به گزارش افکارخبر، مزدوری برای آمریکا و عادی سازی روابط سیاسی و امنیتی با اسرائیل مهم ترین سابقه ای است که عادل بن احمد بن جبیر وزیر خارجه عربستان که از زندگی بسیار ساده تا پست وزیر خارجه پیش رفته است، در پرونده دارد.
جبیر کیست؟
در حومه شهر «المجمعه» با جمعیتی بالغ بر ۴۰ هزار نفر روستایی به نام «حرمه» قرار دارد که عادل بن احمد بن جبیر وزیر خارجه عربستان در سال ۱۹۶۲ در خانه ای که نه آب داشت و نه برق، متولد شده و به جمع شش برادر خود افزوده شد.
تمام خوشبختی آنان در شتر سواری و شکار سوسمار بود که در مسیر بین ریاض و «المجمعه» در نزدیکی «الدرغیه» و «سدیر» به فراوانی وجود داشت.
پدر جبیر ابتدا در شرکت آرامکو کار می کرد اما تقدیر برای آنان اینگونه رقم خورد که با خانواده به یمن نقل مکان کنند، کشوری که بعد از حدود ۵۰ سال وی در هیبت هالیودی و شبیه جرج بوش پدر و نیز پسر و یا رامسفلد و دیک چنی از واشنگتن علیه آن اعلام جنگ کرد، زیرا این افراد با پول عربستان و متحدان خلیجی آن علیه عراق اعلام جنگ کرده بودند.
اعلام جنگ جبیر علیه یمن تکرار همان تراژدی عراق با همان اهداف و منطق اما با اتهام ها متفاوت است.
جبیر سپس از یمن به آلمان رفت، زیرا پدرش در آنجا رایزن فرهنگی بود اما نقطه عطف واقعی زندگی او زمانی رقم خورد که پدرش به آمریکا منتقل شد تا در رایزنی فرهنگی سفارت عربستان در آنجا مشغول به کار شود.
دو بعد بارز شخصیت وزیر خارجه عربستان
اما شخصیت وزیر خارجه عربستان دو بعد دارد، اول: بعد ظاهری به این معنی که او نیز مانند هرشخص بلندپروازی تلاش کرد از طریق تماس با منابع قدرت مادی و معنوی از واقعیت اجتماعی خود فراتر برود.
بعد دوم: همان بعدی است که برای ما اهمیت داشته و از واقعیت این چهره دور از مردانگی پرده بر می دارد.
زندگی جبیر از حرمه آغاز شد تا به فاصله ۱۷۰ کیلومتری آن به ریاض رسیده و در زندگی فراز و نشیب های زیادی را تجربه کند؛ زیرا او و خانواده اش پس از خروج پدرش از آرامکو به یمن رفته و در آنجا تحصیلات ابتدایی را پشت سر گذاشت تا به آلمان رفته و در آنجا تحصیلات خود را کامل کرد و سپس عازم آمریکا شده و در آن به تحصیل در رشته اقتصاد و علوم سیاسی در دانشگاهی در شمال تگزاس پرداخت.
سپس روابط بین المللی او در دانشگاه جرج تاون کلید خورد و در همانجا مستقر شد؛ زیرا مادر، برادران و خواهرانش راضی نبودند به عربستان بازگردند در نتیجه پدر جبیر پس از بازنشستگی به عنوان رایزن فرهنگی عربستان ناچار شد به تنهایی به کشورش بازگشته و در ریاض خانواده دیگری تشکیل دهد.
نقش محدود و کلیشه ای جبیر در خدمت بندر بن سلطان
در آمریکا مسئولیت های جبیر فقط در سفارت عربستان در واشنگتن و خدمت به ارباب خود «بندر بن سلطان» محدود می شد، اما وی با حمایت های مشکوک به دایره ملک عبدالله بن عبدالعزیز پیوسته و ابتدا مترجم او و سپس مشاور او شد و پس از آن نیز به سمت وزیر مشاور دیوان پادشاهی برگزیده شد تا اینکه ریاست سفارت کشورش در واشنگتن را به دست گرفت و در نهایت نیز وزیر خارجه خاندان جدید سدیری ها(محمد بن سلمان و محمد بن نایف) شد.
آباء و اجداد جبیر
یک داستان تاریخی که ریشه آن به ۳۰۰ سال پیش باز می گردد و هیچ کس نمی داند چقدر صحت دارد، حاکی ازاین است که یکی از اجداد این وزیر سعودی پس از دعوا بر سر یک پرنده که منجربه کشته شدن یک نفر شد، از اطراف طائف که ۳۰۰ سال پیش روستا و یا منطقه کوچکی بود، به نجد گریخت.
وی در نجد نزد «ابن بصیص» رئیس قبلیه «مطیر» رفته و به نگهداری از شترها و گوسفندان مشغول شد اما چیزی نگذشت که لیاقت نشان داد و در نتیجه پس از فوت رئیس قبیله با بیوه او ازدواج کرده و به چهره های سرشنای این منطقه تبدیل شد.
ازدواج با بیوه اردنی
در اینجا که نام بیوه به میان آمد، باید گفت که خود جبیر نیز در سن بالا و حدود ۴۹ سالگی با یک بیوه اردنی کم سن و سال به نام فرح الفایز ازدواج کرد که صاحب دو فرزند بود.
همسر فایز در انفجار مرکز «البلیهد» در ریاض کشته شد و پدرش نیز کارمند سفارت عربستان در واشنگتن بود.
زندگی خصوصی جبیر پیش از ازدواج تا سال ۲۰۰۹ به قصر ویرجنیا در نزدیکی واشنگتن محدو می‌شد که چندان قابل توجه نیست. اما بخش دیگر زندگی او که مورد نظر ما است، از زیاده خواهی های این مرد و تلاش او برای ارتقا پیدا کردن در جامعه طبقاتی آغاز می شود که در آن امیران خاندان حاکم و سران قبایل و روحانیون تحت حمایت حاکمان، قدرت را در دست دارند.
زیرکی جبیر در بهره برداری از فرصت ها
جبیر با زیرکی و هوش خود توانست از شرایط و نقص و کاستی های آل سعود و به طور کلی جامعه عربستان و وابستگی منطقه ای و قبیله ای آن به نفع خود استفاده کند.
جبیر پس از انتقال به آمریکا و تحصیل در دانشگاه تگزاس درخواست کرد که در سفارت کشورش در واشنگتن کار کند، در آن زمان بندر بن سلطان سفیر بود در نتیجه در سال ۱۹۸۶ درخواست او قبول شد و از آنجا که وی به خوبی در بهره برداری از فرصت ها مهارت داشت و از حمایت یک طرف آمریکایی برخوردار بود در فرصتی کوتاه به سایه سلطان جنجال برانگیز تبدیل شد.
جبیر پل ارتباطی عربستان وهابی با آمریکای صهیونیستی
رابطه بندر با خانواده بوش و نومحافظه کاران و لابی صهیونیستی در آمریکا معروف بود و از آن برای تماس با مدیریت های مختلف آمریکا استفاده کرد تا به تدریج به عنصر اصلی هماهنگی روابط بین کشور وهابی و مراکز تصمیم گیری آمریکا که صهیونیست ها بر آن تسلط دارند، تبدیل شد.
فرصت شناسی جبیر تا آنجا پیش رفت که وی به هماهنگ کننده مستقیم با آیپک(لابی صهیونیستی آمریکا) با مسئولان رژیم غاصب قدس تبدیل شد.
تماس جبیر با صهیونیست‌ها
در این ارتباط روزنامه «جروزالیم پست» اسرائیل نوشت: عادل بن جبیر از آغاز دهه نود با گروههای یهودی در تماس بوده و هماهنگی داشت و پیش از این نیز با «یوسی بیلین» که در آن زمان وزیر کابینه کار اسرائیل بود، دیدار کرد.
برخی محافل سعودی جیبر را به همکاری با «مایکل تبروزلو» دوست آمریکایی و مالک شرکت کورفس در مسائل مالی متهم کرده و اعلام کردند او در این راستا دهها میلیون دلار از درآمدهای نفتی عربستان را در تبلیغات رسانه ای هزینه کرد تا وجهه مملکت شر و خباثت را در محافل آمریکایی بهبود بخشد اما به عقیده بسیاری در این کار ناکام ماند.
پشت کردن عربستان به متحد عراقی خود
بن جبیر در سال ۱۹۹۰ و ۱۹۹۱ همزمان با حمله آمریکا به عراق به پست سخنگوی سفارت عربستان در واشنگتن تبدیل شد تا در مزدوری عربستان برای جلب سربازانی از ۳۰ کشور علیه عراق داستان سرایی کند آن هم در حالی که عراق روزی مهم ترین متحد عربستان در منطقه برای مقابله با انقلاب اسلامی ایران به شمار می آمد.
از آنجا که جبیر در توجیه مزدوری کشورش برای آمریکا مهارت داشت، در سال ۱۹۹۹ با حفظ موقعیت خود در سفارت به عنوان مدیر دفتر رسانه ای سعودی در آمریکا تعیین شد.
اما نزدیک شدن او به ملک عبدالله که در آن زمان ولیعهد بوده و به دلیل بیماری ملک فهد و ناتوانی در انجام کارها، حاکم واقعی کشور بود، موجب شد وی با توصیه آمریکایی ها و بندر بن سلطان در سال ۲۰۰۴ به سمت مشاور دیوان پادشاهی با رتبه وزیر برسد.
در این خصوص بسیاری بر این باورند که قدرت گرفتن بن جبیر و حمایت خاندان حاکم موجب شد با وجود اینکه بسیاری برای این کار از او برتر و شایسته تر بودند، به دلیل برخورداری از حمایت طرفهای آمریکایی در تیررس متهم شدن به مزدوری قرار بگیرد.
در این خصوص ما با این گروه هم عقیده نیستم زیرا نظام آل سعود به طور کامل روی دیگری از سکه مزدوری و وابستگی به رژیم صهیونیستی هستند.
خشم ترکی الفیصل از تبانی جبیر و بندر بن سلطان
به هر حال پس از آنکه بندر بن سلطان ماموریت اطلاعاتی یافته و در پی حوادث۱۱ سپتامبر و جنگ افغانستان و عراق به پست امنیت ملی عربستان رسید، ترکی الفیصل که رئیس سرویس اطلاعاتی سعودی بوده و ریاست سفارت آل سعود در لندن را در اختیار داشت، به عنوان سفیر عربستان در واشنگتن تعیین شد اما فقط ۱۵ ماه در این پست باقی ماند، زیرا روابط عربستان و آمریکا در سفارت مدیریت می شد، به این معنی که بندر بن سلطان و جبیر هماهنگ کننده اصلی مسائل سفارت بودند و همین امر موجب عصبانیت ترکی الفیصل شد زیرا خود را در آنجا بی کار و بی حاصل می دید.
بندر بن سلطان راه را برای سفیر شدن جبیر هموار کرد
استعفای ترکی الفیصل زمینه را برای عادل جبیر فراهم کرد تا به عنوان سفیر عربستان در کشوری که مهم ترین قدرت حامی آل سعود به شمار می آید، تعیین شود.
در این خصوص گفته می شود پیشنهاد سفیر شدن جبیر از طرف آمریکا و پس از مشورت با بندر بن سلطان که در آن زمان مشغول ویرانی عراق و اعزام انتحاری ها و ارسال سلاح و مواد منفجره به آن بود، مطرح شد.
در سال ۲۰۰۶ جبیر به عنوان سفیر عربستان در واشنگتن تعیین شد و این خبر سعودی ها و دیگران را غافلگیر کرد زیرا وی هیچ پست دیپلماتیک را طی نکرده بود و در مذاکرات بین المللی نیز حضور نداشت.
خوش خیالی برخی سعودی ها نسبت به قدرت گرفتن جبیر
در این میان برخی با ساده انگاری و خوش بینی تعیین جبیر به عنوان سفیر عربستان را تحول دموکراتیک و پایان انحصاری بودن موقعیت های مهم در اختیار آل سعود دانستند.
جبیر، قهرمان ساختگی آمریکا
از آنجا که جبیر چیزی در چنته نداشته و پیشینه قابل ذکری نیز ندارد چاره ای جز این نبود که در پرتو سیاست ایران هراسی آمریکا و رژیم صهیونیستی و مزدوران عرب آنان، شخصیت او محور قرار گرفته و از او یک قهرمان ساخته شود آن هم در شرایطی که اسرائیلی ها در جنگ ۲۰۰۶ شکست خورده و در از بین بردن مقاومت ناکام مانده بوند و علاوه بر این نقشه شعله ور کردن آتش جنگ داخلی و طایفه ای در عراق در فاصله سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ بی حاصل مانده بود.
سناریوی ساختگی ترور جبیر
اما پس از آنکه بحران هسته ای ایران که در سال ۲۰۰۷ شدت گرفت، این سناریو مطرح شد که ایران در صدد ترور جبیر و انفجار سفارت عربستان در واشنگتن بوده و قهرمان این نمایش نیز یک تاجر مواد مخدر آمریکایی ایرانی الاصل بود که به ادعای آمریکا و عربستان در برابر این کار یک میلیون و پانصد هزار دلار دریافت می کرد.
با توجه به آنچه گفته شد روشن است که شخصیت عادل بن جبیر بین مزدوری برای سرویس های اطلاعاتی آمریکا و اطاعت بی چون و چرا اربابان سعودی ودشمنی با ایران و حزب الله در نوسان بود، زیرا اربابانش او و خانوده اش را از شترچرانی به جایی رساندند که به عنوان نخستین وزیر خارجه تعیین شد که از خاندان سعودی نبود.
بخش دیگری از شخصیت او نیز همانطورکه گفته شد شامل دشمنی با جمهوری اسلامی ایران و حزب الله بود زیرا این دو به مثابه خاری در گلوی اربابان آمریکایی و سعودی او بودند.
روابط بسیار خوب جبیر با خاندان حریری در لبنان
نکته قابل ملاحظه اینکه روابط جبیر با خاندان حریری در لبنان بسیار خوب بود و گفته می شد که پیش از ازدواج در نظر داشت داماد این خانواده باشد.
به هر حال پس از فوت ملک عبدالله و بازگشت قدرت به دست سدیری ها و ظهور نسل سوم آنان حضور سعود الفیصل مانعی در برابر متحول کردن سیاست خارجه عربستان بود که از سوی گروهی از جوانان بی تجربه اداره می شد به ویژه اینکه سعود الفیصل در روزهای پایانی وزارت خود نتوانست سیاست خارجه عربستان را که در برابر ایستادگی محور مقاومت و نیز تغییر ژئو سیاسی منطقه و شکست طرح غرب برای ایجاد شکاف در جنبش های آزادیخواهانه و تکاپوی مردمی دستخوش تزلزل شده بود، نجات دهد.
عادل جبیر در خدمت محمد بن سلمان
در این شرایط عادل بن جبیر به عنوان وزیر خارجه عربستان تعیین شد تا وابستگی و حمایت خود را به محمد بن سلمان تضمین کند، از همین رو وی در قاموس سیاسی عربستان به عنوان کسی است که پوست و گوشت خود را مدیون بذل و بخشش آل سعود است، شناخته شده است.
این وابستگی نیز در جریان اعلام جنگ علیه یمن و اطاعت بی چون و چرا از اربابان آمریکایی و صهیونیستی بیش از پیش نمود پیدا کرد.
علنی شدن عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل
اما ماموریت اول جبیر هماهنگی با رژیم صهیونیستی و عادی سازی کامل سیاسی با آن در پی عادی سازی امنیتی بود، تا جایی که صحبت در مورد روابط اسرائیل و عربستان علنی شده و در برابر دوربین های خبرنگاران عنوان می شد و این وضعیت شواهد زیادی دارد از جمله اینکه نتانیاهو به وجود روابط و هماهنگی با عربستان در ارتباط با آنچه آن را «خطر ایران» و نتایج حاصل از توافق هسته ای بین ایران و غرب دانست، اشاره کرد.
عذرخواهی غیر مستقیم جبیر از اظهارات ضد اسرائیلی ملک عبدالله
جالب اینکه این جبیر بود که در سال ۲۰۰۴ و پس از اینکه ملک عبدالله در اظهارات خود صهیونیست ها را عامل ۹۵ درصد از حملات مسلحانه در عربستان دانست، سفر اعضای صهیونیست کنگره آمریکا به عربستان را ترتیب داد تا وجهه کشورش را بهبود بخشد.
به هر حال عادل بن جبیر گروهک بحران در تاریخ نظام محافظه کار سعودی به شمار می آید و در این خصوص دیگر تفاوتی ندارد که این نظام همچنان در قدرت باقی بماند یا عمر آن رو به پایان باشد.
