یک مقام ارشد فعلی و یک مقام ارشد سابق آمریکایی به انبیسی نیوز گفتند که مسئولان اروپایی و آمریکایی به صورت مخفیانه گفتگو با دولت اوکراین را درباره اینکه مذاکرات صلح احتمالی با روسیه برای پایان دادن به جنگ ممکن است شامل چه چیزی باشد، آغاز کردند.
این مقامها بیان کردند که گفتگوها شامل طرحهای کلی گستردهای میشود که طبق آن اوکراین ممکن است برای رسیدن به یک توافق با روسیه وادار به دادن امتیاز در زمینههایی شود.
مقامهای آگاه فاش کردند که برخی از این مذاکرات ماه گذشته در جریان یک نشست با حضور نمایندگانی از بیش از ۵۰ کشور حامی اوکراین از جمله اعضای ناتو (موسوم به گروه تماس دفاعی اوکراین) صورت گرفت.
به گفته آنها، گفتگوها درحالی آغاز شده است که مقامهای آمریکایی و اروپایی نگران به بن بست رسیدن جنگ و همچنین توانایی خود برای ادامه ارائه کمک به اوکراین هستند.
بر اساس این گزارش، مقامهای دولت جو بایدن همچنین نگران کاهش تعداد نیروهای اوکراینی هستند درحالیکه روسیه به نظر ذخیره بیپایان سرباز دارد. همچنین اوکراین با مشکل استخدام نیرو مواجه است و به تازگی شاهد اعتراضات عمومی در مورد برخی از الزامات سربازگیری از سوی ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین بوده است.
طبق گفته دو منبع آگاه، جو بایدن به صورت فشرده بر روی کاهش نیروهای نظامی اوکراین تمرکز کرده است. نیروی انسانی در حال حاضر در اولویت نگرانیهای دولت آمریکا است و این کشور و متحدانش میتوانند به اوکراین تسلیحات ارائه دهند اما اگر آنها نیروهای کارامد برای استفاده از تسلیحات نداشته باشند کاربرد زیادی ندارد.
پیشینه
این اعتقاد وجود دارد که تمرکز جریانهای خبری بر روی جنگ غزه که بیش از ۳ هفته از آن میگذرد، و منحرف شدن توجهات از جنگ اوکراین میتواند تضمین ارائه کمکهای بیشتر به کییف را دشوارتر کند.
برخی از مقامهای نظامی آمریکا به صورت غیرعلنی از واژه "بن بست" برای توصیف شرایط فعلی جنگ در اوکراین استفاده میکنند و برخی از آنها میگویند که شرایط ممکن است به این بستگی داشته باشد که کدام طرف میتواند مدت طولانیتری نیروی نظامی خود را حفظ کند.
هیچکدام از طرفین در میدان جنگ گامهای بزرگ برنمیدارند و هر کدام موفقیتهای آهسته و ناچیز در هر گوشه از جبههها به دست میآورند. مقامهای آمریکایی همچنین به صورت غیرعلنی گفتند که اوکراین احتمالا فقط تا پایان سال یا مدت کوتاهی پس از آن فرصت دارد تا مذاکرات صلح را آغاز کند.
آدرین واتسون سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در بیانیهای اعلام کرد: هر تصمیمی درباره مذاکرات به اوکراین بستگی دارد. ما بر روی ادامه حمایت قوی از اوکراین متمرکز هستیم درحالیکه آنها از آزادی و استقلال خود علیه تجاوز روسیه دفاع میکنند.
رئیس جمهور آمریکا خواسته که کنگره اجازه منابع مالی اضافی برای اوکراین را بدهد اما تاکنون پیشبرد این تلاش به علت مقاومت برخی از جمهوریخواهان در کنگره ناکام مانده است. کاخ سفید کمک اوکراین و اسرائیل را در آخرین درخواست کمک مالی خود به هم پیوند زد. این مساله حمایت برخی از جمهوریخواهان کنگره را به دست آورد اما برخی دیگر اعلام کردند که فقط به بسته کمکی برای اسرائیل رای میدهند.
پیش از اینکه جنگ حماس و اسرائیل آغاز شود مقامهای کاخ سفید اطمینان دادند که کمک اضافی به اوکراین پیش از پایان سال جاری میلادی در کنگره تصویب میشود درحالیکه پشت پرده درباره اینکه این مساله چقدر دشوار است ابراز نگرانی کرده بودند.
آمریکا و اروپا دیگر توان حمایت از اوکراین را ندارند. دولت آمریکا به تنهایی از زمان شروع جنگ، طبق اعلام پنتاگون ۴۳.۹ میلیارد دلار کمک امنیتی به اوکراین ارائه کرده است. اتحادیه اروپا نیز ماه گذشته کمکهای نظامی، مالی و بشردوستانه خود به اوکراین را ۸۹ میلیارد دلار برآورد کرد.
هزینههای هنگفت به این علت که تا کنون نتیجه خاصی را برای اوکراین در میدان جنگ در برنداشته، به نظر سران غرب را به این نتیجه رسانده که شاید ادامه کمکها فایدهای نداشته باشد. از سوی دیگر اختصاص این هزینهها برای اوکراین صدای برخی از شخصیتهای در جناحهای سیاسی را در آورده و آنها را وادار به انتقاد در این مورد که این هزینهها باید صرف مسائل داخلی شود، کرده است.
از جمله آنها میتوان به نارضایتی جمهوریخواهان در آمریکا اشاره کرد که تاکید بر اختصاص منابع مالی بر مسائل داخلی از جمله امنیت مرزهای جنوبی ایالات متحده دارند.
اهمیت موضوع
درحالیکه غرب اوکراین را برای ورود به یک مذاکره با روسیه تحت فشار قرار میدهد، اما زلنسکی در یک مصاحبه با مجله تایم گفت: هیچکس به پیروزی ما، مثل من باور ندارد. هیچکس. اما القای این باورها به متحدان اوکراین تمام انرژی و قدرت را میگیرد.
وی اذعان کرد: فرسودگی حاصل از جنگ مثل یک موج میچرخد. شما آن را در ایالات متحده، در اروپا میبینید. برای ما این یعنی باز گذاشتن این زخم برای نسلهای آینده.
از سوی دیگر هنوز مشخص نیست که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه آمادگی ورود به یک مذاکره صلح یا آتش بس را داشته باشد و در حال حاضر نشانههای جدیدی از این مساله وجود ندارد.
مسکو در گذشته بارها نسبت به انجام مذاکرات برای توقف جنگ با اوکراین اعلام آمادگی کرده اما قاعدتا آنها را مشروط به حفظ مواضع فعلی خود و حاکمیت روسیه بر ۴ منطقه تازه الحاق کرده به خاک خود میداند. کاخ کرملین به دو ماه گذشته حتی انتخاباتی را نیز در مناطق خرسون، زاپوریژیا، دونتسک و لوگانسک برگزار کرده تا اشخاص تحت حمایت خود را برای اداره این مناطق برگزیند.
بنابراین این ۴ منطقه در جریان مذاکرات میتواند بسیار تاثیر گذار بوده و با توجه به اینکه به تازگی نتایج انتخابات در این مناطق اعمال شده، چانه زنی در زمینه بازپس گیری آنها به نظر کار سختی هم در فرایند دیپلماسی و هم در فرایند نظامی باشد.
اما نشانههای ذکر شده از اینکه حامیان اوکراین دیگر توان و انرژی ادامه کمکها را ندارند احتمالا به این منتج خواهد شد تا غرب از کانالهای غیر مستقیم مذاکراتی را با روسیه آغاز کند تا بتواند شرایط کاخ کرملین برای ورود به مذاکره را دریابد.
ارزیابی
در شرایط فعلی روسیه خواهان دادن امتیاز بزرگ در مذاکرات احتمالی صلح نیست و طبق گفتههای زلنسکی که البته آمیخته به شعارهای مقاومتی است، اوکراین هم در ظاهر علاقهای به نادیده گرفتن سرزمینش ندارد. اما در این میان زلنسکی به علت حمایتهایی که از غرب دریافت میکند، تصمیم گیرنده نیست و فقط باید منتظر باشد تا بازیگر شطرنج او را به عنوان مهره بازی هدایت کند.
اگر اوکراین به صورت مستقل جنگ را در میدان جنگ هدایت میکرد میتوانست شروط بزرگی را تعیین کند اما در حال حاضر باید منتظر بماند تا اروپا و آمریکا از درهای پشتی این پیام را به روسیه برسانند که آیا مسکو آمادگی ورود به یک مذاکره را دارد یا خیر.
اما روسیه که با هدف «نازی زدایی» و خلع سلاح دولت اوکراین پا به میدان جنگ گذاشته، با نشستن بر سر میز مذاکره قطعا در این خصوص شروطی را چه پذیرفته شود و چه پذیرفته نشود، مانند تغییر در حاکمیت کییف مطرح خواهد کرد.