«نشست امسال کنفرانس مونیخ کابوس اروپایی‌ها بود.» این بخشی از اظهارات کریستوف هوسگن رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ آلمان در واکنش به اظهارات مقام‌های آمریکایی در این نشست است که رهبران اروپا را در شوکی تمام‌عیار فرو برده است.
اغلب ناظران با اشاره به انتقادهای تند مقام‌های آمریکایی دولت دونالد ترامپ از جمله وزیر دفاع و معاون اول رئیس‌جمهور معتقدند که کنفرانس مونیخ به عرصه نمایش اختلافات شدید میان متحدان قدیمی ـ آمریکا و اروپا ـ تبدیل شده است.
شصت و یکمین کنفرانس امنیتی مونیخ از ۱۴ فوریه سال ۲۰۲۵ (۲۶ بهمن) به مدت 3روز برگزار شد.
دامنه این اختلافات چنان گسترده بود که رهبران اروپایی بلافاصله پس از نشست مونیخ دوشنبه (دیروز) نشستی اضطراری سران اروپا را به درخواست امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه، در پاریس برگزار کردند، نشستی که به گفته اروپایی‌ها هدفش یافتن پاسخی برای این پرسش است که «با ترامپ چه باید کنند؟»
سخنرانی جنجالی دی جی ونس
گرچه اظهارات چند روز پیش پیت هگست وزیر دفاع آمریکا از جمله درباره مخالفتصرح آمریکا با عضویت اوکراین در ناتو خشم رهبران اروپایی را برانگیخته بود اما آنچه آتش تنش‌های متحدان قدیمی را شعله‌ور کرده سخنرانی 10دقیقه‌ای دی جی ونس معاون اول ترامپ بود. ونس در این سخنرانی با کنار گذاشتن استانداردهای رایج اظهارنظرهای دیپلماتیک گفت:
- تهدیدی که بیش از همه درباره اروپا نگرانم می‌کند، روسیه نیست. چین هم نیست. هیچ بازیگر خارجی دیگری هم نیست بلکه تهدیدی از درون است.
- چیزی که نگرانم می‌کند عقب‌نشینی اروپا از برخی از اساسی‌ترین ارزش‌های خود است - ارزش‌هایی که با ما مشترک است.
- نادیده گرفتن مردم، نادیده گرفتن نگرانی‌های‌شان، ساکت کردن رسانه‌ها، عدم برگزاری انتخابات… نه تنها هیچ چیزی را حفظ نمی‌کند؛ بلکه سریع‌ترین راه برای نابودی دموکراسی است. اگر از رای‌دهندگان خودتان در هراس هستید، آمریکا هیچ کاری برای شما نمی‌تواند انجام دهد.
- کشورهای اروپایی باید برای امنیت خود بیشتر هزینه کنند.
مذاکرات صلح اوکراین در غیاب اروپا
مساله صلح اوکراین نیز از جمله اختلافات آشکار میان رهبران اروپایی و دولت ترامپ در کنفرانس مونیخ بود این اختلاف زمانی به عریان‌ترین شکل ممکن خود را نشان داد که کیت کلاگ فرستاده ترامپ در امور اوکراین در مونیخ با رد احتمال حضور اروپایی‌ها در مذاکرات صلح که قرار است به میزبانی عربستان سعودی برگزار شود گفت که آمریکا به عنوان میانجی در مذاکرات عمل خواهد کرد و اوکراین و روسیه دو طرف اصلی این مذاکرات خواهند بود.
واکنش اروپایی‌ها به آمریکا
از صلح دیکته شده حمایت نمی‌کنیم
اولاف شولز صدراعظم آلمان، در کنفرانس امنیتی مونیخ با دفاع قاطعانه‌ای از اوکراین گفت توافق صلح برای پایان دادن به تهاجم 3ساله روسیه نمی‌تواند بر کی‌یف تحمیل شود. شولز در تقابلی آشکار با مقام‌های آمریکایی تاکید کرده تنها در صورتی صلح برقرار خواهد شد که حاکمیت اوکراین تأمین شود.
حمایت آمریکا از اروپا به پایان رسیده است
ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهوری اوکراین، در واکنش به اظهارات مقام‌های آمریکایی گفته مطمئن نیست که پیش از ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، بتواند با دونالد ترامپ رئیس جمهوری اوکراین دیدار کند. او با تاکید بر اینکه شواهد نشان می‌دهد که روزهای حمایت آمریکا از اروپا به پایان رسیده گفته رهبران اروپا باید نیروهای مسلح اروپا را ایجاد کنند تا آینده این قاره به اروپایی‌ها بستگی داشته باشد.
احدی نمی‌تواند مدل خود را بر ما تحمیل کند!
ژان نوئل بارو وزیر خارجه فرانسه، در حساب کاربری خود در ایکس در واکنش به اظهاران ونس نوشته: اول اینکه، آزادی بیان در اروپا تضمین‌شده است. دوم اینکه، کسی که به خود و ارزش‌هایش اطمینان دارد، از انتقاد احساس تهدید نمی‌کند و سوم اینکه، هیچ‌کس مجبور نیست مدل ما را بپذیرد؛ اما احدی هم نمی‌تواند مدل خود را بر ما تحمیل کند!
واقعیتی که اروپا دیر متوجه شد
روزنامه انگلیسی گاردین با اشاره به سخنرانی معاون ترامپ نوشته است:
- انتظار می‌رفت ونس در سخنانش در کنفرانس مونیخ بر اوکراین تمرکز کند آن هم پس از یک هفته که دونالد ترامپ به طور یکجانبه آماده مذاکره برای توافق آتش بس است.
- در عوض، او از این موقعیت به عنوان تریبونی برای سرزنش متحدان اروپایی واشنگتن در مورد موضوعاتی مانند چندفرهنگی، مهاجرت و مقررات رسانه‌های اجتماعی استفاده کرد.
- به طور غیرقابل دفاعی، دولت ترامپ اکنون فعالانه احزاب راست افراطی مانند آلترناتیوی برای آلمان را تشویق کرده و به شیوه‌ای بسیار شوم، ایده غرب را که دارای ارزش‌های بنیادی مشترک است نیز از بین برد.
- اروپا به کندی متوجه پیامدهای دنیای تازه رقابتی و چندقطبی شد که در آن پیوندهای فراآتلانتیک (آمریکا و اروپا) دیگر به همان شکل پیوند نمی‌خورد.
شکاف در اروپا بر سر نحوه تعامل با ترامپ
به اعتقاد ناظران، بمبی که ترامپ در کنفرانس مونیخ درباره کنار گذاشتن از مذاکرات صلح اوکراین منفجر کرده این پرسش جدی را برای اروپایی‌ها مطرح کرده که چطور باید با شریکی چنین غیرقابل اعتماد تعامل کنند.
الجزیره می‌نویسد: تصور اینکه رئیس‌جمهور آمریکا بتواند به این فکر کند که نه تنها اروپا را از مذاکرات درباره جنگی که 3 سال این قاره را درگیر کرده کنار بگذارد بلکه در صورت لزوم بر سر آن‌ها هم با روسیه معامله کند بسیاری را در بروکسل به هراس انداخته و باعث شکاف در اروپا برسر نحوه تعامل این چالش شده است:
- دسته اول کسانی هستند که معتقدند باید لفاظی‌های دیپلماتیک ترامپ را نادیده بگیرند به این امید که همچنان از اروپا حمایت کند؛ کسانی چون ولودیمیر زلنسکی.
- دسته دوم، کسانی هستند چون امانوئل ماکرون که معتقدند زمان کاهش وابستگی اروپا به آمریکا و استقلال اتحادیه اروپا فرا رسیده است.
