیست و این پادشاهی سعودی را تهدید می‌کند.
- بنابراین آیا عربستان سعودی باید تغییر کند؟
توضیح بهتر این است که مجبور به تغییر است.
