هزارتوی وسیعی از تونل‌هایی که توسط حماس ساخته شده در سراسر منطقه پرجمعیت نوار غزه امتداد دارد و نیرو‌های حماس، زرادخانه موشکی آن‌ها و بیش از ۲۰۰ اسیرای را که پس از حمله بی‌سابقه ۷ اکتبر به اسرائیل در اختیار دارند، در خود پنهان کرده است.
نبرد در مناطق شهری پرجمعیت و رفتن به زیر زمین می‌تواند ارتش اسرائیل را از برخی از مزایای فناوری‌اش محروم کند و در عین حال در بالا و هم در زیر زمین به حماس برتری دهد.
جان اسپنسر، سرگرد بازنشسته ارتش آمریکا و رئیس مطالعات جنگ شهری در مؤسسه جنگ مدرن در وست پوینت، در گفتگو با آسوشیتدپرس می‌گوید: «من معمولاً می‌گویم مثل این است که در خیابان راه می‌روی و منتظری که مشتی توی صورتت بخورد.»
او افزود، مدافعان شهری «زمان داشتند تا به جایی که قرار است باشند فکر کنند و میلیون‌ها مکان مخفی وجود دارد که می‌توانند در آن باشند. آن‌ها می‌توانند زمان درگیری را انتخاب کنند - شما نمی‌توانید آن‌ها را ببینید، اما آن‌ها می‌توانند شما را ببینند.»
ارتش رژیم اسرائیل در شب شنبه مدعی شد که هواپیما‌های جنگی آن ۱۵۰ هدف زیرزمینی حماس را در شمال غزه مورد حمله قرار دادند.
آنچه تجربه نشان داده است
جنگ تونل‌ها یکی از اتفاقاتی است که طول تاریخ رخ داده است، از محاصره شهر آمبراکیای یونان باستان توسط رومی‌ها گرفته تا مبارزان اوکراینی که در سال ۲۰۲۲ نیرو‌های روسی را در ۲۴ کیلومتر از تونل‌های دوران شوروی در زیر کارخانه آهن و فولاد آزوفستال ماریوپل به مدت ۸۰ روز عقب نگه داشتند.
دلیل این امر ساده است: نبرد در تونل از سخت‌ترین جنگ‌ها برای ارتش‌ها در نظر گرفته می‌شود. یک دشمن مصمم در یک سیستم تونلی یا غاری با توجه به فرصت‌های فراوان برای کمین، می‌تواند انتخاب کند که مبارزه از کجا شروع شود - و اغلب تعیین کند که چگونه پایان یابد.
این امر به ویژه در نوار غزه، محل احداث سیستم تونل حماس که اسرائیل آن را «مترو» می‌نامد، صادق است.
اسرائیل و مصر که پس از تسلط حماس بر غزه در سال ۲۰۰۷، محاصره تنبیهی را بر غزه تحمیل کردند، این گروه شبه نظامی ساخت شبکه تونل خود را برای انتقال مخفیانه اسلحه و سایر کالا‌های قاچاق از مصر گسترش داد. در حالی که مصر بعداً بسیاری از این تونل‌های فرامرزی را تعطیل کرد، اکنون گمان می‌رود که حماس دارای یک شبکه زیرزمینی عظیم در سراسر غزه است که به آن اجازه می‌دهد سلاح، تدارکات و رزمندگان را به دور از دید پهپاد‌های اسرائیلی جابه جا کند.
یحیه سینوار، رهبر سیاسی حماس، در سال ۲۰۲۱ ادعا کرد که این گروه شبه نظامی ۵۰۰ کیلومتر تونل دارد. خود نوار غزه تنها حدود ۳۶۰ کیلومتر مربع است که کمی از تبریز ۳۲۰ کیلومترمربعی بزرگ‌تر است.
ارتش اسرائیل حداقل از سال ۲۰۰۱، زمانی که حماس از یک تونل برای منفجر کردن مواد منفجره در زیر یک پاسگاه مرزی اسرائیل استفاده کرد، از این تهدید آگاه بوده است. از سال ۲۰۰۴، گروه سمور ارتش اسرائیل بر روی مکان یابی و تخریب تونل ها، از جمله با استفاده از ربات‌های کنترل از راه دور، تمرکز کرده است. کسانی که به داخل می‌روند، اکسیژن، ماسک و سایر وسایل را با خود دارند.
اسرائیل در گذشته از بمباران هوایی و از مواد منفجره روی زمین برای تخریب تونل‌ها استفاده کرده است، اما خلع سلاح کامل حماس مستلزم پاکسازی آن تونل‌ها است، جایی که ممکن است شبه‌نظامیان پشت سر نیرو‌های اسرائیلی در حال پیشروی باشند.
در جریان جنگ فلسطین و اسرائیل در سال ۲۰۱۴، نیرو‌های حماس پس از نفوذ به داخل اسرائیل از طریق تونل ها، دست کم ۱۱ سرباز اسرائیلی را کشتند. در حادثه‌ای دیگر، یک افسر اسرائیلی به نام ستوان هادر گلدین به داخل تونلی در داخل غزه کشیده شد و کشته شد.
آریل برنشتاین، یک سرباز سابق اسرائیلی که در آن جنگ شرکت کرد، نبرد شهری در شمال غزه را ترکیبی از «کمین، تله، مخفیگاه، تک تیرانداز» توصیف کرد.
او یادآور شد که تونل‌ها دارای اثری سوررئال و گیج‌کننده هستند که زمان حمله جنگجویان حماس، نقطه‌های کور ایجاد می‌کردند.
او گفت: «انگار داشتم با ارواح می‌جنگیدم. آن‌ها را نمی‌بینی.»
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل روز جمعه گفت که انتظار دارد حمله زمینی به غزه دشوار باشد و هشدار داد که از بین بردن شبکه گسترده تونل‌های حماس زمان زیادی طول خواهد کشید. اسرائیل همچنین به بهانه مبارزه با تونل ها، وردو تمامی محموله‌های سوخت به غزه را مسدود کرده است. گالانت مدعی شد که حماس سوخت را برای مولد‌هایی که هوا را به شبکه تونل پمپ می‌کنند مصادره خواهد کرد. او گفت: «آن‌ها برای هوا به نفت نیاز دارند. برای نفت، به ما نیاز دارند.»
به طور معمول، ارتش‌های مدرن برای تخریب تونل‌ها به حملات هوایی متکی هستند. به گفته وزارت بهداشت غزه، حملات اسرائیل به غزه تاکنون در این جنگ بیش از ۷۳۰۰ کشته برجای گذاشته است. اما این حملات فقط می‌تواند آسیب محدودی به شبکه زیرزمینی وارد کند.
نیرو‌های آمریکایی که در جنگ ویتنام می‌جنگیدند برای پاکسازی شبکه ۱۲۰ کیلومتری معروف به تونل‌های «چو چی» تلاش کردند، اما حتی بمباران بی وقفه بمب افکن‌های بی-۵۲ هم تونل‌ها را ویران نکرد. همچنین حملات روسیه به کارخانه فولاد اوکراین در سال ۲۰۲۲ تاثیری نداشت.
با تأکید بر دشوار تخریب تونل‌ها، آمریکا در سال ۲۰۱۷ از یک سلاح انفجاری بزرگ به نام «مادر همه بمب ها» علیه یک سیستم تونل داعش در افغانستان استفاده کرد، که بزرگترین سلاح غیرهسته‌ای است که تاکنون در نبرد توسط ارتش آمریکا استفاده شده است.
یک لایه پیچیدگی بیشتر
در تمام این موارد، ارتش‌های مهاجم با چالشی که اسرائیل اکنون با سیستم تونل حماس مواجه است، روبه رو نشدند. این گروه حدود ۲۰۰ نفر را که در حمله ۷ اکتبر به اسارت گرفته بود، در اختیار دارد.
به گفته مرکز سوفان، یک اندیشکده امنیتی در نیویورک، پاکسازی تونل‌ها با گروگان‌هایی که در داخل آن به دام افتاده‌اند احتمالاً یک «فرایند آهسته و روشمند» خواهد بود، زیرا اسرائیلی‌ها برای نقشه‌برداری از تونل‌ها و تله‌های احتمالی آن‌ها به ربات‌ها و اطلاعات دیگر تکیه می‌کنند.
مرکز سوفان در گزارشی نوشت با توجه به برنامه‌ریزی روشمند برای حمله، به نظر می‌رسد که حماس زمان قابل توجهی برای برنامه‌ریزی مرحله بعدی و انجام آماده‌سازی گسترده میدان نبرد در غزه اختصاص خواهد داد.
نبرد بالقوه‌ای که سربازان اسرائیلی با آن روبرو می‌شوند نیز ترسناک خواهند بود. دافنه ریچموند باراک، استاد دانشگاه رایشمن اسرائیل که کتابی در مورد جنگ‌های زیرزمینی نوشته است، هشدار داد که بسیاری از مزیت‌های فناوری ارتش اسرائیل از بین خواهند رفت که این به شبه نظامیان حماس برتری خواهد داد.
ریچموند-باراک به آسوشیتدپرس گفت: «وقتی وارد یک تونل می‌شوید، بسیار باریک، تاریک و مرطوب است، و خیلی سریع حس مکان و زمان را از دست می‌دهید. شما این ترس از ناشناختگی را دارید، چه کسی از گوشه و کنار می‌آید؟ ... آیا یک کمین در راه است؟ هیچ کس نمی‌تواند بیاید و شما را نجات دهد. شما به سختی می‌توانید با دنیای بیرون، با واحد خود ارتباط برقرار کنید.»
میدان نبرد می‌تواند ارتش اسرائیل را مجبور به تیراندازی که طی آن ممکن است گروگان‌ها به طور تصادفی کشته شوند. ریچموند باراک گفت که تله‌های انفجاری نیز می‌توانند سربازان و گروگان‌ها را زنده به گور کنند.
